پرنس «فیلیپ»، دوک «ادینبورگ» و همسر «الیزابت دوم»، ملکه بریتانیا و ۱۵ کشور دیگر، روز نهم آوریل ۲۰۲۱ در حالی که فقط دو ماه دیگر با ۱۰۰ سالگی فاصله داشت، درگذشت. بنا به گفته خیاطهای این شاهزاده یونانی-دانمارکی، اندام او درست مثل ۲۰ سالگی وی، روی فرم بوده و حتی کت و شلواری که در روز عروسی با ملکه الیزابت به تن داشته، تا روز آخر عمر برایش مناسب بوده است. اما راز این عضو خانواده سلطنتی بریتانیا که با وجود ۹۹ سال سن، تا آخرین روزها بدون عصا و روی پای خود بود و اندام ۲۰ سالگی خود را حفظ کرده بود، چیست؟
***
پرنس فیلیپ مردی بود با ۱۸۰ سانتیمتر قد و دور کمر حدود ۸۵ سانتیمتر که اندامش بر خلاف بسیاری از ما، با گذشت زمان تغییر نکرد. بنا به گفته «جان کنت»، خیاط مخصوص فیلیپ که بیش از ۵۵ سال برای او کت و شلوار دوخته، دور کمر شاهزاده فیلیپ اولینباری که دور کمرش را اندازه گرفته، ۷۹ سانتیمتر بوده است. این خیاط سلطنتی در مصاحبهای که در سال ۲۰۱۷ با یک مجله مد بریتانیایی داشته، گفته دور کمر شاهزاده فیلیپ در طی این سالها فقط شش سانتیمتر اضافه شده و او هیچ وقت لباسهای قدیمی شاهزاده را دور نیانداخته است.
شاید فکر کنید که پرنس فیلیپ عضو خانواده سلطنتی بوده و مرتب زیر نظر متخصصان تغذیه و مربیهای ورزش آنچنانی فعالیت میکرده ولی واقعیت این است که حداقل پرنس فیلیپ اهل این حرفها نبود. او در حفظ تناسب اندام خود، فردی سنتی بود که به رژیمهای غذایی جدید و رنگارنگ و ورزشهای سخت و وقتگیر اهمیت نمیداد. گواه این موضوع هم استمرار او در ورزش روزانه ۱۱ دقیقهای به سبک خلبانهای کانادایی ۶۰ سال قبل است.
سیگار هرگز، الکل گاهی! پرنس فیلیپ پیش از ازدواج با ملکه الیزابت، سیگار را ترک کرد و دیگر سراغ آن نرفت. او هیچ وقت هم در خوردن الکل زیادهروی نکرد. احتمالا این دو در کنار ورزش ۱۱دقیقهای ویژه خلبانهای کانادایی در سال ۱۹۵۶، از مهمترین اقدامات وی برای حفظ اندام دوران جوانی و البته سرپا و سالم ماندن چهارستون بدنش بوده است. هر چند باور عمومی بر این است که افرادی که سیگار را ترک میکنند، وزن اضافه میکنند ولی محققان سالها است به این نتیجه رسیدهاند که سیگار کشیدن باعث کاهش یا ثابت ماندن وزن نمیشود و این برداشت که سیگار میکشیم تا چاق نشویم، برداشتی ناقص و احتمالا غلط است.
بنا بر تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ از حدود ۵۰۰ هزار مرد میانسال بریتانیایی انجام شده، ۲۵ درصد از افراد سیگاری چاق هستند. درصد افراد چاق در کل جمعیت بریتانیا هم ۲۸ درصد است که نشان میدهد سیگار ارتباط چندانی با لاغری ندارد. اما بین نوشیدن مرتب مشروبهای سنگین و افزایش وزن، ارتباطی مستقیم وجود دارد. مشروبهای الکلی به دلیل تمرکز بالای ترکیبات کربنی پیچیده، اغلب دارای میزان کالری زیادی هستند؛ مثلا هر پیک ویسکی یا ودکا که محتوی حدود ۳۰ سیسی از این مشروبها است، حدود ۱۰۰ کالری دارد. در نظر داشته باشید که انسان بالغ در هر روز بین دو هزار تا دو هزار و۵۰۰ کالری لازم دارد. بنابراین، خوردن نوشیدنیهای الکلی سنگین و حتی آبجو میتواند بدون اینکه شما را سیر کند، میزان زیادی کالری وارد بدنتان کرده و در نهایت به افزایش وزن منجر شود.
