ده سال پرماجرا؛ از کابوس امارات برای اسرائیل تا توافق تاریخی با آن

 یک خانواده فلسطینی در نوار غزه در حال تماشای اعلام خبر توافق امارات و اسراائیل، ۱۳ آگوست ۲۰۲۰رادیو فردا :فرنوش رام ( اسرائیل)

درست ۱۰ سال پیش، مردم عادی اسرائیل تنها نام یک شخصیت از امارات را می‌شناختند؛ ضاحی خلفان.

تنها دلیل آشنایی آن‌ها با این نام هم این بود که کمدین‌های اسرائیلی، با فرو رفتن در قالب ضاحی خلفان، در تعقیب اسرائیلی‌ها بودند و صحنه‌های خنده‌دار و مفرح خلق می‌کردند.

اما ضاحی خلفان تمیم از نخستین روزهای سال ۲۰۱۰ به کابوسی برای دولت اسرائیل مبدل شد. دولت آن زمان نیز مانند امروز در دست بنیامین نتانیاهو بود با این تفاوت که ریاست موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، بر عهده مئیر داگان بود.

ضاحی خلفان، فرمانده پلیس دوبی، پیاپی کشفیات خود در ماجرای ورود نیروهای موساد به این شهر برای کشتن یک فرمانده ارشد حماس را منتشر می‌کرد، درحالی‌که اسرائیل ظاهراً در پشت‌پرده برای آرام کردن خشم امارات از این ترور در خاک آن‌ها می‌کوشید و هم‌زمان با دیگر کشورها که از گذرنامه آن‌ها برای این سوء‌قصد استفاده شده بود، مذاکره می‌کرد تا مناسبات با کشورهای دوست غربی مختل نشود.

به ادعای بی‌شمار گزارش منتشرشده در آن زمان در رسانه‌های اسرائیل و جهان، موساد ده‌ها تن از نیروهای خود را با گذرنامه‌هایی از استرالیا و نیوزیلند گرفته تا فرانسه و آلمان با پروازهای گوناگون از نقاط متعدد جهان راهی دوبی کرد و آن‌ها محمود عبدالرئوف مبحوح، فرمانده ارشد حماس، را که ساعاتی قبل با پرواز شماره ۹۱۲ از دمشق به دوبی رسیده بود، در اتاقش در هتل البوستان روثانا کشتند و به‌آسانی از دوبی خارج شدند.

جسد مبحوح که از فرماندهان شاخه نظامی حماس، موسوم به عزالدین قسام، بود و به‌گفته مقامات اسرائیل ارتباطات تنگاتنگی با ایران داشت و مسئول رساندن تسلیحات ایران به حماس در غزه بود، یک روز بعد در هتل به دست آمد و سریعاً به ماجرایی بین‌المللی مبدل شد.

در این گزارش‌ها ادعا شد که تیمی تا حتی ۴۰ نفره از نیروهای زن و مرد موساد برای ترور به دوبی اعزام شده بودند.

ضاحی خلفان بر تعقیب تیم ترور اصرار داشت و فیلم‌های تردد و جزئیات و عکس گذرنامه‌های آن‌ها را منتشر می‌کرد. با پافشاری فرمانده خلفان، نام ۲۶ تن از آن‌ها در فهرست تعقیب اینترپل قرار گرفت. او پایش را در یک کفش کرده بود که خود مئیر داگان نیز تحت تعقیب قرار بگیرد و برای محاکمه به دوبی «تحویل» داده شود.

اما پس از مدتی، هم ضاحی خلفان از این اصرارها عقب نشست و به مقام دیگری در امارت دوبی گماشته شد و هم کشورهای مختلف ماجرای استفاده غیرقانونی از گذرنامه مردم خود را ظاهراً به دست فراموشی سپردند.

با گذشت یک دهه از آن رویداد و دقایقی بعد از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز پنجشنبه ۲۴ مرداد از دستیابی امارات متحده عربی و اسرائیل به «توافق تاریخی صلح» خبر داد، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در بیانیه‌ای از یوسی کوهن، رئیس موساد، به خاطر نقش او در پیشبرد این توافق سپاسگزاری کرد.

