پشت پرده‌ی برخی ‌برنامه‌های رژیمی

زهرا منصوری، انصاف نیوز:

فاطمه مفیدی- متخصص تغذیه- می‌گوید وقتی فردی از اپلیکیشن‌های غیر استاندارد رژیمی استفاده می‌کند، منجر به افسردگی و تمایل شدید او به غذاهای پر کالری می‌شود، باید در زمینه‌ی تغذیه مناسب به جامعه اطلاع‌رسانی شود.

از سوی دیگر نوید رجایی‌پور -مدیر عامل پرشین بلاگ- درباره‌ی نظارت بر انتشار اپلیکیشن‌های رژیمی در اینترنت می‌گوید «در جهان قاعده‌ی خاصی برای آن وجودندارد، مردم باید نظرات دیگران را بخوانند و بعد از یک برنامه استفاده کنند».

کافی است کلمه‌های اپلیکیشن‌های رژیمی را در اینترنت جست‌وجو کنید، با تعداد زیادی از این دست برنامه‌ها مواجه خواهید شد که ساز و کار مشخصی ندارند؛ مثلا این سوال ایجاد می‌شود آیا این برنامه‌ها توسط متخصص‌های مربوطه ساخته شده است یا چه کسانی پشت آن هستند؟ استفاده از برنامه‌های رژیمی نادرست چه پیامدهایی به همراه دارد؟ برای دسترسی به برنامه‌ای امن باید چه کرد؟ آیا نظارتی بر آنها وجود دارد؟ به این‌سوال‌ها فاطمه مفیدی و نوید رجایی‎‌پور پاسخ داده‌اند، متن کامل آن را در ادامه بخوانید:
مفیدی: برخی از رژیم‌ها باعث افسردگی می‌شودفاطمه مفیدی -متخصص تغذیه- درباره‌ی استفاده از اپلیکیشن‌های رژیمی غیر استاندارد که توسط غیر متخصصین ساخته می‌شود؛ به انصاف نیوز گفت: کسانی که از این نوع برنامه‌های رژیمی و یا با جست‌وجو در گوگل رژیمی را آغاز می‌کنند، از آنجایی که اطلاعات پایه‌ای تغذیه‌ای وجود ندارد، فرد ناآگاهانه روی خودش یک‌سری مداخلات را انجام می‌دهد. این مداخلات می‌تواند، آسیب‌های فیزیکی و روانی روی فرد بگذارد.

او ادامه داد: مثلاً فرد کربوهیدرات -یعنی گروه نان و غلات- را حذف می‌کند، اتفاقاً بسیاری از این اپ‌های غیر تخصصی از این روش استفاده می‌کنند. به قول خودشان متابولیسم بدن را می‌خواهند، افزایش دهند. در طول زمان با حذف گروه نان و غلات فرد مبتلا به افسردگی می‌شود. چون هورمون انسولین ترشح نمی‌شود. فرد بعد از چند هفته احساس افسردگی شدید می‌کند. همین نکته باعث می‌شود، به سمت غذاهای پر کالری تمایل شدید پیدا می‌کند.

یا اینکه فرد را به سمت رژیم‌های پر پروتئین سوق می‌دهند که بیشتر از گوشت تشکیل شده است؛ با این روش میزان اسیدیته بدن بالا می‌رود و احتمال تشکیل سنگ‌های کلیوی بیشتر می‌شود؛ و اینکه در یک محیط اسیدی استخوان‌ها شروع به تحلیل رفتن می‌کنند. وقتی سهم زیادی از رژیم غذایی ما از یک گروه غذایی باشد، برای مثال ماهی زیادی مصرف کنید، ماهی در دریا به جیوه آلوده است. این باعث می‌شود، به مروز زمان سم جیوه در بدن ما افزایش یابد.

این متخصص تغذیه درباره‌ی اینکه مراجعان او چقدر از طریق روش‌های نادرست رژیم گرفته‌اند، توضیح می‌دهد: مراجعان این سبکی بسیار زیاد هستند، بعضی از آنها خودشان رژیم گرفته‌اند و یا از این برنامه‌های رژیمی استفاده کرده‌اند. اکثراً آنها دچار تحلیل عضلانی شدیدی شده‌اند؛ مثلاً سن بدن فرد از ۵۰ به ۷۰ سال افزایش یافته است؛ اما یک متخصص اگر برنامه‌ی رژیمی بدهد، فقط کالری رژیم را کاهش می‌دهد و سعی می‌کند فرد از تمام مواد غذایی استفاده کند. همه‌چیز باید به دقت بررسی شود که وقتی کالری را کم می‌کند، آسیبی به بدن نرسد. چون میلیاردها سلول زنده در بدن انسان از همین طریق رشد می‌کند. اگر ناآگاهانه از این رژیم‌های غلط بگیریم، سلول‌های ما می‌میرند و تعداد میتوکندری‌ها کاهش پیدا می‌کنند. اگر وزن هم کم کرده باشد با این وضعیت نمی‌تواند آن را حفظ کند. تاثیرات روانی زیادی هم می‌گذارد، اگر نتواند موفق باشد و اعتماد به نفس او کاهش می‌یابد در حالی که برنامه‌ی او غیر واقع‌گرایانه بوده و برای آن فرد طراحی نشده است.
«مراجعان بیشتر زنان خانه‌دار هستند»
مفیدی درباره‌ی نوع گروه‌های سنی و جنسیتی که به او مراجعه می‌کنند، گفت: بیشتر خانم‌های خانه‌دار هستند که زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و یا نوجوانانی که می‌خواهند زودتر به هدف خودشان برسند و باهمسالان خودشان در ارتباط هستند. یک برنامه‌ای را می‌گیرند و اطلاعات غلط را بین خودشان دست به دست می‌کنند. علاوه‌بر این گروه کودکان هم بسیار آسیب‌پذیر هستند، چون کودک خیلی اطلاعاتی ندارد و بیشتر از طریق اطرافیان خودشان تغذیه می‌شوند. جامعه‌ی ما از لحاظ گذارهای تغذیه‌ای به صد سال پیش کشورهای غربی نزدیک می‌شود، وقتی مردم در جامعه بی‌اطلاع باشند و پدر و مادر ندانند چگونه عادت غذایی درست را به فرزند خود منتقل کنند، آسیب‌های جدی به دنبال دارد، خیلی از کودکان دچار سو تغذیه هستند، کمبود وزن یا چاقی، دیابت و چربی خون در میان کودکان افزایش یافته است. همه‌ی اینها به دلیل فرهنگ غلط غذایی است.

