دریافت دوز یادآور واکسن کرونا تا کی ادامه خواهد داشت؟

دویچه وله :با شیوع سویه‌های جدید کرونا دیگر واکسینه شدن با دریافت دو دوز واکسن کافی نیست و تزریق دوزهای سوم و چهارم هم نیاز است. آیا این چرخه همچنان ادامه خواهد داشت یا سویه اومیکرون می‌تواند پاندمی را به اندمی تبدیل کند؟

از حدود یک سال پیش که واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا و بیماری کووید۱۹ در بسیاری از کشورها آغاز شد مسئله، دریافت دو دوز واکسن بود.

با شیوع سویه دلتا مشخص شد که میزان مصونیت واکسینه شده‌ها به مرور کاهش می‌یابد و به خصوص برای جلوگیری از ابتلا به سویه‌های جدید لازم است دوز سوم (دوز یادآور یا بوستر) هم تزریق شود.

به گزارش شبکه خبری ntv کمیسیون دائمی واکسیناسیون آلمان با الگو قرار دادن سیستم بهداشتی اسرائیل دریافت دوز دوم یادآور را برای افراد به شدت در معرض خطر توصیه کرده است.

تازه‌ترین داده‌ها نشان می‌دهند مصونیت در برابر ابتلا به سویه اومیکرون چند ماه پس از دریافت دوز سوم  به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.

کمیسیون دائمی واکسیناسیون آلمان (STIKO) می‌گوید این مسئله به خصوص در مورد شهروندان بالای ۷۰ سال و افراد با سیستم دفاعی ضعیف صادق است و این افراد بیش از دیگران در معرض ابتلای شدید به بیماری کووید۱۹ قرار دارند.
تجربه‌های اسرائیل در مورد دوز چهارم
در همین حال نخستین نتیجه بررسی‌ها در اسرائیل حاکی است که نتایج تزریق دوز چهارم یا دوز دوم یادآور در این کشور چندان که انتظار می‌رفت رضایت‌بخش نیست.

گیلی رگف Gili Regev سرپرست تیم بررسی داده‌های اسرائیل می‌گوید میزان پادتن‌ها (آنتی بادی‌ها) در بدن افرادی که دوز چهارم واکسن کرونا را دریافت کردند ابتدا تا پنج برابر افزایش یافته اما مدتی بعد به همان سطح پس از تزریق دوز سوم کاهش پیدا کرده است.

کارشناسان معتقدند گرچه افزایش پادتن‌ها تحولی مثبت است، اما کاهش آن‌ها برای ایجاد مصونیت کامل در برابر ابتلا به سویه اومیکرون به اندازه کافی خوب نیست.

در کنار این واقعیت که تاثیر دوز چهارم به مرور کاهش می‌یابد این پرسش نیز مطرح است که آیا اصولا دریافت دوزهای متعدد واکسن به خودی خود غیرسازنده نخواهد بود؟
هشدار آژانس دارویی اروپا
آژانس دارویی اروپا EMA در ماه ژانویه هشدار داده بود که در مورد تزریق دوز یادآور واکسن کرونا باید محتاط بود. این نهاد می‌گوید دوز یادآور می‌تواند یک یا دو بار تزریق شود اما گمان نمی‌رود این کار برای همیشه قابل ادامه دادن باشد.

کریستینه فالک از مدرسه عالی پزشکی هانوفر در گفت‌وگو با مجله اشپیگل می‌گوید سیستم ایمنی بدن به مرور کارآمد می‌شود و برای این کار به زمان نیاز دارد.

او می‌گوید شکل‌گیری یک حافظه ایمنی در سلول‌های B و T آهسته آهسته رخ می‌دهد و آنها در دراز مدت قادر می‌شوند عوامل بیماری‌زا را شناسایی و خنثی کنند.

به گفته فالک اگر خیلی زود و به دفعات در این پروسه مداخله شود احتمالا فرایند کارآمد شدن سیستم ایمنی بدن دچار اختلال خواهد شد. او همچنین اطمینان داده که این اختلال نه با دریافت دوز چهارم بلکه زمانی رخ می‌دهد که دوز یادآور چند بار و هر بار در فاصله چند ماه تزریق شود.

