کشف سویه جدید «بسیار خطرناک» ویروس اچ‌آی‌وی در هلند

سویه جهش‌یافته ویروس ایدزیورونیوز :پژوهشگران دانشگاه آکسفورد انگلستان اعلام کردند که یک سویه بسیار خطرناک از ویروس اچ‌ای‌وی (عامل بیماری ایدز) را در هلند کشف کرده‌اند که دهه‌ها در کمین بوده، اما به دلیل اثربخشی درمان‌های مدرن، «دلیلی برای هشدار خطر آن وجود ندارد».

نتیجه تجزیه و تحلیل این دانشمندان که روز پنجشنبه ۳ ژانویه (۱۴ بهمن) در مجله ساینس منتشر شد، نشان می‌دهد بیماران مبتلا به این سویه که آنها آن را «وی‌بی» می‌نامند، در خون خود سطح آلودگی ویروسی ۳.۵ تا ۵.۵ برابر بیشتر از افراد آلوده به انواع دیگر داشتند و همچنین سیستم ایمنی بدن آنها بسیار سریع‌تر ضعیف می‌شود.

با این حال این مطالعه همچنین نشان داد که افراد مبتلا به سویه وی‌بی پس از شروع درمان، بهبود و بقای سیستم ایمنی مشابهی با افراد مبتلا به سایر سویه‌های ویروس اچ‌آی‌وی دارند.

کریس وایمانت، اپیدمیولوژیست آکسفورد و نویسنده اصلی این مقاله، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «هیچ دلیلی برای هشدار در مورد این سویه جدید ویروس وجود ندارد.»

به گفته محققان، این نوع احتمالاً در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ در هلند به وجود آمده و شایع شده، اما در حدود سال ۲۰۱۰ فروکش کرده است.

از آنجایی که به نظر می‌رسد مداخلات درمانی مدرن روی این سویه هم جواب می‌دهد، تیم تحقیقاتی معتقد است که درمان گسترده اچ‌آی‌وی در هلند مانع تکامل ویروس شده است. البته تشخیص زودهنگام و درمان آن بسیار مهم است.

کریستف فریزر، یکی دیگر از مؤلفان این مقاله علمی که او هم آکسفورد پژوهشگر است، گفت: «یافته‌های ما مؤید اهمیت دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت است که می‌گوید افراد در معرض خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی باید به آزمایش‌های منظم برای تشخیص زودهنگام و به دنبال آن درمان فوری دسترسی داشته باشند.»

این پژوهش همچنین مؤید این فرضیه است که می‌گوید ویروس‌ها احتمالا برای بدخیم‌تر شدن تکامل می‌یابند، فرضیه‌ای که برای اثبات آن در دنیای واقعی تاکنون نمونه‌های اندکی یافت شده است.

سویه دلتای ویروس کرونا یکی دیگر از نمونه‌های اخیر بود.

وایمانت به خبرگزاری فرانسه گفت: «کشف سویه جدید اچ‌آی‌وی باید هشداری باشد که ما هرگز به این فرضیه که ویروس‌ها فقط در جهت ضعیف‌تر شدن جهش می‌کنند، نباید اعتماد بیش از حد داشته باشیم.»

گروه پژوهشگران آکسفورد در این مطالعه در مجموع ۱۰۹ نفر مبتلا به سویه وی‌بی را پیدا کرد که تنها چهار نفر از آنها در خارج از هلند زندگی می‌کردند، اما در اروپای غربی بودند.
۵۰۰ جهش
ویروس اچ‌آی‌وی دائماً در حال تغییر است، به طوری که در بدن هر فرد مبتلا، یک سویه جدید با اندکی تفاوت پیدا می‌شود. سویه وی‌بی تاکنون بیش از ۵۰۰ جهش داشته است.

وایمن توضیح داد: «پیدا کردن سویه جدید طبیعی است، اما سویه جدید با ویژگی‌های غیرمعمول، نه. آن هم سویه‌ای با ویژگی تهاجمی بیشتر.»

تیم تحقیقاتی ابتدا با تجزیه و تحلیل مجموعه داده‌های گسترده‌ای که در اروپا و اوگاندا جمع‌آوری شده بود سویه وی‌بی را در بدن ۱۷ فرد اچ‌ای‌وی مثبت شناسایی کرد.

از آنجایی که ۱۵ نفر از این ۱۷ نفر از هلند بودند، آنها اطلاعات ۶ هزار و ۷۰۰ هلندی اچ‌آی‌وی مثبت را هم بررسی و در میان آنها نیز ۹۲ نفر دیگر را شناسایی کردند.

اولین نشان سویه وی‌بی که دانشمندان در میان داده‌ها یافتند، مربوط به فردی بود که در سال ۱۹۹۲ وجود سویه اولیه در بدن او تشخیص داده شد و جدیدترین مورد آن نیز به سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد.

پس از ۲۰۱۴، پژوهشگران دیگری وجود این سویه را در افراد دیگری تشخیص دادند.
تشخیص و درمان به موقع «بسیار حیاتی» است
در بیانیه مطبوعاتی پژوهشگران آمده است: «از آنجایی که نوع وی‌بی باعث کاهش سریع‌تر قدرت سیستم ایمنی می‌شود، تشخیص زودهنگام افراد و شروع درمان آنها در اسرع وقت ضروری است.»

فریزر افزود: «به این ترتیب فرصتی که ویروس بتواند به سیستم ایمنی افراد آسیب برساند و سلامت آنها را به خطر بیندازد، محدود خواهد شد.»

فریزر همچنین محقق اصلی طرحی علمی در همین زمینه است که در سال ۲۰۱۴ آغاز شد. این طرح شامل جمع‌آوری داده‌هایی در زمینه این موضوع بود که چگونه جهش در ویروس اچ‌آی‌وی می‌تواند منجر به درجات متفاوتی از شدت ابتلا در بین بیماران شود.

تا پسش از آن تصور می‌شد که تفاوت‌ها در ضدت و ضعف عملکرد ویروس بیشتر به قدرت سیستم ایمنی بدن افراد مربوط می‌شود.

محققان می‌گویند هنوز درنیافته‌اند که کدام جهش ژنتیکی در نوع وی‌بی باعث بیماری‌زایی آن شده است، اما امیدوارند مطالعات آینده بتوانند این کار را انجام دهد.