هیئت اوکراینی در تهران؛ «اول حقیقت، بعداً غرامت»

 یوگنی ینین، سرپرست هیئت مذاکره‌کنندگان اوکراینی، و همکارانش در تهرانرادیو فردا :هیئت اوکراینی برای دور دوم مذاکرات درباره پرواز ۷۵۲ عازم ایران شد. دو ماه پیش دور نخست مذاکرات پیرامون مسایل مرتبط با سرنگونی هواپیمای اوکراینی به طرح سوالات و بیان مواضع طرفین محدود شد. کی‌یف انتظار دارد طی دور دوم، تهران سرانجام درباره این سانحه حقیقت را بگوید و مسئولین آن را معرفی کند.

چه کسی هواپیمای اوکراینی را سرنگون کرد؟ این سؤال اصلی ا‌ست که هیئت اوکراینی طی سفر به تهران می‌خواهد پاسخ آن را دریافت کند. کارشناسان اوکراینی توضیحات ایران را قانع‌کننده نمی‌دانند و احتمال می‌دهند این هواپیما عمداً مورد هدف قرار گرفته است.

کی‌یف می‌خواهد بداند چه رویدادهایی منجر به سرنگونی هواپیمای اوکراینی شد و بسته به پاسخ این سؤال، مبلغ غرامت که باید به بستگان قربانیان، خطوط هوایی و کشور اوکراین پرداخت شود، محاسبه خواهد شد.

این موضع مشترک تمام کشورهایی ا‌ست که از سانحه پرواز ۷۵۲ متأثر شده‌اند و جمعه سفرای کانادا، سوئد، بریتانیا و افعانستان در کی‌یف، طی دیدار با یوگنی ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین، مجدداً بر این موضع تأکید کرده‌اند.

یوگنی ینین، سرپرست هیئت مذاکره‌کنندگان اوکراینی، درباره مسائل پرواز ۷۵۲ پیش از عزیمت به تهران به رادیو فردا گفت که تقاضای اوکراین از ایران روشن و تغییرناپذیر است: غرامت پس از حقیقت.

«به تلاش‌هایمان برای پیشبرد مذاکرات با ایران ادامه می‌دهیم. طی دور نخست، پرسش‌هایی را که به نظر‌ ما همچنان بی‌پاسخ مانده مطرح کردیم و انتظار داریم طی دور دوم پاسخ آن‌ها را بشنویم. متأسفانه مذاکرات به‌سختی پیش می‌رود و وعده‌های طرف ایرانی همیشه عملی نمی‌شود. طی دور دوم مذاکرات درباره غرامت بحث نخواهیم کرد. هدف اصلی ما، یافتن حقیقت است. باید بدانیم طی آن شب چه اتفاقاتی رخ داد. باید حقیقت را بدانیم هرچقدر تلخ و وحشتناک باشد.»

هیئت اوکراینی شنبه ۲۶ مهر عازم تهران شد و از دوشنبه ۲۸ مهر رایزنی‌های سه کارگروه تخصصی –هواپیمایی، نظامی و بازرسان جنایی و کارشناسان دادگستری آغاز شده است.
هیئت ایرانی مذاکراتنتایج این رایزنی‌ها طی نشست‌های جداگانه با حضور محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران و محسن بهاروند، معاون او، از یک سو و یوگنی ینین معاون، وزیر خارجه اوکراین، و گوندوز مامدوف، معاون دادستان کل این کشور، بیان خواهد شد.

گوندوز مامدوف، معاون دادستان کل اوکراین، جمعه به خبرنگاران گفت هدف از دور دوم مذاکرات بهبود همکاری با تهران برای روشن شدن جزئیات سانحه پرواز ۷۵۲ است:

«دستیابی به حقیقت اولویت ماست اما تاکنون پیشرفت ما کند بوده. پنج استعلام به طرف ایرانی فرستادیم اما به هیچ‌یک از سؤالات‌مان پاسخ روشن ندادند. استعلام ما درباره هویت شش فرد تحت پیگرد قانونی که تهران درباره آنها خبر داد از ماه ژانویه بی‌پاسخ مانده. در مذاکرات پیشنهاد ارتباط مستقیم و تبادل اطلاعات بین نهادهای مرتبط در اوکراین و ایران را مطرح خواهیم کرد. راهی که تاکنون پیش رفته‌ایم، جواب نمی‌دهد.»
هواپیمای اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین ۸ ژانویه/۱۸ دی‌ماه با دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران سرنگون شد. ایران هنوز گزارش نهایی درباره این سانحه ارائه نداده اما بارها گفته اشتباه رخ داد و دولت حاضر است غرامت آن را پرداخت کند.

کانادا و اوکراین می‌گویند این توضیح را که هواپیمای اوکراینی در نتیجه خطای انسانی، اشتباهات در تنظیمات رادار و عدم هماهنگی میان اپراتور سامانه و فرماندهی پدافند هوایی مورد هدف قرار گرفته، قابل‌قبول نمی‌دانند.

انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ که اکثراً مقیم کانادا هستند، اجرای عدالت را گام اول می‌دانند و همواره تأکید کرده‌اند بدون تحقیقات مستقل، توافق با ایران درباره پرداخت غرامت را نمی‌پذیرند.

اوکراین بارها هشدار داده که اگر مذاکره با ایران ثمربخش نباشد، به دادگاه بین‌المللی مراجعه خواهد کرد.