سازمان جهانی بهداشت هم به تازگی درباره دریافت دوز یادآور اظهار نظر کرده و گفته این کار در بلند مدت یک مدل موفقیت‌آمیز نخواهد بود.

این سازمان معتقد است تزریق دوز یادآور با واکسن‌های موجود راهکاری متناسب و پایدار نیست بلکه از دید بلند مدت، فقط واکسن تطبیق یافته با سویه‌های جدید، که کار برای تولید آنها آغاز شده، می‌تواند موثر باشد.
ایمنی از طریق واکسن و ابتلا
کریستیان دروستن، رئیس مرکز ویروس شناسی مجتمع پزشکی شاریته برلین معتقد است مصونیت پایدار می‌تواند به روش‌های دیگری غیر از دریافت واکسن تطبیق داده شده یا دوز چهارم و پنجم واکسن حاصل شود.

او می‌گوید مصونیت ایده‌آل می‌تواند این گونه شکل گیرد که فردی که با دریافت سه دوز واکسن واکسینه شده، یک یا دو بار به ویروس کرونا مبتلا شود تا بدون خطر ابتلای شدید، به یک ایمنی مخاطی برسد.

امانوئل وایلر، بیولوژیست مولکولی به نشریه "دی تسایت" گفته مخاط دارای نوعی سیستم ایمنی و پادتن‌هایی با فرمی خاص است.

به گفته او واکسن‌های mRNA که بر پایه اطلاعات ژنتیکی ویروس تهیه شده‌اند می‌توانند به طور موقت تولید این گونه پادتن‌ها را تحریک کنند اما به مرور تاثیر آنها از بین می‌رود.

وایلر می‌گوید به مرور زمان میزان پادتن‌های موجود در مخاط برای پیشگیری از ابتلا به کرونا دیگر کافی نیست و فرد مبتلا می‌شود. او افزود در عین حال در اغلب موارد سلول‌های T مانع ابتلای شدید می‌شوند.
اومیکرون در نقش "دوز یادآور طبیعی"
به باور رئیس مرکز ویروس‌شناسی مجتمع شاریته یک "ابتلای طبیعی" بر پایه واکسیناسیون کامل، ایمنی مخاطی را به مراتب بهتر برمی‌انگیزد.

بر همین اساس شماری از ویروس‌شناسان معتقدند سویه اومیکرون و گسترش سریع آن می‌تواند به نوعی نقش "دوز یادآور طبیعی" را بر عهده بگیرد.

هندریک استریک، ویروس‌شناس به شبکه ntv می‌گوید همه بالاخره زمانی با ویروس کرونا سروکار پیدا خواهند کرد و نباید زیاد به فکر تقویت واکسیناسیون بود زیرا این کار را طبیعت انجام می‌دهد و نکنه مهم این است که واکسینه باشیم.

اغلب ویروس شناسان، از جمله کریستیان دروستن باور دارند که پاندمی کرونا در نهایت به یک "اندمی" نبدیل خواهد شد و ضرورت دریافت چند باره دوز یادآور به مرور کاهش می‌یابد.

اندمی مرحله‌ای است که در آن ویروس تضعیف و بومی شده و مانند ویروس آنفولانزا وجود دارد اما قدرت سرایت و کشندگی آن کاهش یافته است.

استریک می‌گوید در این مرحله دیگر دریافت دوز تقویت‌کننده واکسن برای همه ضروری نیست، اما مانند آنفولانزا همچنان برای گروه‌های در معرض خطر قابل توصیه است.

کریستان دروستن میانه ماه ژانویه به مجله اشپیگل گفته بود سویه اومیکرون ویروس کرونا می‌تواند برای رسیدن به ایمنی جمعی و مرحله اندمی یک شانس باشد اما پیش شرط آن واکسیناسیون است؛ زیرا کرونا برای واکسینه‌نشده‌ها می‌تواند خطرناک باشد.