ترکیه؛ جایی که ستاره پاپ اش ،چه گوارا می شود

بی بی سی: ترانه تازه تارکان، خواننده ترکیه‌ای، دستمایه بهره‌برداری سیاسی مخالفان دولت ترکیه شده، در حالی که انگیزه‌هایی که خود تارکان برای سرودن این ترانه اعلام کرده است، ربطی به دعواهای سیاسی ندارد.

از هفته گذشته تاکنون، نام تارکان و ترانه تازه‌اش "گچجک (می‌گذرد)" جزو داغترین هشتگ‌های کاربران توییتر در ترکیه بوده است. از دو سه روز مانده به انتشار ترانه تازه‌اش، بحث گفتگو درباره آن آغاز شد و سرانجام، از پنجشنبه شب گذشته (۲۸ بهمن) که این ترانه در نماآهنگی رونمایی شد، این بحث‌ها اوج گرفت.تارکان در نزدیک به سی سال گذشته از برجسته ترین نامها در موسیقی پاپ ترکی است که آوازه اش از مرزهای ترکیه فراتر رفته و میان مردم بسیاری کشورها از جمله ایرانیان شناخته شده و پرهوادار است. بیشتر ترانه‌هایش را خودش می‌سراید و نغمه (ملودی)‌شان را می‌سازد، نغمه‌هایی بسیار ساده که اثر تنظیم کننده‌شان، اوزان چلاق اوغلو در آنها بیش از سازنده نغمه به گوش می‌رسد.
ویژگی ترانه‌های تارکان
ویژگی ترانه‌های تارکان در اثری است که موسیقی شناسان از آن به "خارش ذهن" تعبیر می‌کنند، یعنی جزئی از ترانه، حتی کوتاه‌تر از جمله که آن قدر تکرار شود یا گوش را بنوازد که خواه ناخواه در ذهن شنونده بماند و به عبارتی لقلقه زبان او شود، تا آنجا که چه بسا اگر از ترانه خوشش هم نیاید، ناخواسته آن را زمزمه کند.

تازه‌ترین ترانه تارکان نیز دارای همین ویژگی است، هرچند نسبت به کارهای قبلی او، از دید موسیقایی حرف تازه‌ای شاید برای گفتن نداشته باشد. آنچه این ترانه را خبرساز کرده، بخشی از متن آن است که تفسیر سیاسی شده و "خارانندگی ذهنی" ترانه نیز به افتادنش بر سر زبانها کمک کرده است، تا آنجا که حتی برخی از سیاستمداران ترک نیز آنگونه که گفته می‌شود بی‌اختیار زیر لب "گچجک، گدجک (می گذرد، می‌رود)" می‌خوانند.
تارکان در نزدیک به سی سال گذشته از برجسته ترین نامها در موسیقی پاپ ترکی است که آوازه اش از مرزهای ترکیه فراتر رفته و میان مردم بسیاری کشورها از جمله ایرانیان شناخته شده و پرهوادار استکرونا و "دلخستگی"
پنجشنبه شب گذشته که ترانه و نما‌آهنگ تارکان از کانال یوتیوب پخش شد، ظرف چند ساعت، سه میلیون بازدید داشت. تارکان اعلام کرد که ترانه‌اش از "دلخستگی" او در دوران همه‌گیری ویروس کرونا الهام گرفته و خواسته است با آن، به مردم دلداری و امید بدهد.

دستمایه نما آهنگ نیز، زندگی در قرنطینه است. بازدید از این نما آهنگ تا هنگام نوشتن این متن، از شانزده میلیون گذشته است.

اما محمود چنار، منتقد موسیقی در یادداشتی در سایت گازته دووار (روزنامه دیوار)، ترانه تازه تارکان را "پاپ اعتراضی" لقب داد و نوشت که هر کس این ترانه را بشوند، "بی برو برگرد" در می‌یابد که سراینده‌اش بجز ویروس عالمگیر کرونا، توجه را به حکومت موجود و بحران اقتصادی نیز جلب کرده است که "در نتیجه سیاستهای این حکومت به بار آمده و مردم را به تنگ آورده است."

آقای چنار، تارکان را ستود که توانسته همزمان دو پیام را به مخاطب برساند. حال آنکه خود تارکان چنین ادعائی نکرده است.

سیاستمداران مخالف دولت بلافاصله وارد میدان شدند و ترانه تارکان را با ساز خود خواندند. برای نمونه، مرال آق شنر، رهبر حزب نیک، ترانه تارکان را در فضای مجازی همرسانی کرد و نوشت: "بیشترش رفت، چیزی نمانده». منظورش دولت رجب طیب اردوغان بود.

فائق اوزتراک سخنگوی حزب جمهوری خلق، بزرگترین تشکل سیاسی مخالف دولت در توییت خود از متن ترانه وام گرفت و با طعنه به دولت نوشت: "می‌رود، می‌رود، همان طور که آمد، می‌رود، هر چیزی پایانی دارد، این چله هم به سر می‌رسد."
سیاستمداران مخالف دولت بلافاصله پس از انتشار ترانه جدید تارکان آن را براساس تمایلات سیاسی خودشان تفسیر کرده‌اند، حال آنکه خود تارکان چنین ادعائی نکرده است."چه‌گوارا"
سیاستمداران حزب حاکم عدالت و توسعه، "نیت خوانی" رقبای سیاسی خود از ترانه تازه تارکان را به ریشخند گرفتند. آلپای اوزآلان نماینده ازمیر در مجلس توییت کرد: "اپوزیسیونی را که امیدش تارکان باشد، این طوری مثل مرغداری نمی‌شود اداره کرد.." حلیمه کوکچه، معاون شعبه حزب عدالت و توسعه در استانبول در توییتی نوشت: "این خل و چل‌هایی که دم گرفته‌اند: گچجک، گچجک، گمان می‌کنند دارند مخالفت می‌کنند در حالی که عقلشان آن قدر کور شده که نمی‌توانند بفهمند از این کار بجز تضمین پیروزی اردوغان در انتخابات آینده، هیچ چیز دیگری بر نمی آید."

جمع‌بندی ناظران و روزنامه نگاران از این دعوا را احمد خاقان در یادداشت روز (شنبه) خود در روزنامه حریت بیان کرد. او جبهه‌بندی بر سر ترانه تارکان را "دیوانه وار" توصیف کرد و نوشت: "مخالفان دولت، یک ترانه را چنان جدی گرفته‌اند که انگار اگر تارکان سه تا ترانه دیگر بخواند، دولت سرنگون می‌شود ... اگر کسی بگوید از این ترانه خوشم نیامد، تکه تکه‌اش می‌کنند."

به نوشته آقای خاقان "در جایی از دنیا افتاده‌ایم که از ستاره پاپ، چه گوارا می‌سازند."