از اینها گذشته، مصرف الکل و سیگار هر دو بر فعالیت اعضای حیاتی بدن، مانند ریهها، قلب و کبد تاثیرگذارند و خودداری از مصرف آنها میتواند به طول عمر این اعضا اضافه و کیفیت عملکرد آنها در بدن ما را تضمین کند.
ورزش ۱۱ دقیقهای روزانه به سبک کاناداییها حالا که پرنس فیلیپ فوت کرده، رسانههای بریتانیایی عکسهایی مربوط به یک تبلیغات نیروی هوایی سلطنتی کانادا مربوط به سال ۱۹۵۶ را منتشر کردهاند که در آن دو روش ورزش روزانه برای خلبانها و خدمه پرواز زن و مرد معرفی شده است. یکی از این روشها، «ایکس بیایکس» نام دارد و ۱۲ دقیقه روزانه وقت میگیرد. این روش برای زنان شاغل در نیروی هوایی سلطنتی کانادا پیشنهاد شده است. روش دیگر نیز «فایو بیایکس» نام دارد و گفته شده که روزانه فقط ۱۱ دقیقه از وقت پرسنل مرد را میگیرد.
آن گونه که «اماسان»، ارگان خبری «شرکت مایکروسافت» عنوان کرده، هر چند دوک ادینبورگ به ورزشهایی مانند کریکت، قایقرانی، ارابهرانی و قدمزدن هم علاقه داشته ولی هر روز به مدت ۱۱ دقیقه تمرینات ورزشی فایو بیایکس را انجام میداده است. این تمرینات ورزشی و مدل زنان آن، ایکس بیایکس، ابتکار یک دانشمند نیروهای نظامی و ورزشکار کانادایی به نام «ویلیام اوربان» بود.
اوربان در این دو روش ساده و سریع، باور رایج آن زمان که تنها راه داشتن اندام متناسب را با ورزشهای سنگین و با ابزار و وسایل ورزشی گرانقیمت میسر میدانست، مقابله کرده بود.
در روش فایو بیایکس، ویلیام اوربان که پرنس فیلیپ هم از سال ۱۹۶۵ آن را دنبال کرده بود، پنج حرکت ورزشی ساده به ترتیب و پشت سر هم قرار گرفتهاند و فرد باید آنها را بهطور روزانه انجام دهد. این حرکتها باعث افزایش ضربان قلب میشوند و تمامی عضلات اصلی را به کار میاندازند. ولی مشخصه اصلی این حرکات این است که به هیچ وسیله ورزشی احتیاج ندارند و حتی در داخل اتاق هتل و بدون گرمکردن هم میتوان آنها را انجام داد.
بهطور مشخصتر، فایو بیایکس با دو دقیقه حرکت کششی شروع میشود. سپس، یک دقیقه «بشین و پاشو»، یک دقیقه کشش عضلات پشت و پس از آن، یک دقیقه «شنا» باید انجام شود. تا اینجای کار، فقط پنج دقیقه وقت گرفته شده است. برای شش دقیقه مابقی هم اوربان توصیه کرده است که ترکیبی از «دو درجا»، ۷۵ حرکت «پروانه» و ۷۵ حرکت «قیچی» انجام شود.
خوشبختانه پرنس فیلیپ آخرین نفری در جهان نبوده که این حرکتهای مفید، کم هزینه و قابل اجرا را انجام میداده است. او این شیوه از ورزش کردن را به پسرش، پرنس «چارلز»، نوههایش، «هری» و «ویلیام» و حتی یک بازیگر زن بریتانیایی به نام «هلن میرن» هم منتقل کرده است. این بازیگر زن ۷۵ ساله در سال ۲۰۱۴ به رسانهها گفته بود روش ایکس بیایکس، ورژن زنانه و ۱۲ دقیقهای فایو بی ایکس را که از پرنس فیلیپ یاد گرفته، هر روز انجام میدهد و توانسته است به این شکل بدن خود را آماده و سرحال و اندام خود را هم روی فرم نگه دارد.