کشف یک سیاره در منظومه‌ای سه ستاره‌ای

دانشمندان ناسا یک سیاره‌ی جدید کشف کردند که در یک منظومه سه ستاره‌ای قرار دارد. این سیاره فقط ۱۸۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی ماکیان واقع شده است.

به گزارش فرادید؛ این سیاره که KOI-۵Ab نام دارد دارای نیمی از جرم زحل است و در منظومه خود از ستاره B و C فاصله زیادی دارد و تنها به دور ستاره A می‌چرخد. ستاره A و ستاره B هر ۳۰ سال به دور یکدیگر می‌چرخند. سومین ستاره (ستاره C) نیز هر ۴۰۰ سال به دور ستاره‌های A و B می‌چرخد.

مجموعه داده‌های ترکیبی همچنین نشان می‌دهد که صفحه مداری این سیاره با صفحه مداری ستاره B همسطح نیست. ستاره B دومین ستاره‌ی داخلی است که در صورت تشکیل ستارگان و سیاره از یک دیسکِ مواد چرخان، به وجود خواهد آمد. اخترشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث عدم‌انطباق KOI-۵Ab شده، اما معتقدند که ستاره دوم در طول توسعه، سیاره را به طور گرانشی پس زده و مدار آن را کج کرده و باعث مهاجرت آن به داخل شده است. سیستم‌های سه ستاره‌ای حدود ۱۰ ٪ از کل سامانه‌های ستاره‌ای را تشکیل می‌دهند.
 
این سیاره نخستین‌بار در سال ۲۰۰۹ در داده‌های ماموریت تلسکوپ فضایی کپلر ناسا کشف شد. اما اکنون پس از حدود ۱۱ سال، ماهواره تس (شکارچی جدید سیارات فراخورشید) وجود این سیاره در اطراف سه ستاره را تایید کرد. محققان ناسا می‌گویند: «ما هنوز از بسیاری از سیارات این شکلی بی خبریم! اما جستجو برای سیارات دور و نزدیک همچنان ادامه دارد.»

“دیوید سیاردی”، دانشمند ارشد موسسه علوم سیارات فراخورشیدی ناسا، گفت: «KOI-۵Ab کنار گذاشته شد، چون پیچیده بود و ما هزاران نامزد دیگر داشتیم. گزینه‌های آسان‌تری نسبت به KOI-۵Ab وجود داشت و ما هر روز چیز جدیدی از یافته‌های تلسکوپ کپلر می‌آموختیم، به طوری که KOI-۵ بیشتر به فراموشی سپرده می‌شد. اگر ماهواره TESS دوباره به این سیاره نگاه نمی‌کرد و داده‌های جدید را جمع‌آوری نمی‌کرد، من هرگز برنمی‌گشتم و همه این کار‌های کارآگاهی را انجام نمی‌دادم تا این سیاره را کشف کنم».

“جسی دوتسون”، دانشمند پروژه تلسکوپ فضایی کپلر در مرکز تحقیقات ایمز ناسا در کالیفرنیا، گفت: «این تحقیق بر اهمیت ناوگان کامل تلسکوپ‌های فضایی ناسا و همکاری آن‌ها با سامانه‌های زمینی تأکید دارد. چنین اکتشافاتی می‌توانند راه طولانی داشته باشند».
 تلسکوپ فضایی کپلرفضاپیمای کپلر (به انگلیسی: Kepler) یک تلسکوپ فضایی ساخت ناسا است که باهدف کشف سیارات فراخورشیدی مشابه زمین به فضا پرتاب شده‌است؛ و برای این‌کار درخشندگی ۱۰۰٬۰۰۰ ستاره را در عرض ۳٫۵ سال بررسی می‌کند تا نشانه‌ای از کاهش درخشندگی بر اثرگذار سیاره‌ای بیابد. این مأموریت به نام ستاره‌شناس آلمانی یوهانس کپلر نامگذاری شده‌است.

