آرین ترسیده بود. نمیدانست باید به کجا پناه ببرد. آتش هر لحظه به او نزدیکتر میشد. مغزش فرمانی برای فرار صادر نکرد. آرین به زیر تختش پناه برد و همانجا نفسهایش به شماره افتاد. در آن مهلکه آتش و دود زیر تخت ماند، درنهایت جانش را از دست داد و به تنها قربانی این حادثه تلخ تبدیل شد. پسر بیستوپنج سالهای که از بیماری اوتیسم رنج میبرد و به اردوگاه شهید باهنر آمده بود تا دو روزی را تفریح کند، اما تفرجگاهش به قتلگاه او تبدیل شد و حالا هنوز مشخص نیست که علت دقیق این حادثه چه بوده است. حادثهای که به مرگ یک بیمار اوتیسم و زخمیشدن یک بیمار دیگر منجر شد. کامیار همان بیماری است که حالا با ٧٠درصد سوختگی راهی بیمارستان شده است.
فاجعه هنگام استراحت
ساعت ١۵ روز پنجشنبه بود که حریقی در اردوگاه شهید باهنر در محدوده تجریش تهران به یک فاجعه تلخ و دردناک ختم شد. حریقی که در یکی از سوییتهای این اردوگاه رخ داد. اردوگاهی که میهمانان آن گروهی از بچههای اوتیسم بودند؛ پسران بالای ١٥ سالی که با مربیان خود برای اردو به این محل رفته بودند. این افراد با مربیهای خود مجموعا ١۵ نفر بودند اما پس از وقوع انفجار و آتشی که دلیلش هنوز مشخص نیست، همه چیز به هم خورد؛ حریق جان یک نفر را گرفت و یک پسر شانزده ساله را نیز با سوختگی ٧٠درصد راهی بیمارستان شهید مطهری کرد.عوامل اورژانس بقیه افراد را اکسیژنتراپی کردند و اقدامات لازم برای آنها انجام شد. درمجموع پنج دستگاه آمبولانس و یک دستگاه موتورلانس به همراه مدیر جانشین اورژانس تهران به این حادثه اعزام شدند. محل آتشسوزی یک مرکز پذیرایی و اقامتی در حدود ٤٠٠ متر بود که در بخشی از آن ساختمان یک طبقه یعنی در یکی از اتاقهای این ساختمان که حالت خوابگاه داشت حریق رخ داده بود. به گفته شاهدان اولیه حدود ١۵ نفری که در آن حضور داشتند از افرادی بودند که بیمار بودند. افراد حاضر در محل تقریبا پیش از رسیدن آتشنشانان این افراد را خارج کرده بودند. زمانی که آتشنشانان به محل رسیدند یک پسر نوجوان حدودا شانزده ساله دچار سوختگی شده بود که به عوامل اورژانس تحویل داده شد. آتشنشانان بلافاصله پس از رسیدن به محل به داخل اتاق نفوذ کردند و متوجه شدند که یک نفر در همان اتاق که دچار آتشسوزی شده حضور دارد و بهسرعت این فرد را که پسری حدودا بیستوپنج ساله بود خارج کردند و به عوامل اورژانس تحویل دادند اما با وجود تلاش نیروهای اورژانس مشخص شد که این فرد جان خود را از دست داده است. درنهایت آتش خاموش شد و از گسترش بیشتر جلوگیری شد.
