رژیم‌های سم‌زدایی، فرایندی سمی برای بدن هستند؟!

سم‌زدایی شامل کم کردن مصرف برخی نوشیدنی‌ها و غذا‌ها و جایگزین کردن آن‌ها با تعداد محدودی غذا است. رژیم سم‌زدایی به این شکل به این معنی است که شما به بدن‌تان استراحت می‌دهید و آن را از «سموم» پاک می‌کنید.

سم‌زدایی اصطلاحی با کاربرد‌های متنوع است. مثلاً شما می‌توانید با کاهش زمانی که به صفحه‌های نمایش نگاه می‌کنید یک رژیم سم‌زداییِ دیجیتالی را تجربه کنید یا با قطع مصرف مواد مضر مثل الکل بدن‌تان را از سموم پاک کنید.

درهرحال به نظر می‌رسد که سم‌زدایی در همه این موارد عملی مثبت و سالم است. اما آیا چیزی با عنوانِ غذا‌هایی که سم‌زدایی می‌کنند واقعیت دارد؟ و اگر چنین است آیا این مواد غذایی واقعاً برای ما سودمند هستند؟

ما از دو دانشمند علم تغذیه، ریانون لمبرت و دکتر برنادت مور خواسته‌ایم بیشتر درباره خاصیت «پاک‌کنندگی» برخی از مواد غذایی برای‌مان صحبت کنند.
چرا ما تصور می‌کنیم رژیم غذایی سم‌زدا برای بدن‌مان سالم است؟
به گزارش فرادید؛ سم‌زدایی شامل کم کردن مصرف برخی نوشیدنی‌ها و غذا‌ها و جایگزین کردن آن‌ها با تعداد محدودی غذا است. رژیم سم‌زدایی به این شکل به این معنی است که شما به بدن‌تان استراحت می‌دهید و آن را از «سموم» پاک می‌کنید.

وقتی سم‌زدایی با واژگانی مانند «سبز»، «پاک‌سازی»، «نوشیدنی» و «دفع کردن» همراه می‌شود، ظاهراً فرایند مفیدی برای بدن‌مان است. اما کارشناسان تغذیه، لمبرت و دکتر مور می‌گویند مشکل این‌جاست که وقتی شما وارد رژیم غذایی سم‌زدایی می‌شوید بدن‌تان را از دریافت برخی مواد اساسی مغذی که برای سلامتی‌تان در الویت هستند، محروم می‌کنید.

لمبرت می‌گوید: «مردم به سم‌زدایی به عنوان چیزی که می‌توانند کنترلش کنند نگاه می‌کنند. آن‌ها واژه «پاک‌سازی» را به احساسِ پاک‌سازی مرتبط می‌کنند. اما حقیقت این است که ما به پاک‌سازی و سم‌زدایی نیازی نداریم و دنبال کردن این نوع رژیم‌ها اثرات مطلوبی برای‌مان ندارند.

این ایده که آدم بعد از پاک‌سازی احساس بهتری دارد، مهم‌ترین انگیزه برای افرادی است که مرتب رژیم‌های غذایی بسیار گران و به شدت محدودِ سم‌زدایی می‌گیرند.» دکتر مور توضیح می‌دهد: «در دنیای علمِ تغذیه چیزی به اسمِ رژیمِ سم‌زدایی وجود ندارد. به همین دلیل، دنبال کردنِ این رژیم‌های غذایی برای سلامتی مفید نیست.»

دکتر مور می‌گوید: «این رژیم‌ها معمولاً مداخلات کوتاه‌مدتی هستند که بر مبنای آن‌ها مردم ممکن است فقط میوه و سبزیجات مصرف کنند یا از خوردن غذا خودداری کنند. این‌ها رژیم‌های افراطی هستند ...، اما اینکه شما با چند روز غذا نخوردن بدن‌تان را از شر سموم پاک می‌کنید هیچ مبنایی در علم ندارد.»
سم‌زدایی می‌کنید که وزن کم کنید؟ بعید است که موفقیت‌تان بلندمدت باشد
یکی از دلایل رایجی که مردم را به سوی رژیم‌های سم‌زدایی سوق می‌دهد آن است که گفته می‌شود این رژیم‌ها می‌توانند به کاهش وزن منجر شوند. متأسفانه شواهد بسیار اندکی وجود دارد که نشان دهد این رژیم‌ها برای کاهشِ وزن در درازمدت مفید هستند.

دکتر مور می‌گوید: «وقتی مدتی خودتان را از خوردن غذا محروم می‌کنید، پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و ریزمغذی‌های ضروری به بدن‌تان نمی‌رسند. این یعنی شما به بدن‌تان آسیب می‌زنید. درواقع هر باری که ما از خوردن غذا خودداری می‌کنیم علاوه بر چربی، ماهیچه‌های خودمان را هم از دست می‌دهیم؛ بنابراین هر کاهش وزنی که ناشی از نخوردنِ غذا باشد موقتی است.»

