واکسن‌های اهدایی از بازار سیاه سر درآورده‌اند

تسنیمایندیپندنت فارسی :در شرایطی که واکسیناسیون عمومی به‌کندی پیش می‌رود، تولید واکسن‌های داخلی با ابهام روبه‌رو است و واکسن‌های خارجی نیز  قطره‌چکانی وارد می‌شوند، دلالان در بازار آزاد دارو واکسن‌های کرونا را با قیمت‌های چند میلیون تومانی می‌فروشند.  واکسن‌ در بازار سیاه آنقدر زیاد است که هر فرد حتی اگر ۳۰۰ دوز واکسن بخواهد می‌تواند خریداری کند و تخفیف هم بگیرد. در بازار سیاه واکسن کرونا، واکسن‌ فایزر به قیمت ۲۲ میلیون تومان به فروش می‌رسد و واکسن‌هایی مثل آسترازنکا حدود پنج و نیم میلیون تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.

فرایند واکسیناسیون در ایران از بهمن ۱۳۹۹ آغاز شد و از آن به بعد بود که هم‌زمان با اخبار متعدد درباره بحران واکسیناسیون در ایران، خبرهایی درباره وجود واکسن در بازار سیاه منتشر هم شد. از همان ابتدا هم موضع وزارت بهداشت درباره واکسن‌های موجود در بازار انکار بود. شاید به این دلیل که در صورت تایید وجود واکسن کرونا در بازار سیاه انگشت اتهام به سمت خود این وزارتخانه نشانه می‎‌‌رفت که وظیفه نظارتی خود را به‌درستی انجام نداده است؛ حتی سازمان غذا و دارو اعلام کرد که واکسن‌های موجود در بازار یا تقلبی‌اند یا چون از کشورهای مجاور به ایران آمده‌ و در زنجیره سرد قرار نداشته‌اند، فاسدند. این اظهارنظرها به معنای این بود که وزارت بهداشت راهیابی واکسن‌های در اختیار این وزارتخانه به بازار سیاه را رد می‌کند.

حتی وقتی در اردیبهشت‌ماه (۱۴۰۰) محسن دهنوی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد که ۲۰۰ هزار دوز واکسن وارداتی گم شده و از بازار قاچاق سر درآورده است، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، او را به «دروغگویی» متهم کرد؛ اما حالاماجرای واکسن‌های کرونا در بازار سیاه به فصل جدیدی وارد شده است؛ به‌ طوری‌ که نه‌تنها دیگر پشت پرده‌ای وجود ندارد، بلکه شماره فروشندگان واکسن به راحتی بین مردم ردوبدل می‌شود و متقاضیان می‌توانند هر تعداد که تمایل داشته باشند،  واکسن بخرند.

گزارشی که وب‌سایت تجارت‌نیوز با این موضوع منتشر کرده است، نشان می‌دهد که برخی شرکت‌ها حتی برای خرید واکسن به تعداد زیاد برای کارمندان خود اقدام کرده‌اند. برخی افراد نیز اطلاع داده‌اند که واکسن آسترازنکا را همراه با کارت واکسن و مهر دانشگاه علوم پزشکی به قیمت پنج و نیم میلیون تومان خریده‌اند.

فروش بی‌دردسر و بدون نظارت قانون واکسن در بازار سیاه به جایی رسیده است که فروشندگان به خریداران قول تخفیف هم داده‌اند؛ مثلا قیمت هر واکسن شش میلیون تومانی در صورتی خرید ۵۰ دوز به پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان کاهش می‌یابد.

یکی از شرکت‌های بازار سرمایه خبر داده است که برای کارکنان خود و خانواده‌هایشان که در مجموعه ۳۰۰ نفر می‌شود، واکسن خریده و به دلیل تعداد بالا تخفیف هم گرفته است. این گزارش حکایت از آن دارد که خرید واکسن کرونا از بازار آزاد راحت شده است. فرقی ندارد برای یک نفر واکسن بخواهید یا برای ۳۰۰ نفر. واکسن هست. برخی واکسن با مهر دانشگاه علوم پزشکی تزریق کرده‌ و کارت واکسن گرفته‌اند و برخی دیگر نه. اما سوالی که وجود دارد این است که این‌ همه واکسن از کجا به بازار سیاه وارد شده است؟ آیا این‌ها واکسن‌های اهدایی به ایران‌اند یا واکسن‌های وارداتی بخش خصوصی؟

کشور ژاپن تاکنون دو میلیون و ۹۱۲ هزار دوز واکسن آسترازنکا را در سه مرحله به ایران اهدا کرده است.

اگرچه وحید مجید، رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، در خردادماه ۱۴۰۰ از تشکیل بیش از ۵۰۰ پرونده در ارتباط با فروش واکسن تقلبی کرونا در کشور خبر داده و برخی دیگر از متخصصان همچون مینو محرز نیز پیش‌تر درباره واکسن‌های تقلبی در بازار سیاه هشدار داده بودند، آنچه اکنون در دست دلالان به راحتی به فروش می‌رسد، واکسن‌هایی است که مهر دانشگاه علوم پزشکی را دارد و دلالان به فرد واکسینه شده کارت واکسن هم می‌دهند. بنابراین تردیدها را درباره اینکه واکسن‌های موجود در بازار سیاه از مجاری رسمی به دست دلالان رسیده باشد، تقویت می‌کند.

زمستان سال ۱۳۹۹،علی خامنه‌ای در یک سخنرانی اعلام کرد که ورود واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است. این محدودیت باعث شد وزارت بهداشت برای خرید واکسن از کشورهای هند، روسیه و چین اقدام کند اما به گفته وزیر بهداشت، «بدقولی کشورهای دوست» باعث شد مشکلاتی در واردات واکسن به ایران ایجاد شود.

بحران واکسیناسیون فقط به واکسن‌های وارداتی محدود نیست، بلکه دو واکسن برکت و پاستور نیز که مجوز تزریق فوری گرفتند نتوانستند به وعده‌ خود برای تولید انبوه عمل کنند. در چنین شرایطی، شهروندانی که از جان خود و خانواده‌‌هایشان‌ نگران‌اند، یا برای دریافت واکسن به کشورهایی مثل ارمنستان می‌روند یا مبلغ موردنیاز برای خرید واکسن از بازار سیاه را جور می‌کنند تا از خطر ابتلا به بیماری رهایی یابند.