چرا بسیاری از مردم روسیه در زدن واکسن اسپوتنیک تردید دارند؟

بی بی سی :وقتی اخیرا مقامات دهکده اسپوتنیک اعلام کردند که واکسن اسپوتنیک وی، ساخت روسیه را در اختیار درمانگاه های محلی قرار خواهند داد، تنها ۲۸ نفر از بازنشستگان این دهکده برای زدن این واکسن ثبت نام کردند.

از زمان انتشار اطلاعات این واکسن در نشریه پزشکی لانست که طبق آن، واکسن اسپوتنیک ۹۱.۶ درصد در مقابله با ویروس کرونا موثر است توجه سایر کشورهای جهان به این واکسن جلب شد.

این یک پیروزی سیاسی در کنار پیروزی علمی برای روسیه بود، برای پروژه ای که مسکو در باره آن سر و صدای زیادی به راه انداخته بود و در همین حال بسیاری از کشورها علنا در موثر بودن واکسن اسپوتنیک ابراز تردید کرده بودند.

اما در حالی که اکنون کشورها از آمریکای لاتین گرفته تا اروپا، در حال سفارش دادن واکسن اسپوتنیک هستند، برنامه واکسیناسیون در خود روسیه به کُندی پیش می‌رود چون بسیاری از مردم تردید زیادی در زدن این واکسن دارند.
اسپوتنیک برای اسپوتنیک
در دهکده اسپوتنیک، یک پیرمرد بازنشسته بعد از زدن واکسن اسپوتنیک و در حال پوشیدن پیراهنش گفت: "همه من را می ترساندند و می گفتند درد خواهد داشت ولی من چیزی احساس نکردم."
پشت سر او یک پرستار خم شده و در گوش یک بازنشسته دیگر با صدای بلند می گفت که تا مدتی بعد از تزریق واکسن باید نوشیدنی های الکلی مصرف نکند.

روستای اسپوتنیک که با رانندگی یکی دو ساعت با مسکو فاصله دارد، دارای یک دامپروری و چند مجتمع آپارتمانی یک شکل است و بهیچ وجه معلوم نیست به چه دلیل بعد از پیروزی شوروی در یک مسابقه فضایی، اسپوتنیک نامگذاری شد.

ولی ارتباط کیهانی با نام واکسن اسپوتنیک روشن تر است.

گالینا بوردادیموا، یکی از مقامات دهکده اسپوتینک که در سرمای گزنده پالتوی پوست پوشیده ولی بدون دستکش است، با خنده می گوید: "ماهواره اسپوتنیک (در سال ۱۹۵۷) سدی را شکست و این واکسن هم همان کار را می کند."

خانم بوردادیموا، این اظهار نظرها که با توجه به خطر زیاد ویروس کرونا، در روستایی که بیش از ۱۰۰۰ نفر جمعیت دارد استقبال مردم (از واکسن) به طور نگران کننده ای کم است را رد کرد و خاطر نشان ساخت: "ما خودمان را برای ۲۵ نفر آماده کرده بودیم ولی ۲۸ نفر آمدند و به همین جهت خوشحالیم"

اکیپ پزشکی خانم بوردادیموا، ساکنان مُسن تر دهکده را صدا زده و جهت تزربق واکسن برای کسانی که بیشتر از بقیه در مقابل ویروس آسیب پذیر بودند، اولویت قائل شده بودند.
توجه بین‌المللی

در حالی که مقامات روسیه با توجه به شواهد کمی که در آن موقع موجود بود، ادعاهای گزافی در باره واکسن اسپوتنیک می کردند، مفسران غربی در ابتدا این ادعاها را رد کرده و حتی از واکسن اسپوتنیک وی انتقاد می کردند. ولی پس از آن که داده های مرحله سوم آزمایش ها، موثر بودن واکسن اسپوتنیک و تشابه عوارض جانبی آن را با واکسن های ضد کرونای ساخت اروپا و آمریکا نشان داد، توجه کشورهای خارجی به این واکسن افزایش یافت.

ماه گذشته، کیریل دمیتریف، رئیس صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه (آر دی آی اف) که از برنامه واکسن اسپوتنیک حمایت می کند گفت: "حتی زبان منتقدین ما هم بسته شده است."

صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه می گوید هم اکنون ۳۹ کشور برای سفارش واکسن اسپوتنیک ثبت نام کرده اند و حتی از این کشور درخواست شده به اروپا که هم اکنون با کمبود واکسن مواجه است، کمک کند.

مجارستان اولین کشوری بود که واکسن ساخت روسیه را برای استفاده اضطراری تأیید کرد و جمهوری اسلواکی نیز هم اکنون دو میلیون دوز واکسن اسپوتنیک دریافت کرده و به این اظهار نظرها که این واکسن "ابزاری" برای نفوذ روسیه است، وقعی نگذاشته.

ایگور ماتویچ، نخست وزیر اسلواکی گفت کووید-۱۹ به سیاست جغرافیایی توجه نمی کند.

آندره کورتانف، از شورای امور بین المللی روسیه می گوید می توانید بگویید روسیه به عنوان سلاح از این واکسن استفاده می کند یا این که واکسن اسپوتنیک فقط قربانی سابقه سیاسی است ولی به طور قطع در واکسن ساخت روسیه بیش از هر واکسن دیگری که امروزه در دنیا ساخته شده، سیاست نقش مشهودی دارد.

