«درمان» ترنس‌ها با وام ده میلیونی؛ نگاه بیمار‌پندارانه به قشر رنگین‌کمانی
+13
رأی دهید
-6
ایران وایر :این‌طور به نظر می‌رسد که ترنس‌ها در ایران از حمایت‌های قانونی برخوردار هستند، به این دلیل که می‌توانند برای اخذ مجوز و انجام جراحی‌های موسوم به «تصدیق یا بازتایید جنسیت» اقدام کنند، اما واقعیت بسیار متفاوت است. هرچند در سال‌های اخیر با رشد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و گسترش فعالیت برخی از رسانه‌ها در زمینه حقوق ترنس‌ها و رنگین‌کمانی‌ها، رویکرد عمومی جامعه تغییرات کوچک، مثبت و رو به رشدی داشته است، اما شواهد حاکی از شرایط بسیار دشوار این افراد در خانواده، جامعه و سیستم قانون است. بالاخص در جامعه‌ای مثل جامعه ایران که دست‌یابی به حقوق اولیه انسانی کار آسانی نیست.***
«علی ربیعی» سخن‌گوی دولت اعلام کرد که به ترنس‌هایی که مجوزهای لازم برای جراحی را از مراجع قانونی و دادگاه داشته باشند، ده میلیون وام ارزان قیمت اهدا می‌شود تا درمان خود را با این کمک‌هزینه انجام دهند.طی مذاکرات انجام شده، «جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها» که برای افراد آسیب‌دیده اجتماعی و بی‌خانمان فعالیت می‌کند، توانسته برای کمک به ترنس‌هایی که از خانه و خانواده طرد شده‌اند و کارتن خواب هستند، مجوزهای لازم را در جهت اشتغال‌زایی کسب کند. این موسسه اعلام کرد که برای حداقل ۵۰ ترنسی که آسیب‌دیده اجتماعی هستند، در زمینه خیاطی، تولید ماسک و… کارآفرینی می‌کند. چند تن از این افراد نیز هنرمند هستند و قرار است در بخش‌های هنری فعال شوند.
«ترنس» به افرادی گفته می‌شود که جنسیت خود را متفاوت با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به آن‌ها نسبت داده شده، تعریف می‌کنند. ترنس‌ها می‌توانند جنسیت خود را زنانه یا مردانه بدانند و یا خود را «نان‌باینری/غیردوگانه» دانسته و در هیچ‌کدام از دو گروه زنانه و مردانه تعریف نکنند. فرد ترنس می‌تواند تصمیم بگیرد که با مصرف هورمون یا انجام برخی از جراحی‌ها خصوصیات ظاهری و جسمی خود را تغییر داده و یا اینکه با جراحی اقدام به تغییر اندام جنسی خود نماید.
سال گذشته نیز دولت وعده افتتاح مرکزی مخصوص افراد ترنس را داده بود. «علی ربیعی» در خصوص مشکلات افراد ترنس گفته بود: «مشکل این افراد جدی است و ما نباید با گروهی که می‌خواهند تغییر جنسیت دهند با برچسب و انگ برخورد کنیم. برخی از این افراد مشکل‌شان بیماری است و باید با آن‌ها به چشم فرد بیمار برخورد کنیم. بنای ما این است که به معالجه این افراد بپردازیم و تاکنون تلاش‌مان را کرده‌ایم، بخشی از هزینه‌های جراحی و تغییر جنسیت آن‌ها را پرداخت کنیم.»
