جزییات عملیات سازمان سیا برای خرابکاری و مشروعیت‌زدایی از نظام ایران

سایت رویداد 24 :لیلا فرهادی

در ماه‌های آخر ریاست جمهوری ترامپ، او یک فرمان اجرایی محرمانه با پنتاگون امضا کرده که طی آن مجوز جاسوسی، تبلیغات روانی و عملیات‌های اطلاعاتی دیگر در رابطه با ایران صادر می‌شده.

خبرگزاری یاهونیوز به نقل از مقامات ارشد سابق دولت آمریکا از وجود یک کمپین تبلیغاتی و خرابکار به رهبری نیرو‌های عملیات ویژه ارتش آمریکا خبر داده که طبق آن قرار بوده «ایمان مردم ایران به نظام» و همچنین احساس ثبات نظام خدشه‌دار شود. آنها معتقد بودند سیاست‌های ایران در حدی ناکارآمد است که توانایی اجرایی چنین طرحی در این شرایط وجود دارد؛ این یعنی نارضایتی‌های داخلی به حدی است که اجرای چنین طرح‌هایی به سادگی قابل اجراست.

این رسانه به نقل از یک مقام دولتی سابق آمریکا به یک طرح عملیاتی ۲۰۰ صفحه‌ای اشاره کرده که شامل مواردی از قبیل عملیات‌هایی برای ایجاد شک در میان ایرانی‌ها به در خصوص کنترل کشور، یا ایجاد تردید درباره توانایی ایران برای دفاع از خودش در یک جنگ بوده است.

ترامپ در واپسین روز‌های ریاست جمهوری خود از ارکان این کمپین خبردار شده و قرار بوده اجرای آن به دولت بایدن سپرده شود. این رسانه آمریکایی نوشته مشخص نیست آیا دولت بایدن عملیات‌های طراحی شده در دولت ترامپ را اجرایی کرده یا نه، اما کاخ سفید قطعا با توجه به آغاز مجدد مذاکرات هسته‌ای وین باید بررسی کند و ببیند آیا کمپین پنتاگون در دولت ترامپ ممکن است بر مذاکرات تاثیر منفی بگذارد یا برعکس؛ کمک می‌کند که ایران به توافق برگردد. این مساله غامض همیشه در قبال ایران مطرح بوده و دولت بایدن هم با آن سر و کار دارد؛ اینکه چطور می‌توان سایه جتگ علیه ایران را حفظ کرد و همزمان به دنبال مذاکره با تهران بود. تا این لحظه سازمان سیا و وزارت دفاع آمریکا هیچ واکنشی به این گزارش نشان نداده‌اند.

طرح پنتاگون شامل هیچ سوءقصدی نبوده، اما این طرح شده که ممکن است ایرانی‌ها در جریان خرابکاری‌ها یا دیگر عملیات کشته شوند «چون ایران یک منطقه جنگی محسوب نمی‌شود» و این یعنی پنتاگون باید از رئیس جمهوری برای ادامه کار مجوز بگیرد.

مقامات ارشد پنتاگون و وزارت دفاع گفتند بخش‌های زیادی از این کمپین که به صورت رسمی نیاز به مجوز ریاست جمهوری ندارد و می‌تواند با مجوز وزارت دفاع هم اجرایی شود. اما برخی افراد در پنتاگون به ویژه ستاد مشترک نیرو‌های مسلح سال‌ها مانع از اجرای این گونه طرح‌ها شده‌اند. بر اساس این گزارش، اوایل سال ۲۰۱۸ یک دستور خیلی صریح در خصوص برخی ارکان این کمپین به پنتاگون داده شد، اما پنتاگون به صلاحدید خودش آن را اجرا نکرد.

یک مقام سابق پنتاگون گفته وزارت دفاع از اجرای این طرح امتناع ورزید، اما در نهایت به این نتیجه رسید که چاره‌ای ندارد جز اینکه دست‌کم بخشی از اجزای آن را به صورت یک طرح کلی برای تصویب آماده کند تا اینطور به نظر نرسد که آن‌ها کاملا از دستورها سرپیچی می‌کنند.

مقامات سابق گفته‌اند هدف اصلی سیا و ستاد مشترک از تصویب دقیقه نودی این کمپین هم تضعیف دولت ایران برای جلوگیری از به راه افتادن یک درگیری با ایران بود. برخی اقدامات پیش‌بینی شده در این طرح تا زمانی که ایران و آمریکا رسما در آستانه یک جنگ نباشند، اجرا نمی‌شود. کمپین پیشنهادی با دقت توسط پرسنل حقوقی پنتاگون مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مقامات ارشد سابق پنتاگون گفته یک مساله مهم در این سازمان وجود دارد و آن قانونی بودن هر اقدامی است خواه اقدام جنگی باشد یا کار دیگری.

در نهایت طرح پیشنهادی نوشته شده و مورد حمایت مقامات ارشد ارتش و فرماندهی عملیات ویژه ارتش و همچنین غیرنظامیان ارشد وزارت دفاع قرار گرفته است.

گفته شده فرانک مکنزی فرمانده مقر فرماندهی مرکزی آمریکا از طرفداران سرسخت اقدامات ایران‌محور بوده، اما مارک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش اجرای عملیات را دائما به تعویق می‌انداخته است. در نهایت این طرح آماده شده و ترامپ هم از جزییات آن مطلع شده، اما می‌دانسته قرار نیست هیچکدام از بند‌های آن در زمان ریاست جمهوری خودش اجرایی شود. یک مقام ارشد دولتی سابق آمریکا گفته ترامپ از اینکه این گزینه‌ها تا آن زمان به او ارائه نشده بودند ابراز ناامیدی شدید کرده است.

