پاسخ به ۵ سوال در مورد «اسپوتنیک وی»؛ از استقبال کم روس‌ها تا عوارض جانبی احتمالی

یورونیوز :تلاش چهار ماه گذشته دولت روسیه از اعطای تسهیلات حمل و نقل عمومی رایگان گرفته تا توزیع بستنی رایگان هنوز نتوانسته موجب پیشرفت جدی کارزار واکسیناسیون همگانی در برابر بیماری کووید-۱۹ با استفاده از واکسن «اسپوتنیک وی» شود.

در حالی که تمامی افراد بالای ۱۸ سال در روسیه در اولویت دریافت واکسن قرار گرفته‌اند، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور اخیرا اعلام کرد که تنها دو میلیون روسی هر دو دوز واکسن کرونای «اسپوتنیک وی» دریافت کرده‌اند یعنی کمتر از ۲ درصد جمعیت این کشور. در همین حال، گزارش پایگاه اینترنتی ئَور ورلد این دیتا(ourworldindata) تا ۱۷ مارس گذشته فقط ۳.۸ درصد مردم روسیه حداقل یک دوز از واکسن روسی کرونا را دریافت کرده‌اند.

نتایج نظرسنجی موسسه غیر دولتی لوادا نشان می‌دهد که تنها ۳۰ درصد مردم روسیه حاضرند با دریافت «اسپوتنیک وی» در برابر بیماری کووید-۱۹ واکسینه شوند. این تمایل عمومی در محدوده سنی ۱۸ تا ۲۴ سال ۱۹ درصد و در افراد بالای ۵۵ سال حدود ۴۰ درصد گزارش شده است. همچنین ۳۷ درصد از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، دلیل امتناع از دریافت واکسن «اسپوتنیک وی» را نگرانی از عوارض جانبی آن عنوان کرده‌اند. این جمعیت نگران در نظرسنجی دسامبر گذشته حدود ۲۹ درصد ارزیابی شده بود.

در مجموع ۳۰ درصد مردم روسیه گفته‌اند که برای دریافت واکسن «اسپوتنیک وی» منتظر اعلام نتایج نهایی بررسی‌های در مورد این واکسن هستند. البته ۱۶ درصد شرکت کنندگان در این نظرسنجی هم تاکید کرده‌اند که اساسا اعتقادی به دریافت واکسن برای مصون شدن در برابر بیماری کووید-۱۹ ندارند.
روس‌ها چگونه می‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند؟
شهروندان روسیه برای دریافت واکسن کافیست که یک روز را انتخاب و به «پُلی‌کلینیک» مراجعه کنند. پُلی‌کلینیک‌ها مراکز دولتی مراقبت‌های اولیه پزشکی هستند که ارائه خدمات آنها رایگان است. دولت همچنین برای ساکنان مسکو این تسهیلات را قائل شده تا تعیین روز و زمان واکسیناسیون را به صورت برخط(آنلاین)، تلفنی و یا با استفاده از یک اپلیکیشن تلفن‌همراه تعیین و انتخاب کنند.

در مسکو مردم می‌تواند افزون بر پُلی‌کلینیک‌ها در سایر مراکز واکسیناسیون مستقر در مراکز خرید، فودکورت‌ها و سالن‌های تئاتر نیز بدون دریافت وقت قبلی و تنها با چند دقیقه معطلی در صف، واکسینه شوند.
عوارض جانبی «اسپوتنیک وی» چیست؟
پس از دریافت واکسن، به روس‌ها گفته می‌شود که احتمال دارد با عوارض جانبی از جمله درد در محل تزریق، افزایش فشار خون، ورم، تب و لرز، سرفه خفیف، گرفتگی بینی، درد عضلات یا مفاصل، ضعف عمومی و سردرد مواجه خواهند شد؛ عوارضی که در صورت بروز، سه تا چهار روز پس از واکسینه شدن از میان خواهد رفت.

بحث درباره عوراض پس از واکسینه شدن یکی از موضوع‌های داغ مطرح در گروه‌های تلگرامی در روسیه است. ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که عوارض این واکسن با سن دریافت کننده آن در ارتباط است. به طوری که هر قدر سن دریافت کننده واکسن پایین‌تر باشد، عوارض بروز کرده شدت بیشتری پیدا می‌کند.

اولگا توکاچوا، رئیس مرکز تحقیقات بالینی روسیه در وزارت بهداشت این کشور گفته که علت تفاوت عوارض واکسن در سنین مختلف این است که سیستم ایمنی یک فرد جوان واکنش جدی‌تری به ورود پروتئین یک ویروس از خود نشان می‌دهد ولی در هر صورت این عوارض شدید نیست.
«اسپوتنیک وی» چگونه عمل می‌کند؟
اسپوتنیک وی از دو آدنوویروس(ویروس شایع ایجاد کننده دامنه‌ای از بیماری‌) انسانی ساخته شده که البته به گونه‌ای اصلاح شده‌اند که حاوی ژن سازنده پروتئین تاج ویروس SARS-CoV-2 باشد؛ ویروسی که عامل بیماری کووید-۱۹ است. واکسن این ژن‌ها را وارد سلول‌های بدن می‌کند بنابراین آنها پروتئین تاج ویروس(Spike) یا همان پروتئین S را که در ایجاد بیماری عفونی نقش بسیار اساسی دارد، تولید می‌کنند. سپس بدن برای مقابله با پروتئین پادتن(آنتی بادی) می‌سازد و بعدها نیز هر وقت دوباره با این پروتئین از طریق ورود ویروس کرونا مواجه شود، آن را به خاطر می‌آورد و با تولید پادتن مورد نیاز با آن مبارزه می‌کند.

وب سایت رسمی واکسن اسپوتنیک وی اعلام کرده که بر پایه داده‌های حاصل از تزریق واکسن به ۱۹ هزار و ۸۶۶ نفر، کارآیی این واکسن ۹۱.۶ برآورد شده است.
آیا با سفر به روسیه می‌توان واکسن زد؟
چندین مرکز پُلی‌کلینیک مستقر در مسکو در پاسخ به این سوال یورونیوز گفتند که در اختیار داشتن گذرنامه(پاسپورت) روسی برای دریافت واکسن ضروری است. این در حالی است که پیشتر برخی مقام‌های روسی گفته بودند که دیپلمات‌های خارجی مستقر در این کشور مشمول واکسیناسیون هستند. البته خاویر کولاس، خبرنگار روزنامه اسپانیایی ال موندو در مسکو و نیز یک شهروند یونانی نیز به یورونیوز گفتند که در هیجان اولیه آغاز به کار کارزار واکسیناسیون عمومی در روسیه بدون ارائه گذرنامه واکسینه شده‌اند. اما در حال حاضر دولت روسیه تاکید دارد که فعلا قصد واکسینه کردن خارجی‌های حاضر در این کشور را ندارد.