با وجودی که می‌توان این خبرها را کورسوی امیدی برای بهبود شرایط افراد ترنس در ایران دانست، اما تاکید بر این نکته الزامی است که در فضای دو قطبی جنسی و جنسیتی جامعه ما، ترنس‌ها تنها می‌توانند با اخذ مجوزهای لازم از دادگاه و مراجع قانونی هورمون‌تراپی و جراحی کرده و اندام جنسی خود را با به اندام جنسی منتسب به زنانه و یا مردانه تغییر دهند و در آن صورت است که اوراق قانونی‌شان با هویت جنسیتی‌شان تطبیق داده می‌شود. استفاده از واژه «درمان» و «بیمار» توسط سخن‌گوی دولت نشان‌دهنده نگاه بیمار‌پندارانه سیستم به افراد ترنس و سعی در سوق دادن آن‌ها به سمت جراحی‌های اجباری و به‌اصطلاح «همرنگ جماعت شدن» است. این در حالی است که طبق آخرین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان بهداشت جهانی (ICD 11)، هویت ترنس از فهرست بیماری‌ها خارج شده و به عنوان یک ناهمگونی مستمر، بین جنسیتی که به فرد نسبت داده شده با جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد، تعریف می‌شود.
پروسه اخذ مجوز خود روندی بسیار طولانی و غیرقابل پیش‌بینی دارد که در سال‌های اخیر نیز به دلیل سنگ‌اندازی‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای قضات و پزشکان و روان‌پزشکانِ پزشکی‌قانونی طولانی‌تر و دشوار‌تر شده است. با فرضِ اینکه فرد ترنس بتواند از موانعی همچون خانواده، اجتماع و هزارتوی قانونی رد شده و مجوز لازم برای تایید ترنس بودن و انجام «ترنزیشن» و جراحی را کسب کند، مشکل بعدی پزشک متخصص و هزینه‌های بالای جراحی‌ها در ایران برای افراد ترنسی است که تصمیم به جراحی می‌گیرند.
علاوه بر کیفیت پایین عمل‌های جراحی در ایران، هزینه‌های بالای آن که معمولا شهر به شهر و دکتر به دکتر و بسته به اینکه در بیمارستان خصوصی و یا دولتی انجام شود، می‌تواند بسیار متفاوت باشد. اکثر این افراد از سوی خانواده‌ها حمایت نمی‌شوند و پیدا کردن شغل مناسب و کسب درآمد نیز در اکثر موارد غیرممکن است، به همین دلیل توانایی پرداخت هزینه‌های جلسات مشاوره، هزینه‌های لازم برای اخذ مجوز از دادگاه، هورمون‌تراپی و انجام عمل‌های جراحی را ندارند.
مرکز مداخله در بحران‌های اجتماعی سازمان بهزیستی از سال‌ها پیش مسئول رسیدگی به وضعیت افراد ترنس و سازمان‌دهی و کمک به آن‌ها برای انجام مراحل قانونی و عمل‌های جراحی است. این سازمان بسته به میزان بودجه‌ای که در سال برای افراد ترنس دریافت می‌کند، می‌تواند آن‌ها را تحت پوشش قرار داده و خدمات لازم را ارائه دهد؛ اما معمولا به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم و عدم تامین بودجه کافی از سوی دولت در انجام وظایف خود ناکارآمد است. تجربه افراد ترنس از دریافت خدمات و کمک هزینه‌های جراحی از سازمان بهزیستی در استان‌های مختلف متفاوت است، که این امر می‌تواند به میزان اولویت اختصاص بودجه برای ترنس‌ها و تعداد متقاضیان بستگی داشته باشد.
اما نکته حائز اهمیت، شرایط ترنس‌ها در خانواده و اجتماع است. مادامی‌که نگاه سیستم به قشر رنگین‌کمانی، نگاهی جرم‌انگارانه و بیمار‌پندارانه است و تا زمانی که اطلاع‌رسانی و آموزش لازم درباره موضوعات جنسی و جنسیتی از سوی سیستم آموزشی و رسانه‌های عمومی داده نشود، بسترهای فرهنگی و اجتماعی برای درک و پذیرش این افراد آماده نخواهد بود و اهدای کمک‌های مالی که تنها بخش کوچکی از مشکلات است، دردی از این قشر در معرض آسیب و خشونت را دوا نمی‌کند.