تشدید واکنش‌های لفظی تهران به عادی‌سازی روابط امارات و بحرین با اسرائیل

 مشاور امنیت ملی اسرائیل (نفر اول از راست) و جرد کوشنر در دیدار با وزیر خارجه امارات، ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰، ابوظبیرادیو فردا :در تازه‌ترین واکنش‌های تهران به عادی‌سازی روابط میان دو کشور همسایه جنوبی ایران با اسرائیل، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز دوشنبه ۲۴ شهریور در توئیتی نوشت «این توافق‌نامه‌های صلح نه بین دشمنان، بلکه بین متحدان دیرینه» و «در نتیجه سال‌ها روابط پنهانی» امضا می‌شود.

علی‌اکبر ولایتی، مشاور ارشد رهبر ایران در امور بین‌الملل، نیز دوشنبه گفت امارات و بحرین «پشیمان خواهند شد».

این اظهارات یک روز پیش از برگزاری مراسم امضای رسمی توافق‌های عادی‌سازی روابط میان امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل بیان شده است.

دونالد ترامپ روز ۲۳ مرداد از دستیابی امارات و اسرائیل به «توافق تاریخی» برای عادی‌سازی رابطه خبر داد و حدود یک ماه بعد، در ۲۱ شهریور گفت «توافق تاریخی» دیگری میان بحرین و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط به دست آمده است.

امارات و بحرین به ترتیب سومین و چهارمین کشور عربی، پس از مصر و اردن، هستند که از زمان تأسیس اسرائیل با این کشور رابطه کامل سیاسی برقرار می‌کنند و موجودیت آن‌ را به رسمیت می‌شناسند.

مراسم امضای توافقنامه‌های این دو کشور عربی با اسرائیل روز سه‌شنبه ۲۵ شهریور با میزبانی رئیس‌جمهوری آمریکا در کاخ سفید و با شرکت نخست‌وزیر اسرائیل و وزیران خارجه امارات و بحرین برگزار می‌شود.

وزیر خارجه ایران در آستانه این مراسم با اشاره به نزدیک بودن زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مدعی شد که «دونالد ترامپ عاجزانه دنبال یک عکس انتخاباتی است».

جواد ظریف در ادامه این توئیت ادعا کرده که جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، «با ارعاب مشتریان منطقه‌ای آمریکا، آن‌ها را وادار کرد چنین عکسی را برای او فراهم کنند».

پیش از این توئیت آقای ظریف، وزارت خارجه ایران روز شنبه در بیانیه‌ای نوشته بود که بحرین مرتکب «اقدامی ننگین و خفت‌بار» شده و «آرمان فلسطین» را «در قربانگاه انتخابات آمریکا ذبح می‌کند».

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، نیز دوشنبه مدعی شد که اسرائیل «با طرح به اصطلاح صلح درصدد تحقق شعار تسلط بر نیل تا فرات است» اما این آرزو «هرگز محقق نخواهد شد».

از سوی دیگر، شمخانی در دیدار با نوری المالکی، نخست‌وزیر اسبق عراق که به تهران سفر کرده، به «سران خائن» هشدار داده که «جهان اسلام» هرگز اجازه تحقق «طرح‌های خطرناک و خائنانه‌ای را نخواهد داد».

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران در امور سیاست خارجی و دبیر کل «مجمع جهانی بیداری اسلامی» نیز در بیانیه‌ای نوشت، سران امارات و بحرین «پشیمان خواهند شد» زیرا «اقدام شرم‌آور آنها فرصت‌های جدیدی ایجاد کرده» و «تقویت عزم و اراده روزافزون جریان مقاومت را به دنبال خواهد داشت».

زهرا مصطفوی، دختر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و دبیرکل «جمعیت دفاع از ملت فلسطین»، نیز در نامه‌ای به برخی رؤسای کشورهای اسلامی «هشدار» داد که «ملت‌ها حکومت‌های خیانتکار را تنبیه خواهند کرد».

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم در بیانیه‌ای نوشت، «عواقب هرگونه اقدام تنش‌زا» از سوی اسرائیل در منطقه خلیج فارس «متوجه رژیم آل‌خلیفه و امارات خواهد بود» و هم‌پیمانی آنها با اسرائیل «امنیت بحرین و امارات را بیش از گذشته در معرض تهدید قرار خواهد داد».

به نوشته تهران تایمز، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز یکشنبه گفته بود که «حاکمان بحرین در جستجوی گرفتن مشروعیت از شیطان هستند».

پیش از این واکنش‌ها و یک روز پس از اعلام توافق بحرین و اسرائیل، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای با لحن هشدار در مورد پادشاه بحرین نوشت «حاکم جلاد در انتظار انتقام سخت مجاهدان قدس» باشد.

رهبر ‌جمهوری اسلامی و رئیس‌جمهوری هنوز به توافق بحرین و اسرائیل واکنش رسمی نشان نداده‌اند اما هر دو قبلاً توافق امارات با اسرائیل را به‌شدت نکوهش کرده بودند.

آیت‌الله علی خامنه‌ای گفته بود که «خیانت» امارات «البته دیری نخواهد پایید». حسن روحانی نیز گفته بود که سران امارات با باز کردن پای اسرائیل به منطقه مرتکب اشتباه بزرگی شدند.

مقامات و نهادهای نظامی و سیاسی ایران منظور خود را از هشدارها، به‌ویژه خطاب به سران بحرین، روشن نکرده‌اند اما تهدید گفتار آنها متوجه امنیت این همسایگان جنوبی ایران است.

امارات ماه گذشته برای اظهار ناخشنودی از مواضع سران ایران، کاردار ایران در ابوظبی را به وزارت خارجه خود فرا خواند.

از سوی دیگر، تهران و ابوظبی اقدامی عملی علیه یکدیگر برنداشته‌اند‌ و دفاتر نمایندگی سیاسی ایران و امارات در دو کشور کماکان فعال است.

در این میان، به نظر می‌رسد که شدت و سرعت حملات مقامات ایران به بحرین بیشتر از واکنش تهران به توافق امارات با اسرائیل است.

ایران که به دلیل برنامه‌های هسته‌ای و موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای در تنگنای شدید اقتصادی و تحریم‌های آمریکا قرار دارد، نیازمند حفظ سطحی از مراودات خود با امارات است در حالی که از نیاز مشابه به بحرین تا حد زیادی فارغ است.

مناسبات ایران و بحرین در یک دهه اخیر همواره متشنج بوده اما به نظر می‌رسد که حضور اسرائیل و ایجاد منافع آتی اسرائیلی در بحرین، این تنش را تشدید کند.

در حالی که مقامات ایران از «باز شدن پای اسرائیل» در خلیج فارس ابراز نگرانی کرده‌اند، اسرائیل حضور هوایی خود در منطقه از جمله با عبور از حریم عربستان را هم در دستور کار قرار داده است.

توافق‌های اسرائیل با امارات و بحرین شامل مبادله سفیر، گشایش سفارتخانه، برقراری پروازهای مستقیم و یک رشته همکاری‌ در عرصه‌های مختلف، از جمله امور امنیتی و تبادل اطلاعاتی خواهد بود