لمبرت می‌گوید: «هیچ میزانی از محصولاتی که به عنوانِ محصولات سم‌زدا معرفی می‌شوند نمی‌توانند به کاهش وزن یا کاهش سلولیت کمک کنند. سلولیت بسیار رایج است و تقریباً ۸۵ درصد از زنان سلولیت دارند و این چیزی نیست که بابتش ناراحت باشیم و بخواهیم تغییرش دهیم.»
آیا سم‌زدایی برای بدن خطرناک است؟
لمبرت، نویسنده کتاب «علم تغذیه» می‌گوید: «رژیم‌های غذایی سم‌زدایی در درازمدت می‌توانند باعث فقر مواد مغذی در بدن بشوند و به همین دلیل می‌توانند برای ما خطرناک باشند. این نوع محدودیت‌ها می‌توانند باعث احساس قحطی‌زدگی و گرسنگی مفرط شوند که می‌تواند باعث شود فرد برای جبران این حس دچار پرخوری شود.»

دکتر مور می‌گوید برخی از سم‌زدا‌ها بسیار گران هستند و بسیاری از سم‌زدا‌هایی که معروف شده‌اند علاوه بر فقر غذایی باعث فقر مالی شما هم می‌شوند.

لمبرت توضیح می‌دهد: «برخی از محصولات سم‌زدایی مشکل دیگری هم دارند. برخی از این محصولات ملین‌های ساده‌ای هستند که به شکل چای عرضه می‌شوند. اگر ماده اصلی آن‌ها سِنا باشد، باید بدانید که این گیاه برای درمان یبوست استفاده می‌شود.

این گیاه باعث تحریک معده می‌شود که خودش باعث تحریک روده‌ها و همچنین تکرر ادرار می‌شود. استفاده از گیاه سنا می‌تواند باعث خشکی و بی‌آبی بدن، دل‌درد و دل‌پیچه و اسهال شود و این‌ها باعث می‌شود که جذب مواد مغذی از طریق روده‌ها صورت نگیرد و مواد معدنیِ ضروری مانند کلسیم، سدیم و پتاسیم از بدن حذف شوند.

استفاده طولانی‌مدت و منظم از گیاه سنا می‌تواند به پوشش معده آسیب بزند و باعث برهم خوردنِ تعادل الکترولیت شود که می‌تواند به قلب صدمه وارد کند.» دکتر مور می‌افزاید: «برخی از مکمل‌های غذایی که در بازار به فروش می‌رسند اصلاً اثرگذار نیستند و در بدترین حالت می‌توانند به شما صدمه بزنند... درواقع آن‌ها خودشان سم هستند.»

دکتر مور می‌گوید در برخی از این محصولات مواد خطرناک و حتی غیرقانونی شناسایی شده است. «در ایالت متحده آمریکا همه موارد بستری به دلیل مصرف مکمل‌ها یا هر ماده سمی خطرناکی ثبت می‌شود. این مواد می‌توانند باعث آسیب به کبد شوند؛ و بسیاری از این آسیب‌ها به افرادی وارد شده است که می‌خواسته‌اند با خوردن این مواد وزن کم کنند.»

دکتر مور می‌گوید: «نباید هر نوع ترکیب عجیب و غریبی را مصرف کرد. مطمئن شوید که این محصولات از یک منبع استاندارد به دست شما رسیده‌اند. زیرا حتی اگر مواد به کار رفته در تهیه این مکمل‌ها و سم‌زدا‌ها قانونی باشند، ممکن است به مقداری که برای سلامتی مفید است استفاده نشده باشند.»
خبر خوب چیست؟ اینکه بدن شما همیشه خودش فرایند پاک‌سازی را انجام می‌دهد
دکتر مور تحقیقات مبسوطی بروی سلامت کبد انجام داده است. او توضیح می‌دهد که کبد و کلیه‌های ما به طور مؤثری بدن ما را پاک‌سازی می‌کنند. آن‌ها هر چیزی که ما مصرف می‌کنیم را متابولیزه می‌کنند و هر چیزی که نیاز نداریم را دفع می‌کنند.

او توضیح می‌دهد: «سالم بودن یعنی مصرف پروتئین، کربوهیدرات، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی و ریزمغذی‌ها. همه این مواد متابولیزه می‌شوند و آنچه ما نیاز نداریم از بدن‌مان دفع می‌شود. کبد و کلیه‌های شما در همه اوقات در حال کار کردن هستند. نیازی نداریم یک رژیم سم‌زدایی بگیرید تا از شر سم‌ها راحت شوید.»
چطور سلامت کبد و کلیه‌ها را حفظ کنیم که همیشه کار کنند؟
آن‌چه ما نیاز داریم یک رژیم سالم غذایی است. بهترین کاری که می‌توانید برای سالم نگه داشتنِ کبدتان بکنید، مصرف نکردن مواد سمی مثل الکل و کم کردنِ مصرف غذا‌های پرچرب است.

«من سبک زندگی سالم را در کاهش دادن مصرف غذا‌های پرچرب، کم کردنِ مصرف کافئین و هر چیزی که برای بدن مضر است می‌دانم... نخوردنِ غذا هیچ کمکی به دفعِ سموم بدن نمی‌کند. درواقع، پرهیز کردن از غذا با هدفِ کمک به بدن برای خلاصی از شر مواد زائد در علم مبنایی ندارد.»