اَبَر رشته‌کوه‌های باستانی در تکامل حیات روی زمین چه نقشی داشتند؟

العربیه :در طول تاریخ سیاره زمین، دو مرتبه رشته‌کوه‌های عظیمی به ارتفاع هیمالیا و طول هزاران کیلومتر از دل خاک سر برآوردند و ابرقاره‌های باستانی را به دو نیم تقسیم کردند. زمین‌شناسان این رشته‌کوه‌ها را «اَبَر رشته‌کوه» می‌نامند.

شکل‌گیری و نابودی این اَبَر رشته‌کوه‌ها دو دوره از بزرگترین دوران‌های تکاملی تاریخ سیاره را رقم زد. برخاستن اولین رشته‌کوه تقریبا دو میلیارد سال پیش با ظهور اولین ساختارهای سلولی پیچیده مصادف شد؛ و رشته‌کوه دوم با انفجار کامبرین در 541 میلیون سال پیش همزمان شد.

هنگامی که «لایه‌های تکتونیک» زمین که مدام زیر اقیانوس‌ها در حال حرکت هستند به هم برخورد می‌کنند، خشکی‌ها را به سوی آسمان می‌فرستند، و بدین ترتیب رشته‌کوه‌هایی شکل می‌گیرند که ممکن است صدها میلیون سال رشد و زوال پیدا کنند.

پژوهشی جدید نشان داده که در دوران ماقبل تاریخ دو دوره عمده از شکل‌گیری ابررشته‌کوه‌ها وجود داشته است: یکی از 2 تا 1.8 میلیارد سال پیش، و دیگری از 650 تا 500 میلیون سال پیش. هر دوی این ابررشته‌کوه‌های باستانی بسیار بلند بودند و احتمالاً بیش از 8000 کیلومتر طول داشتند.

شکل‌گیری اولین ابر رشته‌کوه با ظهور اولین سلول‌های «یوکاریوتی» زمین همزمان شد، که سلول‌هایی حاوی هسته‌ بودند که در نهایت به گیاهان، حیوانات و قارچ‌ها تبدیل شدند.

شکل گیری دومین ابر رشته‌کوه نیز مصادف شد با ظهور اولین حیوانات بزرگ در 575 میلیون سال پیش و انفجار کامبرین 45 میلیون سال بعد، که زمانی است که بیشتر گونه‌‌های جانوری در آن ظاهر شدند.

با فرسایش این دو ابر رشته‌کوه، مقادیر زیادی مواد مغذی مانند آهن و فسفر از طریق چرخه آب به دریا ریخته شد. این مواد مغذی چرخه‌های زیستی در اقیانوس‌ها را به طرزی چشمگیر سرعت بخشیدند و تکامل را به سمت پیچیدگی بیشتری سوق دادند.

علاوه بر سرریز شدن مواد مغذی، فرسایش این دو ابر رشته‌کوه‌ باعث شد اکسیژن بیشتری در اتمسفر آزاد شود، که به مناسب‌تر کردن هوای زمین برای توسعه اشکال حیاتی پیشرفته‌تر کمک شایانی کرد.