داروهای مکمل و گیاهی می توانند آسیب جدی به کبد وارد کنند

مطالعه‌ای که در استرالیا انجام شده است نشان می‌دهد تعداد بیمارانی که به دلیل مصرف داروهای مکمل و گیاهی دچار آسیب‌های شدید کبد شده و نیازمند بستری شدن در بیمارستان شده‌اند، رو به افزایش است. آسیب وارد شده به کبد در برخی از بیماران به حدی شدید است که آن‌ها را نیازمند پیوند کبد کرده است. این مکمل‌ها ادعا می‌کنند که می‌توانند باعث رشد ماهیچه‌ها شوند و وزن را کاهش دهند.

به گزارش فرادید، طی مطالعه‌ای که به هدایت دکتر امیلی نش از بیمارستان سلطنتی پرنس آلفرد، انجام شد، تاریخچه بستری شدنِ ۱۸۴ بزرگسال که مابین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ به دلیل آسیب‌های وارد شده به کبد در این بیمارستان بستری شده بودند، به دقت بررسی شد.

او و نویسندگان همکارش طی این مطالعه دریافتند که تعداد افرادی که به دلیل مصرف مکمل‌های غذایی و گیاهی دچار آسیب‌دیدگی کبد شده بودند از ۲ بیمار در بین ۱۱ بیمار (۱۵ درصد) در مابین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ به ۱۰ بیمار از بینِ ۱۹ بیمار (۴۱‌درصد) در مابین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ افزایش یافته است.

صدمه به کبد به دلیل اوردوز داروی پاراسِماتول، داروی رایجی که برای درمان درد و تب استفاده می‌شود و همین‌طور، آنتی‌بیوتیک‌ها، بسیار رایج است و نویسندگان دریافتند که ۱۱۵ بیمار طی همین مدت زمان به دلیل مصرف این دارو‌ها دچار آسیب‌دیدگی شدید کبد شده بودند.

از ۶۹ نفری که آسیب‌دیدگی کبدشان ارتباطی به داروی پاراسِماتول نداشت، ۱۹ مورد به دلیل مصرف انواعی از آنتی‌بیوتیک‌ها و ۱۵ مورد به دلیل مصرف داروهای مکمل و گیا‌هی و مابقی به دلیل مصرف دارو‌های ضدسرطان و ضد سل به عارضه کبدی دچار شده بودند.

یکی از نویسندگان همکار این پژوهش، دکتر کِن لیو، متخصص هپاتیت، می‌گوید طی این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که تعداد افرادی که به دلیل مصرف دارو‌هایی که معمولاً برای کبد مضر نیست، دچار عارضه کبدی شده و نیازمند پیوند کبد هستند، رو به افزایش است.

او می‌گوید: «مشاهده اولیه من نشان داد که تعداد بیماران مرد و زنی که به ترتیب به دلیل مصرف مکمل‌های بدن‌سازی و داروهای کاهش وزن دچار آسیب به کبد شده و در بیمارستان بستری می‌شوند، رو به افزایش است.»

«بنابراین تصمیم گرفتم که مطالعه‌ای روی این موضوع انجام دهم تا ببینم آیا حدس اولیه من که این دارو‌ها به کبد آسیب وارد می‌کنند، درست است یا نه.»

لیو و همکارانش در این پژوهش تأکید می‌کنند که باید نظارت‌های دقیق‌تر و منظم‌تری درباره مصرف مکمل‌های دارویی، سایر جایگزین‌های دارویی و درمان‌های طبیعی وجود داشته باشد.

آن‌ها همچنین متوجه شدند که تقریباً نیمی از افرادی که به دلیل مصرف مکمل‌های دارویی دچار آسیبِ شدید کبدی شده بودند، پیشینه غیراروپایی داشتند. آن‌ها نتیجه‌گیری کردند که آموزش‌های صحیح درباره خطرات مصرف مکمل‌های دارویی باید به افراد از فرهنگ‌های دیگر داده شود.

دکتر کِن هاروی، پزشک عمومی و رئیس یک مرکز تحقیقاتی به نام «فرندز آف ساینس» می‌گوید: «نکته اینجاست که در پژوهش دکتر لیو و همکارانش فقط شدیدترین صدمات ناشی از مصرف مکمل ها مورد توجه قرار گرفته است که یعنی میزان افرادی که به دلیل استفاده از این نوع مکمل‌ها به درجاتی به کبد خود آسیب وارد می‌کنند، می‌تواند بسیار بیشتر باشد.»

طبق مصوبه یک اداره کالا‌های درمانی استرالیا (TGA) که یکی از نهاد‌های تنظیم‌کننده داروست، کارخانه‌های تولیدکننده مکمل‌های پزشکی از سال ۲۰۱۸ دیگر مجاز نیستند تا فهرستی از «موارد استعمال دارو‌های مکمل» را به دلخواه استفاده کنند. آن‌ها باید از میان فهرستی که TGA برای دارو‌ها در نظر می‌گیرد، دست به انتخاب بزنند.

هاروی می‌گوید: «با‌اینحال صنعت دارو‌های مکمل و طبیعی اجازه یافت تا فهرست خودش را تولید کند. این باعث شد که ۸۶‌درصد از موارد استعمال این نوع دارو‌ها به جای شواهد «علمی» توسط شواهد «سنتی» توجیه شود. این باعث شد که دارو‌های مکمل به‌طور کلی نیاز به تأیید عملی نداشته باشند. پس شگفت‌آور نیست که تعداد دارو‌هایی که ادعا می‌کردند ریشه در سنت دارند و حاوی مواد اولیه گیاهی هستند، افزایش یافت.»

اکنون کارشناسان می‌گویند دارو‌های مکمل باید قید کنند که موارد استعمال آن‌ها بر اساس باور‌های سنتی روی بسته درج شده است و شواهدی که کارایی این دارو‌ها را در علم نوین تأیید کند، وجود ندارد.