آیا ملتی که تانک را اختراع کرده است میخواهد آن را کنار بگذارد؟
تانکهای چلنجر۲ ارتش بریتانیا هم اکنون کهنه شده است. در سال ۲۰۱۹ پنی موردانت، وزیر دفاع وقت بریتانیا به بلا استفاده بودن این تانکها اشاره کرد و گفت: "از سال ۱۹۹۸، از چلنجر۲ بدون بهسازی استفاده شده است.
"در طول این مدت آمریکا، آلمان و دانمارک دو بار مدرنیزه کردن قابل توجه (تانکها) را تکمیل کردهاند و روسیه پنج مدل متفاوت جدید را به کار انداخته و ششمین مدل در راه است."
بررسیهای قبلی دفاعی بریتانیا نیز حاکی از این است که بیش از ۵۰۰ تانک از شمار تانکهای خود کاسته شدهاست. از لحاظ نظری، ارتش بریتانیا هنوز دارای ۲۲۷ تانک چلنجر۲ است ولی در واقعیت تنها نیمی از این تانکها خارج از انبار و آماده استقرار هستند.
برای تقریبا یک دهه ارتش بریتانیا برای مدرنیزه کردن ناوگان تانکهای خود راه حلهای متفاوتی را بررسی کرده است. از جمله خریدن تانکهای آلمانی لئوپارد۲ یا مدرنیزه کردن چلنجر۲ با یک برجک و توپ جدید.
مقامات ارشد ارتش بریتانیا به بیبیسی گفته اند اخیرا به این که آیا می شود از این تانکها بکلی صرفنظر کرد هم فکر کردهاند. در حالی که انبار کردن این تانکها هم میتواند یکی از راههای انتخابی باشد، به نظر نمیرسد انبار کردن تانکهای قدیمی فایدهای داشته باشد- مگر برای موزهها.
ژنرال مارک کارلتون اسمیت، فرمانده ارتش بریتانیا اخیرا تغییر عقیده ارتش را مطرح کرد و در یکی از سخنرانیهایش گفت در جنگ افزارهای مدرن، اهمیت استفاده از تانک کاهش یافتهاست. او خاطرنشان کرد که تهدیدهای اصلی تانک و موشک نیستند.
مقامات ارشد دفاعی در باره سرمایهگذاری در تواناییهای جدید مانند جنگ افزارهای سایبری و الکترونیکی و کاهش تواناییهای کهنه و قدیمی صحبت کردهاند بدون این که تصریح کنند چه چیزهایی ممکن است از جمله این تواناییها باشد.
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا هم به تغییراتی که در راه است اشاره کردهاست. او قول داده که در زمینه فضا و سایبر و سیستمهای بدون سرنشین در زمین، هوا و دریا، بیشتر سرمایهگذاری شود.
بدون سرمایهگذاری قابل توجه در بودجه دفاعی، برای رسیدن به این اهداف باید تجهیزات بلااستفاده را کنار گذاشت تا بتوان بودجه لازم برای تجهیزات تازه را فراهم آورد.
کاهش سرمایهگذاری، سوء اداره و تلاشهای دراز مدت در عراق و سوریه سبب شده که ارتش بریتانیا از تجهیزات کهنه اشباع شود. هم اکنون ارتش از ۱۵ مدل مختلف خودروهای زرهی که پایان عمر شماری از آنها نزدیک است، استفاده میکند.
برنامه مدرنیزه کردن ۷۰۰ خودروی زرهی به دلایل مالی به تاخیر افتاده است.
بریتانیا همچنین نتوانسته است نقشه مدرنیزه کردن توپخانه، دفاع موشکی و قدرت آتشباری خود را به پیش ببرد. دکتر جک واتلینگ، از انستیتوی نیروهای متحد سلطنتی، که یک اندیشکده دفاعی است، میگوید بریتانیا اکنون با یک انتخاب دشوار بین مدرنیزه کردن تسلیحات یا ارجحیت دادن به قدرت آتش و جابهجایی و تحرک مواجه است و نمیتواند هر دو را با هم انجام دهد."
بریتانیا اولین کشوری نخواهد بود که استفاده از تانک را کنار می گذارد. ارتش هلند به جز خودروهای سنگین زرهی، سایر تسلیحات سنگین خود را از رده خارج کرده، اگر چه هنوز تعداد کمی تانک را نگاه داشته و سربازانی نیز در واحدهای جنگ افزارهای زرهی آلمان دارد.
تفنگداران آمریکایی نیز توجه خود را بر تحرک و قابلیت جابهجایی متمرکز ساخته و استفاده از تانک را کنار میگذارند. حرکت دادن تانک در سراسر جهان حتی در اروپا مستلزم کمکهای حمل و نقل و لجیستیکی است. ولی در مورد آمریکا، ارتش این کشور هنوز روی جنگ افزارهای سنگین سرمایه گذاری خواهد کرد.
واقعیت این است که با وجود تغییر جنگ افزارها، قدرتهای اصلی نظامی هنوز به سرمایهگذاری روی جنگ افزارهای زرهی سنگین ادامه میدهند.
مایکل کلارک، استاد مطالعات دفاعی در کینگز کالج لندن میگوید تاکید بر فلزات سنگین در نیروهای نظامی، نمونه کامل یک طرز تفکر قدیمی در دورهای است که برای همه - به استثنای ابرقدرتها-به سرعت در حال ناپدید شدن است."
اما گر ارتش بریتانیا تانک را کنار بگذارد، در آن صورت باید متحدانش را مطمئن کند که در بخشهای دیگر دفاعی سرمایهگذاری خواهد کرد.
یک متحد مهم ممکن است نگرانیهای عمدهای داشته باشد. وقتی ناوهای هواپیمابر در سال ۲۰۱۰ کنار گذاشته شدند، رابرت گیتس، وزیر دفاع وقت آمریکا نتیجهگیری کرد که بریتانیا دیگر نمیخواهد یک قدرت نظامی درجه یک باشد چون "طیف کامل تواناییها را" ندارد.
بازنگریهای دفاعی به ناچار به پیشبینی در باره کاهش نیروهای مسلح و تجهیزات آن منتهی میشود ولی دولت بریتانیا قول داده که وضع این بار متفاوت خواهد بود.
دفتر نخستوزیری بریتانیا بازنگری تازه را که ادغام بررسی دفاعی و امنیتی خوانده شده، جامعترین بررسی سیاست و خط مشی از پایان جنگ سرد میخواند. ولی مانند بازبینیهای قبلی، وزیران دفاع و فرماندهان هنوز با فشارهای مالی قابل توجه روبرو هستند و باید ببینند با بودجهای که دارند چکار میتوانند بکنند.
اما تنها تانک سوژه بررسی نیست، انواع و تعداد کشتیهای جنگی و هواپیماها و حجم کلی نیروهای مسلح نیز باید مورد توجه قرار گیرد. یک چنین گمانهزنی و پیشبینی، در حالی که اواخر پاییز امسال نتیجه بررسیها معلوم خواهد شد، تشدید خواهد شد.
در نهایت، این تصمیم که آیا باید استفاده از تانک کنار گذاشته شود، یک تصمیم سیاسی خواهد بود نه نظامی.