علت نامشخص
هنوز مشخص نیست که این آتش چطور شعلهور شده و حتی مقصران این حادثه نیز اعلام نشدهاند. با این حال به گفته مدیرعامل انجمن اوتیسم ایران، سه مربی موسسه خیریه که مسئول نگهداری این بچههای اوتیسمی بودند، بازداشت شدهاند. سعیده صالح غفاری، مدیرعامل انجمن اوتیسم ایران، درباره جزئیات این سانحه غمانگیز به خبرنگار «شهروند» گفت: «معمولا خانوادههایی که فرزند اوتیسم دارند، هرازگاهی با هزینه خودشان فرزندانشان را به موسسات مختلف میسپارند؛ مثلا دو روز در هفته این کار را انجام میدهند. ما در ایران مرکز نگهداری دایمی از مبتلایان به اوتیسم نداریم. از طرفی نگهداری بیماران اوتیسمی بسیار سخت است و تخصص ویژهای میخواهد؛ مثلا مراکز نگهداری معلولان نمیتوانند از بیماران اوتیسمی به طور تخصصی مراقبت کنند اما موسساتی هستند که چند روز در هفته برنامههای آموزشی و تفریحی برای مبتلایان به اوتیسم ترتیب میدهند. این برنامه نیز برنامه تفریحی و نگهداری از بیماران اوتیسمی بود؛ از سوی موسسه خیریه صابرین بهشت که افراد مبتلا به اوتیسم را هر پنجشنبه برای تفریح و هواخوری به اردوگاه شهید باهنر میآورد. زمان حادثه ظهر پنجشنبه بود، بیماران در حال استراحت بودند. اتاقی که آتش گرفت اتاق استراحت بود و آرین فاتحپور هم روی تختش خوابیده بود. البته چند نفر دیگر هم در آن اتاق استراحت میکردند اما هنگام آتش توانسته بودند که فرار کنند. ولی آرین به زیر تحت پناه برده و بر اثر خفگی جان خود را از دست داده بود. کامیار نیز در میان شعلههای آتش بدنش آسیب دیده بود. او دچار ٧٠درصد سوختگی شده ولی خوشبختانه سوختگیهایش سطحی است و عمیق نیست.»
تحقیقات از مربیان موسسه
صالح غفاری درباره علت این حادثه نیز اظهار بیاطلاعی کرد و گفت: «هنوز علت دقیق این آتشسوزی مشخص نیست ولی عدهای میگویند که نقص از سیستم تأسیساتی اردوگاه بوده است؛ اما هنوز هیچ چیز مشخص نیست. در حال حاضر پرونده در دادسرا در حال پیگیری است و گفته میشود که قاضی در حال تحقیق از مربیان این موسسه خیریه است تا تحقیقات این پرونده تکمیل شود.»
نیاز به مربیان متخصص
مدیرعامل انجمن اوتیسم ایران از مشکلات نگهداری از بیماران اوتیسمی در ایران میگوید و خواستار رسیدگی بیشتر از دولت در این زمینه است: «رسیدگی به بیماران اوتیسمی بسیار سخت و تخصصی است؛ یعنی مربیان باید آموزش خاصی دیده و بلد باشند که با بیمار اوتیسمی چطور برخورد کنند. برخی از بیماران اوتیسمی هوش بالایی دارند؛ یعنی میدانند که در مواقع خطر چطور رفتار کنند، عملکردهای بالایی دارند، آموزشپذیرند و کلام دارند. همچنین ترس از خطر را متوجه میشوند ولی برخی از بیماران اوتیسمی هستند که عملکردی پایین دارند. توان درک از خطر را ندارند. برای همین باید کنار این افراد مربیانی آموزشدیده و تخصصی باشند تا بتوانند در شرایط مختلف از آنها مراقبت کنند. مراکزی که نگهداری از بیماران اوتیسم را عهدهدار میشوند باید استانداردهای ویژه برای نگهداری داشته باشند تا شاهد حوادث اینچنینی نباشیم چون در حالت عادی حتی برای افراد معمولی هم ممکن است حادثه پیش بیاید؛ چه برسد به این بچههایی که نمیتوانند از خود مراقبت کنند. برای همین قطعا باید تعداد مربیان کافی باشد؛ مربیان آموزش حداقلی هلال احمری دیده باشند و کیف کمکهای اولیه نیز به اندازه کافی همراهشان باشد. بعد از رعایت همه این موارد اقدام به برگزاری اردو کنند. اما در کل در کشور ما جای خالی مربیان متخصص به اندازه کافی دیده میشود. به نظر من برای خانوادههایی که کودکان اوتیسم دارند، یک مربی متخصص نیاز است تا به کودکان اینچنینی در همان ابتدای بچگی آموزشهای لازم را بدهند تا در آینده بتوانند در مواقع بحران بهتر رفتار کنند.»