تلسکوپ کپلر به شکلی خاص طراحی شده تا بتواند بخشی از کهکشان راه‌شیری را مورد تجسس قرار دهد تا به این شکل بتواند سیاره‌هایی مشابه زمین را در منطقه قابل سکونت کهکشان کشف کرده و تعیین کند چند میلیارد ستاره از کهکشان راه شیری از چنین سیاره‌هایی برخوردارند؟

نورسنجی به صورت مداوم در حال کنترل درخشش ۱۴۵ هزار ستاره در میدان دیدی ثابت است. اطلاعات به ثبت رسیده توسط این نورسنج به زمین ارسال می‌شوند و سپس به منظور کشف نوسانات نوری که به واسطه عبور سیاره‌هایی از مقابل ستاره‌های میزبان ایجاد شده‌اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. تا ژانویه سال ۲۰۱۳، دو هزار و ۷۴۰ سیاره کاندید توسط کپلر شناسایی شدند و در همین ماه، اخترشناسان در مرکز فیزیک اخترشناسی هاروارد اسمیتسونیان از اطلاعات کپلر برای تخمین تعداد سیاره‌های شبه زمینی درون کهکشان راه شیری استفاده کردند: ۱۷ میلیارد سیاره!

در آخرین دستاورد‌های سال ۲۰۱۳، ستاره‌شناسان مأموریت کپلر می‌گویند سیاره‌ای همانند زمین موجود است که قابل سکونت می‌باشد. دانشمندان می‌گویند این سیاره که به اسم کپلر ۶۹سی نامیده شده‌است همانند سیاره‌های سامانه خورشیدی در مداری ویژه پیرامون ستاره‌ای می‌چرخد. این سیاره یکی از نخستین نامزد‌های احتمالی داشتن زندگی فرازمینی در خود است که انسان از وجود آن آگاهی پیدا کرده‌است.

مدت زمان اولیه‌ای که برای این ماموریت درنظر گرفته شده‌بود، ۳.۵ سال بود، اما در سال ۲۰۱۲ مدت زمان ماموریت تا سال ۲۰۱۶ تمدید شد که یکی از دلایل این تمدید، دشوار بودن پردازش و تحلیل حجم وسیعی از داده‌هایی بود که توسط کپلر جمع‌آوری شده‌بودند.

تلسکوپ فضایی کپلر حتی پس از بازنشستگی هم دست از اکتشاف برنداشت و تصاویری از یک سیاره گازی شبیه به نپتون، یک اَبَر زمین و یک سیاره شبیه به زحل (که به دور ستاره‌ای در ابعاد خورشید ما می‌چرخید) را به زمین ارسال کرد. سازمان هوافضای ناسا آخرین تصویر ثبت شده توسط تلسکوپ فضایی کپلر به اسم «Last Light» یا «آخرین نور» را منتشر کرده است. ناسا همچنین اظهار داشته که تلسکوپ مذکور یک ماه پس از ثبت این عکس، با اتمام سوخت به پایان عمر خود رسیده است. سیاره‌ی K۲-۱۸b (سیاره تازه کشف شده سکونت پذیر) در نقطه‌ای مطبوع دور ستاره‌ی میزبان خود که K۲-۱۸ نام دارد، در گردش است؛ منطقه‌ی زیست‌پذیری که در آن دما برای جمع شدن آب روی سطح سیاره کاملا مناسب است. پژوهشگران K۲-۱۸b را به کمک تلسکوپ فضایی کپلر کشف کردند.

آخرین جمع‌بندی‌ها نشان می‌دهد که یک پنجم ستاره‌های موجود در کهکشان راه شیری، قد و قواره و مشخصات نزدیک به خورشیدِ منظومه شمسی ما را دارا هستند. با یک حساب سرانگشتی رقمی بالاتر از ۱۰ میلیارد ستاره شبیه خورشید در کهکشان ما وجود دارند که ممکن است سیاره‌های مشابه زمین داشته باشند.
صورت فلکی ماکیان (دجاجه)ماکیان یا دجاجه (Cygnus) یکی از صور فلکی شمالی است در صفحه کهکشان راه‌شیری است که شبیه قویی‌ست که در حال پرواز به سمت جنوب کهکشان راه شیری است. ستاره درخشان دم قو (ردُف) همراه با کرکس نشسته و کرکس پرنده یکی از گوشه‌های مثلث تابستانی را درست می‌کنند. با دوربین ستارگان کم‌رنگ بسیاری در این صورت فلکی مشاهده می‌شود.

در تاریخچه اساطیری این صورت فلکی گفته می‌شود که زئوس خود را به صورت یک قو در اورد تا به یکی از خدایان مونث نزدیک شود و این قو را به آسمان فرستاد.