این متخصص تغذیه درباره‌ی نقش رسانه‌ها در انتقال اطلاعات به مردم اضافه کرد: باید در این زمینه آگاهی‌رسانی خوبی در رسانه‌ها و صدا وسیما شود، مردم آگاه باشند و از برنامه‌هایی رژیمی‌ای استفاده کنند که مطمئن باشند یک متخصص پشت آن است. البته بهتر است به متخصصان تغذیه مراجعه کنند تا اینکه از اپلیکیشن‌ها استفاده کنند. مردم نباید به هرکسی و هر برنامه‌ای اعتماد کنند، چون موضوع سلامتی آنها در میان است. افرادی برای این اپلیکیشن‌ها تبلیغات گسترده‌ای را انجام می‌دهند و اما وقتی تحقیق می‌کنید، متوجه خواهید شد فرد متخصصی آن را نساخته است. حتی اگر از آنها شکایت هم شود، جریمه می‌شوند و دوباره به کار خود ادامه می‌دهند، چون پشت آن سود خوبی خوابیده است. بهترین راه این است که آگاهی مردم در این زمینه افزایش یابد. متخصصین مربوطه در شبکه‌های اجتماعی فعال‌تر شوند. نظارت بیشتری روی این اپ‌ها صورت بگیرد و از طرف نظام‌پزشکی و از این قبیل سازمان‌ها بودجه‌ای باید صرف آگاهی سازی مردم شود.
رجایی‌پور: کنترل کافه بازار روی برنامه‌های رژیمی بیشتر فنی استنوید رجایی پور- مدیر عامل پرشین بلاگ- درباره‌ی الگوریتم بسترهایی مثل کافه بازار و گوگل پلی برای انتشار اپلیکیشن‌های رژِیمی به انصاف نیوز گفت: قبلا روی این مدل از اپ‌ها نظارت داشتند اما متخصص‌هایی که برای اینکار در نظر گرفته بودند، تسلط لازم را نداشتند و طرح متوقف شد. انتشار اپلیکیشن‌ها هم در کافه بازار باید با کنترل خود کافه بازار انجام شود، اما این کنترل بیشتر فنی است.

او افزود: مگر اینکه تأییدیه از یک پزشک بگیرند که این هم بعید به نظر می‌رسد. در دنیا هم قاعده‌ی خاصی برای این ماجرا نیست، برخی از کشورها خودشان قوانینی را دارند اما بیشتر توسط مردم ارزیابی صورت می‌گیرد، برای مثال ان.جی.او های پزشکی سطح علمی آن اپلیکیشن را بررسی می‌کنند. بعد هم مردم به نظرات متخصصین مراجعه می‌کنند. به دلیل نوآوری این اپ‌ها گروهایی که بخواهند آنها را کنترل کنند، محدود می‌شوند.

در ایران در حوزه‌ی سلامت کافه بازار آن را محدود می‌کرد و به یک کارگروهی در وزارت بهداشت آن را ارجاع می‌داد. چند استارت آپ را می‌شناسم که با وجود اینکه کار خوبی کرده بودند اما نتوانستند در این کارگروه خروجی بگیرند و بعد از مدتی خودشان مستقیم آن را منتشر می‌کردند. اپلیکشین‌های حوزه سلامت در کافه بازار و گوگل پلی نسبت به آنچه که در اینترنت وجود دارد، بسیار کمتر است. این بسترها یک کنترلی می‌کنند؛ اما نمی‌توان گفت چیزهایی که منتشر شده است، حتماً تأییدیه دارد.

رجایی پور تاکید کرد: باید روی این اپلکیشین‌ها نظارت شود، چون مثل ایجاد یک کلینیک و درمانگاه است، اما کنترل هم نباید توسط کسانی شود که در درمانگاه پزشکان را تأیید می‌کنند، توسط تیمی باید کنترل شود که فناوری را بشناسد و تخصص آن حوزه را هم داشته باشند. کسی که بیمارستان را تأیید می‌کند و بعد افتتاح می‌کند، نباید این کارها را به او سپرد. چون علم فنی آن را ندارند. باید این فرهنگ را ایجاد کنیم که حتی اگر یک پزشک پروانه مطب دارد، الزاماً آن فرد دانش کافی ندارد. باید نظرهای مردم را در این باره بخوانند. مردم باید در این زمینه تحقیق کنند. اگر یک مجموعه‌ای در زمینه‌ی سلامتی بزرگ می‌شود، به این دلیل است که مراجع مختلف علمی و درمانی آن را تأیید کردند. مردم هم وقتی می‌بینند چند تا مرجع آن را تأیید کرده‌اند، می‌پذیرند که از آن استفاده کنند.