چرخش گوشی‌های سرقت‌شده در منطقه؛ از ایران وارد افغانستان می‌شود و برعکس

فروشنده موبایل در افغانستانبی بی سی :محمد قاضی زاده

یافته‌های بی‌بی‌سی در افغانستان نشان می‌دهد که سرقت تلفن‌های همراه این روزها به یک تجارت نسبتا کلان در منطقه مبدل شده است.

اداره تنظیم خدمات مخابرات افغانستان (اترا) اخیراً اعلام کرد کسانی‌که گوشی‌های‌شان گم یا دزدیده می‌شوند، می‌توانند با تماس به شماره ۹۹۹ در کمتر از ۴۸ ساعت آن را غیرفعال کنند. اما حالا این اداره می‌گوید عملی ‌کردن چنین طرحی زمان‌گیر است.

تلفن‌های هوشمند و شیک در دنیای امروز تنها کارکرد مخابراتی ندارد. تلفن‌ها جدا از کار اصلی شان، برای استفاده از بازی‌ها، اپلیکیشن‌های مختلف و عکاسی هم بیشتر استفاده می‌شود و در برخی موارد به خصوص در افغانستان به وسیله‌ای تجملی و نوعی مُد هم مبدل شده‌ است.

به این دلایل به یکی از ابزار ضروری برای بسیاری مبدل شده و به همین دلیل شاید به جلب توجه بیشتر سارقان به این وسیله کوچک اما گران کمک کرده است.

با آنکه آمارهای دقیقی در این مورد منتشر نشده اما تلفن‌های سرقت شده حتی از کشورهای آفریقایی هم سر در می‌آورد اما میزان تلفن‌هایی که در کشورهایی مثل افغانستان، ایران، پاکستان و حتی امارات متحده عربی سرقت شده‌اند و یک چرخه تجارت سیاه را در منطقه به وجود آورده‌اند، بزرگ است.

در حال حاضر بازار تلفن‌های هوشمند در افغانستان بسیار گرم است.

در کابل پایتخت و دیگر شهرهای این کشور، در کنار گوشی‌های کاملا جدید، گوشی‌های دست دوم هم به راحتی فروخته می‌شود.

تلفن‌های دست دوم در اصل به آن عده از تلفن‌هایی گفته می‌شود که نو نباشند اما این عبارت گاهی، پوششی برای تلفن‌های‌ سرقت شده هم است.

برخی از این تلفن‌های دست دوم راه درازی می‌پیمایند. اغلب تلفن‌هایی که در یکی از کشورهای منطقه به سرقت می‌رود، در کشور دیگر به مشتری عرضه می‌شود.

حکیم، از فروشندگان تلفن‌های هوشمند در کابل است. او می‌گوید:" بعضی موبایل‌ها سرقت می‌شود. افراد مشخصی وجود دارند که در این کار و بار و معامله دخیلند. افرادی که این کار را می‌کنند، شناخته می‌شوند. برای من معلوم است چه کسانی این کار را می‌کنند."
گوشی‌های دست دوم اغلب از ایران، پاکستان و امارات متحده وارد افغانستان می‌شودبرخی افراد به بی‌بی‌سی گفته‌اند که وقتی دلیل تفاوت قیمت دو تلفن به ظاهر مشابه را از فروشنده پرسیده‌اند، فروشنده آشکارا گفته که تلفن ارزانتر، سرقت و از فلان کشور وارد شده است.

گوشی‌های دست دوم اغلب از ایران، پاکستان و امارات متحده وارد افغانستان می‌شود، مثلا هرات در غرب افغانستان مقصد اصلی قاچاق گوشی‌های استفاده‌ شده از ایران است.

واردکنندگان این گوشی‌ها حاضر به گفتگو در برابر دوربین نمی‌شوند. اما می‌گویند شبکه‌ای از فروشندگان ایرانی و افغان گوشی‌ها را از یک کشور به کشور دیگر قاچاق می‌کنند.

احتمالا همه فروشندگانی‌که گوشی‌ها را از افراد می‌خرند، نمی‌توانند با اطمینان تلفن‌های سرقتی را تشخیص بدهند اما دست کم این را می‌دانند که چرخه تجارت تلفن‌های سرقتی در گردش است؛ هرچند به صورت نامرئی.

عبدالغفور حکیمی منشی اتحادیه موبایل فروشان در هرات می‌گوید:"این یک مبارزه عظیم می‌خواهد. این یک چالش بزرگ است و مبارزه با آن از توان تنها دولت افغانستان با این وضع شکننده‌ای که دارد، بیرون است. از این‌جا هم گوشی‌های سرقت شده یا به ولایت‌های دیگر می‌رود و آنجا ثبت می‌شود."
تلفن‌های هوشمند پیشرفته حالا تنها برای ارتباط و مکالمه اهمیت ندارنداداره تنظیم خدمات مخابراتی افغانستان به تازگی به فکر از کارانداختن گوشی‌های سرقت شده افتاده اما روشن نیست این کار چه زمانی عملی خواهد شد.

ذبیح‌الله شینواری سخنگوی اداره "اترا" به بی‌بی‌سی گفت: "طرزالعمل خنثی سازی و قفل کردن موبایل‌های مفقودی از سوی اداره اترا نهایی و قابل تطبیق است و به سایر ارگان‌های دولتی و امنیتی و شرکت‌های مخابراتی اعلام شده است. اما در این رابطه می‌خواهیم یک شبکه ملی بسازیم و آن را با شبکه جهانی اِ آی آر وصل کنیم. این کار وقت می‌طلبد."

کم نیستند کسانی که خرید گوشی دست دوم مدل بالا را به خرید گوشی جدید از مُد افتاده‌ ترجیح می‌دهند.

شاید به همین دلیل بازار فروش گوشی‌های مستعمل همه جا گرم است.

پیام مسئولان هم برای همه کسانیکه گوشی‌ همراه دارند، این است که مراقب باشند، هم در خریداری و هم در نگهداری!