مقامات سابق دولت آمریکا می‌گویند تا آن زمان فرآیند‌های بین‌سازمانی درمورد ایران بسیار ناکارآمد بوده و هیچ گزینه خوبی در خصوص نحوه تعامل با ایران در اختیار تصمیم‌گیرندگان به ویژه رئیس جمهور قرار نمی‌گرفته، چون فکر می‌کردند ترامپ دیوانه است، اگر ایده‌ای به او بدهند می‌گوید حتما این کار را بکنید؛ بنابراین آن‌ها حس می‌کردند کنترل امور از دستشان خارج می‌شده است.

یک مقام سابق دولت آمریکا گفته «ماموران ویژه ایران در سازمان سیا عملا هیچکار در مورد ایران نمی‌کردند و وقتی من می‌گویم «هیچ کاری»، واقعا دارم سخاوت به خرج می‌دهم.» همین مساله هم تردید و عدم اطمینان بین مقامات ارشد امنیت ملی ترامپ و مقامات سیا را افزایش داده بود. مقامات دولت ترامپ به وضوح ارزیابی‌های سیا در مورد عدم توانایی ساخت بمب اتم توسط ایران را زیر سوال می‌بردند.

در نهایت هم مقامات امنیت ملی ترامپ به این نتیجه رسیدند که اگرچه سیا ممکن است مانع از اجرای دستورهای آن‌ها در خصوص ایران باشد، اما این سازمات توانایی انحام عملیات‌های مخفی را در صورت دستور صریح سیاستگذاران دولتی دارد.

وقتی حرف از اجرای عملیات محرمانه علیه ایران شد، به طور طبیعی دولت سراغ سازمان سیا رفت و از آن‌ها خواست که کاری بکنند اما مقامات سابق پنتاگون بر این باورند که قابلیت‌های سیا برای اجرای عملیات علیه ایران کاملا ضعیف بوده است. به گفته مقامات سابق، در نهایت هم ترامپ به اسرائیلی‌ها گفته بروید و بازوی اجرای کمپین حداکثر فشار علیه ایران باشید. در همین زمان جینا هاسپل رئیس سابق سازمان سیا در تلاش بوده ستاد مشترک نیرو‌های مسلح را متقاعد کند که آژانس باید عملیات‌های مخفی آمریکا علیه ایران را مدیریت کند.

یاهو نیوز نوشته با همه این تفاسیر، سازمان سیا و مقامات دیگر به شدت این گزاره‌ها زیر سوال می‌برند و با آن مخالفند. آن‌ها می‌گویند همه برنامه‌های بلندمدت سیا برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران، ایجاد اختلاف درون نظام، مشروعیت‌زدایی از نظام در دید مردم ایران و مبارزه با نفوذ ایران در دیگر کشور‌ها در دولت ترامپ هم توسط همین سازمان دنبال می‌شده است.

در واقع بنا به این تعریف، سازمان به دیگر نهاد‌ها اجازه می‌داده در مورد ایران تندروی کنند، چون خودش نمی‌خواسته در امور این‌چنینی مداخله داشته باشد و به نوعی ترجیح می‌داده در عملیات‌های محرمانه مشارکت کند.

در سال ۲۰۱۸ دولت ترامپ به سیا اجازه داد که عملیات‌های محرمانه تهاجمی‌تری دست‌کم در فضای سایبری داشته باشد. مقامات سباق آمریکا به یاهو نیوز گفته‌اند که سازمان سیا متعاقبا عملیات هک و تخلیه اطلاعاتی مخفیانه علیه ایران و روسیه و حمله به زیرساخت‌های ایران را آغاز کرد. این مجوز مخفی در واقع دست سازمان سیا را برای اجرای عملیات بدون نظارت کاخ سفید را باز گذاشت.

یکی از مقامات ارشد سابق سیا اعتراف کرده یک اغماض آگاهانه هم در دولت ترامپ انجام می‌شد و آن این بود که زمانی که نوبت به ایده‌های دولت برای اقدامات مخفیانه علیه ایران می‌رسد، زندگی مردم عامل نگرانی نبود. یعنی این اقدامات ممکن بود بسیار تهاجمی و حتی غیر واقعی طراحی می‌شدند.

با همین فرضیه هم برخی مقامات سباق معتقدند دلیل کاهش توانمندی‌های سیا در اجرای عملیات‌های مخفی علیه ایران در واقع حفظ جان منابع اطلاعاتی در این کشور بوده است. این رسانه نوشته در تابستان ۲۰۲۱ نمایندگی سیا در خارج از کشور که مسئول عملیات ایران هم بوده یک رابط را برای هشدار دادن به مرکز اعزام کرده است. او به مرکز هشدار داده که عملیات جذب نیروی اطلاعاتی این سازمان در ارتباط ایران در معرض خطر است.

در ماه اکتبر سازمان سیا مرکز ماموریت ایران خود را به طور کامل منحل کرده و این بخش را به بخش عملیات سازمان در خاورمیانه ملحق کرده است. مقامات سابق امیدوارند سازمان بتواند دوباره فعالیت‌های قبلی خود در حوزه جمع‌آوری اطلاعات را از سر بگیرد.