رفتن یا ماندن؟ «ترکیه خانه من است، اما در خارج دنبال زندگی بهتر می‌گردم»

برنا در حال تحصیل در مقطع دکترا در رشته روزنامه‌نگاری در آنکارا، پایتخت ترکیه استچائول قصاب‌اوغلو ، بی بی سی ترکی

برنا آکندیز، دانشجوی ۲۸ ساله دکترا در آنکارا، می‌گوید "می‌خواهم اینجا بمانم چون خانه من است. اما دوست هم دارم از اینجا بروم چون میل دارم مثل انسان زندگی کنم."

او ناشنوا است و برای شنیدن از یک حلزون مصنوعی کمک می‌گیرد، دستگاهی الکترونیکی که به افراد کاملا ناشنوا اجازه می‌دهد صداها را حس کنند.

با عمیق‌تر شدن بحران اقتصادی ترکیه، شمار فزاینده‌ای از فارغ‌التحصیلان و متخصصان جوان به‌دنبال این هستند که زندگی تازه خود را در خارج از کشور آغاز کنند.

اما کمیابی اخیر تجهیزات پزشکی وارداتی او را نگران کرده است که شاید دیگر نتواند بشنود.

"شرکت واردکننده این حلزونی اعلام کرده است که به خاطر نرخ بالای تورم و سقوط ارزش لیره، و تاثیر این روند بر سودش، از ژانویه ۲۰۲۲ به بعد دیگر نخواهد توانست محصولات خود را وارد کند. برای همین باید با مقامات دولتی بر سر دریافت حمایت مالی مذاکره کند."

برنا می‌پرسد "اگر به توافق نرسند چه؟ حتی فکر کردن به این امکان هم برای من ترسناک است."

رفتن یا ماندن؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری از مردم در ترکیه، مخصوصا جوانترها، را هر روز به خود مشغول می‌کند.

وضع اقتصادی ترکیه خوب نیست.

نرخ سالانه تورم به بالاترین سطح در ۱۹ سال گذشته رسیده است و در ماه دسامبر ۳۶ درصد شد. هزینه رفت‌وآمد، مواد غذایی و دیگر کالاهای اساسی فشار زیادی به بودجه خانوارها آورده است.

ارزش پول ملی با سقوطی شدید در یک سال گذشته نصف شده است.

خرج خانواده‌های کم‌درآمد ترکیه به سختی با دخلشان جور در می‌آید، اما طبقه متوسط ترکیه نیز از گزند این وضعیت در امان نبوده است.
''امنیت می‌خواهم''
در شبکه‌های اجتماعی، مرتب بر تعداد افرادی که دارند راجع به فواید و مضرات یک زندگی جدید در خارج صحبت می‌کنند اضافه می‌شود - و به صحبت‌های کسانی که قدم در این راه گذاشته‌اند گوش می‌دهند.

برنا هنوز تصمیمی قطعی برای رفتن از کشور نگرفته است، اما وسوسه رفتن به اروپا دارد.

دلیل اصلی او "سطح حمایتی است که دولت‌ها در آنجا از ناشنوایان می‌کنند."

برنا یکی از جوانان تحصیل‌کرده شهرنشین بی‌شماری است که به زندگی در خارج فکر می‌کنند.

وصف آن‌ها تفاوت بسیاری با مهاجرانی دارد که در دهه‌های گذشته از مناطق روستایی ترکیه، جایی که فرصت تحصیلی چندانی وجود نداشت، به اروپا رفتند.
یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که بیش از هفتاد درصد جوانان خواهان ترک کشور هستندهارون یامان، فارغ‌التحصیل ۲۸ ساله‌ای که در شهر غازیان‌تپه در جنوب ترکیه زندگی می‌کند، به این نسل جدید تعلق دارد.

او دانش‌آموخته مطالعات رسانه است و می‌گوید تصمیم خود را گرفته است که به اروپا برود، و هدفش نیز ایرلند است.

هارون از زمان فارغ‌التحصیلی در سال ۲۰۱۸ کار مناسبی در رشته تحصیلی خود پیدا نکرده است و فعلا در انبار یک شرکت نساجی کار می‌کند. آرزوی او ساکن شدن در ایرلند از راه برنامه "کار و تحصیل" این کشور است.

او می‌گوید "من هیچ امیدی برای آینده این کشور متصور نیستم. برای همین است که می‌خواهم بروم."

پیوستن به این برنامه کشور ایرلند هزینه مالی دارد، و او تا به امروز بخشی از آن را پرداخته است. اما سقوط شدید ارزش لیره برنامه‌هایش را مختل کرد. او حالا باید برای مدت بیشتری پس‌انداز کند تا بتواند باقی‌ هزینه را به یورو پرداخت کند.

