پشت پرده درگیری‌های تهران و بغداد چیست؟

سایه مصطفی الکاظمی بر سر حشدالشعبی
 رویداد۲۴: ایران عرصه نفوذش در عراق را از دست می‌دهد؟ نشریه اکونومیست یادداشتی منتشر کرده و در آن از برخی اختلافات میان گروه‌های مورد حمایت ایران در عراق و مصطفی الکاظمی نخست وزیر این کشور پرده برداشته. به گفته این نشریه آمریکایی، در انتخابات بعدی عراق ممکن است جریان‌های ناراضی از نفوذ ایران در عراق پای صندوق‌های رای حاضر شوند.

 اکونومیست در یادداشتی به وضعیت ایران در عراق پرداخته و می‌نویسد که شکاف عمیقی میان دولت عراق و تهران از زمان روی کار آمدن مصطفی الکاظمی ایجاد شده است. در این یادداشت آمده است: احساسات عمومی در عراق تغییر کرده. توده‌هایی که ایران را به عنوان یک نیروی آزادبخش می‌شناختند و آن را تشویق می‌کردند تغییر عقیده دادند و به ایران به چشم یک قدرت اشغالگر نگاه می‌کنند. سیاستمداران عراقی در تلاش هستند تا نفوذ ایران را تا جایی که ممکن است کم کنند.
 
شبه نظامیان مورد حمایت ایران هنوز هم در بیشتر مناطق عراق نفوذ قابل توجهی دارند. بسیاری از آن‌ها در جریان سرکوب اعتراضات ضددولتی در سال ۲۰۱۹ نقش داشتند. گرچه اخیرا این رفتار‌ها تغییر کرده و بدون یک زنجیره فرماندهی مشخص، شبه نظامیان مورد حمایت ایران در حال تجزیه شدن هستند. این در حالی است که انتظار می‌رفت امسال سالگرد حمله هوایی (ترور سردار قاسم سلیمانی) با یک نمایش قدرت (از جانب حشد الشعبی) همراه باشد.
مصطفی الکاظمی علیه ایران در بغداد اکونومیست در ادامه تحلیل خود می‌نویسد: ایران سال‌هاست از سیاست مدران شیعه در عراق برای بسط نفوذ خود استفاده می‌کند. شیعیان اکثریت جمعیت ایران و با نسبت کمتری اکثریت جمعیت در عراق را تشکیل می‌دهند. اما مصطفی الکاظمی نخست وزیر شیعه عراق بازیچه نیست. برخلاف اغلب نخست وزیر‌های قبلی عراق، کاظمی عضو حزب نزدیک به ایران نیست. از زمانی که او وارد قدرت شده تحریم‌های آمریکا علیه ایران را اجرا کرده و مانع از بازگشت میلیارد‌ها دلار درآمد صادراتی ایران به این کشور شده است. علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران مقام‌های عراقی را به تهران احضار کرد و آن‌ها را به خاطر عدم ارسال پول نقد به ایران سرزنش کرد.
 
نخست وزیر عراق همچنین با بازگرداندن کنترل گذرگاه‌های مرزی به نیرو‌های حشد شعبی مخالفت کرد و نیرو‌های آن‌ها را از پست‌های امنیتی اخراج کرد. ناتو به دستور کاظمی در حال اعزام ۳۵۰۰ نیروی جدید به عراق است.
 
ماریا فانتوپی یکی از اعضای مرکز گفتگوی بشردوستانه که یک گروه حل اختلاف در ژنو است می‌گوید: گروه‌های مورد حمایت ایران به شدت احساس تهدید می‌کنند.
 
اکونومیست در ادامه می‌نویسد: این بی‌اعتمادی نسبت به کاظمی به حدی است که او را متهم به دست داشتن در افشای محل قاسم سلیمانی به آمریکایی‌ها کرده‌اند. برخی شبه نظامیان دست به ترور مشاوران و نزدیکان کاظمی زده‌اند و اطرافیان او را تحت تعقیب قرار دادند. گروهی با نام کتائب حزب‌الله که با ایران مرتبط است محل اقامت کاظمی را با وانت‌هایی پر از افراد مسلح در ماه ژوئن محاصره کردند.
به گزارش رویداد‌۲۴ از آن زمان مصطفی کاظمی از رویارویی مستقیم با شبه نظامیان مورد حمایت ایران طفره می‌رود. وزرای کابینه که به جناح‌های مورد حمایت ایران تعلق دارند سعی می‌کنند میزان پرداخت‌های دولتی به نیرو‌های شبه نظامی مورد حمایت ایران را افزایش دهند. یکی از مقام‌های عراقی با ناراحتی به نخست وزیر یادآور شده که اگر به آن‌ها پول ندهید آمریکایی‌ها را بمباران می‌کنند.
 
به هر حال بعضا این گروه دست به این قبیل کار‌ها نیز می‌زدند. امسال دو مرتبه شبه نظامیان مورد حمایت ایران پرسنل آمریکایی و متحدانشان در عراق را موشک باران کردند. آن‌ها چند بار اهدافی در عربستان سعودی را نیز هدف قرار دادند. در ماه ژانویه یک پهپاد پر از ماده منفجره از درون خاک عراق به پرواز درآمد و در یکی از کاخ‌های ریاض سقوط کرد. مقامات عراقی گفتند که شبه نظامیان در حال جمع شدن در مرز‌های مشترک با عربستان هستند و به ۱۴۰۰ موشک مسلح شده‌اند. اگر در این موقعیت کاظمی موضع خصمانه‌ای اتخاذ می‌کرد شاید ایران را به واکنش سخت‌تری ترغیب می‌کرد. کشوری که مبدا برق و گاز بغداد و دیگر شهر‌های بزرگ عراق است و اگر برق و گاز در تابستان قطع می‌شد، بی‌شک زمینه بروز ناآرامی‌ها فراهم می‌شد.
 
الکاظمی به دنبال گفتگو یا مبارزه؟ افسر عراقی که بیلبورد قاسم سلیمانی را تفسیر کرده بود نگرانی بزرگتری هم داشت. او معتقد بود اگر کاظمی تصویر قاسم سلیمانی را پایین بکشد ایران نیز از نیرو‌های نیابتی‌اش در استان‌های جنوبی که عمدتا شیعه نشین هستند علیه او استفاده خواهد کرد.
 
اکونومیست در پایان می‌نویسد: مشاوران کاظمی ادعا می‌کنند که عراقی‌ها از تلاش برای محدود کردن نفوذ ایران حمایت می‌کنند. اما در انتخابات اخیر این توده‌های ناامید در خانه ماندند و رای دهندگانی که از احزاب مورد حمایت ایران طرفداری می‌کردند پای صندوق رای حاضر شدند. انتخابات بعدی عراق ماه اکتبر (مهر-آبان) است. اگر افراد نزدیک به کاظمی کارشان را در جلب نظر رای دهندگان بهتر انجام دهند و اگر ناظران برای اطمینان از سلامت انتخابات پای صندوق‌های رای حاضر شوند، فضای سیاسی در این کشور ممکن است به گونه‌ای تغییر کند که کار او آسان‌تر شود. در این میان کاظمی خواستار گفتگوی ملی شده است که شامل گروه‌های تحت تحریم‌های آمریکا نیز می‌شود. به نظر می‌رسد کاظمی به این نتیجه رسیده که دیالوگ کردن بهتر از مبارزه ایست که قرار باشد او در آن ببازد.