چرا استارشیپ به‌رغم فرود موفق باز هم منفجر شد؟

 لحظه‌ انفجار اس‌ان۱۰ پس از فرود موفقرادیو فردا :فرهاد بهرامی

فضاپیمای استارشیپ در سومین آزمایش برخلاف دو آزمایش ناکام قبلی موفق به فرود شد، اما باز هم منفجر شد.

استارشیپ امید اسپیس‌ایکس پروژه‌ای برای سفر انسان به مریخ است. از این فضاپیما سه نسخه آزمایشی با نام‌های اس‌ان‌۸، اس‌ان۹ و اس‌ان‌۱۰ ساخته شده بود که دو نسخه اول، علی‌رغم پرتاب موفق، در زمان فرود با انفجار سختی روبه‌رو شدند.
هر دو نمونه اول در کاهش سرعت خود برای فرود ناموفق عمل کرده بودند. اما اس‌ان‌۱۰ برخلاف دو نمونه اول توانست درست اوج بگیرد، به ارتفاع ۱۰ کیلومتری از زمین برسد، سه موتور رپتور خود را خاموش کند، به سمت زمین بچرخد، با باله‌های خود سرعت را کاهش دهد و در زمان درست موتورهایش را روشن کند، دوباره به سمت زمین بچرخد و به آرامی فرود آید.

با این حال، فقط چند ثانیه قبل از فرود، شعله‌های آتش از بخشی از بدنه نمایان شد. این آتش چند دقیقه بعد خاموش شد، هشت دقیقه گذشت و در نهایت اس‌ان۱۰ منفجر شد.

برخی کارشناسان گفته‌اند دلیل انفجار نشت متان بوده است. سوخت موتور این فضاپیما از ترکیب متان و اکسیژن است. تا کنون موشک‌ها اغلب از سوختی استفاده می‌کردند که شبیه نفت سفید است و سوخت موشک نام دارد.

بر اساس فیلم‌های منتشرشده، این فضاپیما کمی پیش از انفجار کج شده بود. این انفجار در حالی رخ داد که آزمایش نسخه سوم پس از چند بار تأخیر در مرکز اسپیس‌ایکس در تگزاس انجام شده بود.

با وجود این انفجار، استارشیپ تقریباً تمامی مراحل را دقیق انجام داد؛ مراحلی که باید برای فرستادن انسان به مریخ و در زمان نشستن و برخاستن از این سیاره دقیقاً انجام شود. با وجود این، از نظر ضریب مهندسی، این فضاپیما برای بردن انسان به مریخ هنوز راه زیادی تا ایمن‌سازی دارد.

یکی از پیچیدگی‌های این فضاپیما نوع خنک‌سازی موتور آن است. در طرح استفاده‌شده در استارشیپ که ابداع روس‌هاست، سوخت در مداری مشخص پیرامون نقاط گرم‌شونده پیشرانه و خروجی برای خنک‌کاری می‌چرخد. البته این ایده به‌ظاهر ساده پیچیدگی‌های فنی زیادی دارد.

اولین مأموریت برنامه‌ریزی‌شده برای این فضاپیما سفر به دور ماه به همراه مسافر است. برای سفر به مریخ هم تاریخ‌های مختلفی اعلام شده که سال ۲۰۲۶ یکی از آن‌هاست. با این حال به نظر می‌رسد پرواز با سرنشین انسانی در آن تاریخ به مریخ کمی سخت باشد.

پروژه استارشیپ بلندپروازانه‌ترین پروژه انسان در فضا طی سال‌های اخیر است. ظرفیت فضاپیمای استارشیپ که قرار است انسان را به مریخ ببرد، اندازه فضای بزرگ‌ترین هواپیمای مسافربری جهان یعنی ایرباس ۳۸۰ است.

فضاپیمای استارشیپ دارای قابلیت چندین بار استفاده است. این فضاپیما زمانی که روی موشک سوپرهوی قرار بگیرد، به ارتفاع ۱۲۰ متر می‌رسد و می‌تواند در هر بار تعداد زیادی فضانورد را به سمت مریخ روانه کند. این فضاپیما همچنین قادر است ۱۵۰ هزار کیلو محموله را برای ارسال به مریخ حمل کند.

از بخش‌های مهم این فضاپیما موتورهای رپتور است. این موتورها نقش کلیدی در طراحی استارشیپ دارد و هر کدام می‌توانند دو میلیون نیوتن تراست تولید کنند.

این فضاپیما قرار است با سرعتی در حدود ۳۰ هزار کیلومتر در ساعت وارد جو مریخ شود. جو این سیاره با وجود این‌که از جو زمین رقیق‌تر است، در چنین سرعتی دمایی در حدود ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد ایجاد خواهد کرد و یکی از شگفتی‌های مهندسی نوین، طراحی بدنه این فضاپیما برای تحمل چنین دمایی است.