"من اینجا اصلا زندگی اجتماعی ندارم. روزانه بیش از ۱۰ ساعت کار می‌کنم. بحران فعلی قدرت خرید ما را کاهش داده است. مشکلات بسیاری داریم. سیاست‌های اشتباه دولت خیلی‌ها را فقیر کرده است و بین مردم تفرقه انداخته است."
آرزوی حداقل ۷۰ درصد زندگی در خارج است
بنا به آمارهای رسمی، بیشتر کسانی که از ترکیه می‌روند ۲۵ تا ۲۹ سال دارند.

موسسه آمار ترکیه انتشار داده‌های مهاجرتی سال ۲۰۲۰ را که قرار بود در سپتامبر ۲۰۲۱ منتشر شود به تعویق انداخته است.

آخرین آمار که مربوط به سال ۲۰۱۹ است نشان می‌دهد که بیش از ۳۳۰٫۰۰۰ نفر کشور را برای زندگی در خارج ترک کردند، افزایشی ۲ درصدی نسبت به سال پیش از آن.

معترضی پلاکاردی در دست دارد که روی آن نوشته: ما به سختی می‌توانیم زندگی خود را تامین کنیمانتظار می‌رود که آمارهای جدید بر ادامه این روند صحه بگذارند.

دانشگاه یدی‌تپه استانبول و شرکت مشاوره ماک در اوت ۲۰۲۰ پژوهشی راجع به نگاه جوانان به مقوله مهاجرت انجام دادند که نتایجش کشور را شوکه کرد.

۷۶ درصد پاسخ‌دهندگان گفتند که اگر فرصتش پیش بیاید حاضرند برای مدتی در یک کشور دیگر زندگی کنند.

وقتی از آن‌ها پرسیده شد که اگر کشور دیگری حاضر شود به آن‌ها تابعیت بدهد چه خواهند کرد، ۶۴ درصد گفتند که قبول می‌کنند و برای همیشه از کشور می‌روند.

ترکیه، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، فشار اقتصادی جهانی ناشی از همه‌گیری را حس کرده است، و بحران پولی اخیر نیز به آن افزوده است.

اما پروفسور ابراهیم سیرکجی، استاد مطالعات مهاجرتی در بریتانیا، معتقد است که مسائل اجتماعی و سیاسی نیز نقش مهمی دارند.

او به بی‌بی‌سی گفت "شکی نیست که ما با یک موج جدید مهاجرتی از ترکیه سروکار داریم."
به دنبال آزادی
"بخش‌های بزرگی از جامعه امید خود را به آینده از دست داده‌اند، چون احساس می‌کنند به قدرت سیاسی دسترسی ندارند. این شامل دانشگاهیان، هنرمندان، کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکارها می‌شود."

منتقدان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، او را به محدود کردن آزادی بیان و سرکوب مخالفان متهم می‌کنند.

کشورهای اروپایی شاهد افزایش درخواست‌های پناهندگی از طرف شهروندان ترکیه بوده‌اند.

به گزارش یوروستت، اداره آمار اروپا، تعداد آن‌ها در یک دهه گذشته بیش از دو برابر شده است، و در سال ۲۰۱۹ با حدود ۲۵٫۰۰۰ درخواست به اوج خود رسید.

از یک طرف، ترکیه میزبان بزرگترین جمعیت مهاجر در دنیا است که عمدتا از سوریه آمده‌اند.
 ترک کشور برای همه آسان نیست، بسیاری می‌خواهند بمانند و صدایشان را بلند کنند و نگرانی‌هایشان را بیان کنند.اما پروفسور سیرکجی می‌گوید "ترکیه تنها عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی است که میزان مهاجرت شهروندانش از هر کشور در حال توسعه‌ دیگری بیشتر است، به جز عراق، افغانستان و سوریه. این یک روند جدید است."

"من به آن‌ها می‌گویم تبعیدی‌های مخالف اردوغان. شکی نیست که مردم دارند از یک رژیم خاص و یک ساختار سیاسی خاص فرار می‌کنند."

اما دولت ترکیه این ادعا را که کشور دچار پدیده "فرار مغزها" شده است رد می‌کند.

ودات بیلگین، وزیر کار و تامین اجتماعی، هنگام سخنرانی در سمیناری که در ماه اکتبر برگزار شد به این مساله پرداخت و گفت "علاقه به خارج شدن از کشور در میان جوان‌ها فراگیرتر است. این یک میل طبیعی است... دوست دارند با دنیا آشنا شوند."

اما برنا می‌گوید تصمیم به مهاجرت اصلا انتخاب راحتی برایش نخواهد بود. آرزوی او تشکیل خانواده است، و بازگشت به ترکیه نیز در این آرزو جا دارد.

او می‌گوید "دوست دارم بچه‌هایم در وطنم بزرگ شوند. باید بتوانند زیبایی‌های طبیعی ترکیه را تجربه کنند."