طراحی ماسک خود‌تمیزشونده ضدکرونا توسط دانشجویی در دانمارک

سارا لی کروگ دانشجوی رشته طراحی در شهر کوچک کولدینگ در دانمارک است. او در اصل در حال طراحی یک نوع روکش دیواری با تکنولوژی جدید بود که می‌تواند هوای اتاق را تمیز کند؛ مثلأ با جذب دود‌ه‌های سمی معلق در هوا که از اگزوز ماشین‌ها بیرون می‌آیند.

او در طول آزمایشات متوجه شد که فرآیند "خودتمیز‌شونده فوتوکاتالیستی" ویروس‌ها و باکتری‌ها را هم از بین می‌برد. آن‌زمان یعنی در ماه ژانویه (بهمن گذشته) کمتر کسی فکر می‌کرد که ویروس کرونا به یک پاندمی تبدیل شود.

پس از همه‌گیر شدن کرونا، استاد سارا لی کروگ او را به این فکر انداخت که دنبال ماده مشابهی باشد که به جای نصب روی پنل‌های بزرگ دیواری، بتوان از آن برای تهیه ماسک‌های محافظ استفاده کرد.

او می‌گوید: «ما می‌خواستیم بدانیم که آیا اصل غیرفعال کردن ویروس‌ها در مقیاس کوچک، یعنی با کشیدن پارچه جای دیوار روی بدن، روی صورت هم جواب می‌دهد یا نه و با توجه به شرایط هیچ تردیدی نداشتیم که باید پاسخ این پرسش را پیدا کنیم و شروع کردیم.»

ترکیب مورد استفاده در ماسک‌هایی که خود به خود تمیز می‌شوند مانند ترکیب دیواری است که سارا روی آن کار می‌کرد: "خود تمیزشونده فوتوکاتالیستی از طریق اکسیداسیون نیمه هادی‌ها". او این توضیح پیچیده را اینطور شرح می‌دهد: «یعنی ماسکی که اکسید فلزی در پارچه آن کار گذاشته شده است.»

این اکسیدهای فلزی پس از تابش اندکی نور ماوراءبنفش بر روی ماسک ترکیبات آلی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها را از بین می‌برند. این روش می‌تواند بارها و بارها تکرار شود و به همین دلیل ماسکی که پارچه آن حاوی اکسیدهای فلزی است این مزیت بزرگ را دارد که می‌تواند به طور مداوم مورد استفاده قرار گیرد.

این دانشجوی  ۲۹ ساله دانمارکی با اشاره به کشورهایی مانند بریتانیا که در آنها پوشیدن ماسک اجباری است می‌گوید: «اغلب ماسک‌ها دور انداخته می‌شوند و انبوهی از زباله‌ تولید می‌کنند.»

البته هنوز پرسش‌هایی در مورد این ماسک‌ها وجود دارد. نمونه‌های اولیه این ماسک‌ یک باتری کوچک به عنوان منبع انرژی نور ماوراءبنفش دارد که با رشته‌ سیم‌هایی به لامپ‌های کوچک کارگذاشته شده در پارچه وصل می‌شوند.

چنین ماسکی در نگاه اول کمی‌پیچیده و غیرکاربردی به نظر می‌رسند. با باتری و کابل‌ها چه باید کرد که کمترین مزاحمت را داشته باشند؟

سارا، استاد او وتیم کوچکی از متخصصانی که حال به پیشرفت پروژه او کمک می‌کنند هنوز گام‌هایی برای طراحی نهایی این ماسک پیش‌رو دارند. این احتمال وجود دارد که "ماسک‌های خودتمیزشونده" چند ماه دیگر آماده عرضه به بازار شود و استفاده از آنها در پاندمی کرونا دیر شده باشد.

کارشناسان البته می‌گویند حتی در این صورت هم، ایده سارا آینده روشنی دارد چون چنین ماسک‌هایی که نه تنها ذرات معلق، بلکه باکتری‌ها و ویروس‌ها را هم از بین‌می‌برند، می‌توانند کاربردهای فروانی داشته باشند. مثلأ برای افراد مبتلا به آلرژی، بیماری‌های تنفسی و بیماری واگیرداردار مثل یک آنفولانزا ساده.