درخواست ها برای سفارش واکسن اسپوتنیک تا آن حد زیاد است که کرملین می گوید نمی تواند با ظرفیت تولید کنونی، از عهده تمام این سفارش ها برآید.
صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه می گوید واکسن مورد نیاز بازارهای خارجی را از کارخانجات داروسازی در خارج از کشور تأمین خواهد کرد نه از مقدار واکسنی که برای مصرف داخلی است ولی هنوز جزئیات این برنامه و زمان بندی آن را اعلام نکرده.

تاتیانا استانووایا، از شرکت آر پولیتیک، که مسائل سیاسی را تجزیه و تحلیل می کند، می گوید: "برای پوتین، ساخت این واکسن راهی برای اثبات این موضوع به دنیا بود که روسیه کشور توسعه یافته و مهمی است که قادر است در زمینه هایی که لازمه اش داشتن مهارت و فناوری زیادی است، به موفقیت حائز اهمیتی نایل شود."

ولی او خاطر نشان می سازد که به همین دلیل برای کشورهای اروپایی تأیید گسترده واکسن روسیه، تصمیم مشکلی است.

"وقتی تصمیم می گیرید واکسن روسیه را خریداری کنید، به نظر می رسد که شما در آن سرمایه گذاری کرده و یا موفقیت های حکومت پوتین یا شخص او را تأیید می کنید."
احتیاط مردم روسیه
در دهکده اسپوتنیک از بحث در باره سیاسی بودن واکسن خبری نیست.

بعضی از ساکنان دهکده نگران ابتلا به کرونا هستند. در اولین موج اپیدمی دو نفر از مردم محلی که پنجاه و چند سال داشتند، جان سپردند. ولی به نظر می رسد هنوز بیشتر نگرانی روستائیان از زدن واکسن است.

با وجود انتشار داده ها در باره بی خطر بودن واکسن اسپوتنیک، طبق نظر سنجی اخیر جامعه شناسان در مرکز لوادا، در حال حاضر تنها ۳۰ درصد شهروندان روسیه مایل به تزریق این واکسن هستند- ۸ درصد کمتر از زمان شروع برنامه واکسیناسیون.

لیدیا نیکولیونا، در حالی که برف های جلوی در گاراژش را پاک می کرد گفت: "مردم می ترسند؛ همه نوع شایعه در باره ناخوشی های ناشی از واکسن شنیده می شود."

لیدیا اخیرا به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری بوده به همین جهت پزشک معالجش می گوید هنوز احتیاجی به واکسن ندارد.

او که در حقیقت از جانب سایر روستائیان صحبت می کند می گوید شاید بعدا واکسن بزند و تصور می کند اگر همه چیز خوب پیش برود عده بیشتری واکسن خواهند زد.

آندره کورتانف، در توجیه علت تردید مردم می گوید روس ها محافظه کار هستند؛ نه به دولت خودشان اعتماد دارند و نه به هر چیزی که به این دولت مربوط می شود.

از آنجا که محدودیت تردد سراسری تازه ای به اجرا در نیامده و مقامات به ندرت در باره مرگ های ناشی از ویروس کرونا صحبت می کنند، می توان درک کرد چرا مردم فکر می کنند خطر رفع شده است.

تلویزیون دولتی روسیه مردم را به طور جدی ترغیب به زدن واکسن نمی کند و شخص آقای پوتین هم هنوز واکسن نزده است.

از این رو علیرغم اجرای برنامه واکسیناسیون در جاهای دورافتاده ای مانند اسپوتنیک و نیز احداث مراکز موقت واکسیناسیون در مراکز خرید در شهرها، تا کنون تنها چهار میلیون از مردم روسیه واکسینه شده اند- به مراتب کمتر از هدف تعیین شده وزارت بهداشت روسیه یعنی واکسینه کردن ۶۰ درصد تمام افراد بزرگسال در ظرف ۶ ماه.

کرملین تأکید می کند که برای مصرف داخلی به حد کافی واکسن وجود دارد. ولی از نحوه توصیف توازن تولید با تقاضا در "این مرحله" می توان نتیجه گیری کرد تا زمانی که میزان تولید واکسن به حد کافی نرسیده، دولت روسیه مایل به پیشبرد بیش از حد سریع برنامه واکسیناسیون نخواهد بود.

آناتولی، یک مرد بازنشسته در حالی که از درمانگاه دهکده اسپوتنیک راهی خانه اش شده بود می گفت زدن واکسن کار مهمی نبوده و در حالی که ژست زدن واکسن به بازویش را گرفته بود گفت: "پوف، ظرف یک لحظه تمام شد." اما او در این که زدن واکسن واقعا لازم بوده تردید دارد.

وی در اشاره به ساماگون، یک نوشیدنی بسیار قوی الکلی دست ساز، می گوید: "من سالم هستم. کافی است شما فقط ساماگون بنوشید. فکر می کنم در مقابل کرونا نیز از من محافظت خواهد کرد."

بعد از این سخنان، آناتولی ۷۴ ساله می خندد و در زمین پوشیده از برف با احتیاط به سوی خانه اش می رود.