بنیامین نتانیاهو در بیانیه قدردانی از یوسی کوهن ابراز اطمینان کرد که تلاش‌های او موجب توافق‌های صلح بین اسرائیل با کشورهای عربی دیگر، به‌ویژه در حوزه خلیج فارس، خواهد شد.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، تیم ارشدی از مقامات اسرائیل که در روزهای آینده در نخستین سفر رسمی و آشکار بعد از اعلام توافق صلح اسرائیل و امارات به ابوظبی می‌رود، هیئتی با ریاست یوسی کوهن خواهد بود.

به گزارش شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل و روزنامه نیویورک تایمز، یوسی کوهن در یک سال اخیر سفرهای متعددی به امارات برای پیشبرد این توافق داشته است.

همچنین، به‌نوشته تایمز اسرائیل، رئیس موساد در این دوره و حتی در اوج همه‌گیری ویروس کرونا غیر از دیدار با سران امارات، با رهبران عربستان سعودی و قطر چند بار دیدار و مذاکره کرده است.

این روزنامه افزوده است که اشتراکات موضع اسرائیل و امارات در برابر «دشمن مشترکی به نام ایران»، از مدت‌ها قبل به شکل‌گیری همکاری‌های محرمانه اطلاعاتی و امنیتی میان ابوظبی و اورشلیم منجر شد.

شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گفته است موضع مخالف واحد علیه ایران، عامل اساسی در تصمیم امارات به عادی‌سازی روابط با اسرائیل بوده و از این پس همکاری امنیتی دو کشور بیش از گذشته تقویت خواهد شد.

رسانه‌های اسرائیل فاش کردند که غیر از دیدارهای آشکار دولتمردان اسرائیل، مانند وزیران خارجه، فرهنگ و اقتصاد از ابوظبی در دوران پیش از کرونا، بنیامین نتانیاهو نیز خود دست‌کم دو بار از امارات دیدار کرده و با حاکم ابوظبی گفت‌وگو کرده است.

آقای نتانیاهو در توصیف خود از امارات در نشست خبری شامگاه ۲۳ مرداد، هنگام اعلام توافق تاریخی صلح کشورش با امارات، با هیجانی کم‌سابقه پیشرفت‌های امارات را برای مردم اسرائیل توضیح می‌داد و ظاهراً چنین القا می‌کرد که با چشم خود این پیشرفت‌ها را دیده است.

بنیامین نتانیاهو خرداد امسال گفته بود اسرائیل و امارات در زمینه مبارزه با ویروس کرونا همکاری خواهند کرد. چند هفته بعد از آن، «گروه ۴۲» که یک شرکت عظیم فناوری اماراتی است، توافق‌هایی را با صنایع نظامی رافائل اسرائیل و نیز با صنایع هوافضای اسرائیل امضا کرد.

امارات امسال قبح پروازهای مستقیم از ابوظبی به اسرائیل را نیز با انگیزه کمک‌رسانی به فلسطینیان شکست. ابتدا هواپیماهای امارات بدون نام و نشان و سپس با آرم شرکت الاتحاد در فرودگاه بن‌گوریون اسرائیل به زمین نشستند.

این گرم شدن روابط در حالی بود که در سال ۲۰۰۹ امارات حتی حاضر نشد به شاخار په‌ئر، تنیسور زن اسرائیلی، برای شرکت در مسابقات تنیس مجوز ورود بدهد و پس از آن‌که آمریکا و برگزارکنندگان تورنمنت دوبی از امارات خشمگین شدند، خانم په‌ئر و نیز اندی رام، تنیسور مرد اسرائیلی، اجازه ورود به دوبی گرفتند با این قول که پرچم اسرائیل در کار نباشد و سرود ملی آن نیز در صورت پیروزی این ورزشکاران نواخته نشود.

اما سال ۲۰۱۹، زمانی که ورزشکاران جودوی اسرائیل در مسابقات حضور یافتند و پیروز شدند، در حالی که میری رگو، بانوی وزیر ورزش اسرائیل، دست در دست وزیران امارات در محل حضور داشت، این نظامی پیشین ارتش اسرائیل هنگام نواختن سرود «هتیکوای» اسرائیل از هیجان آشکارا اشک می‌ریخت.

سال ۲۰۱۷ امارات در اقدامی بی‌سابقه خلبانان کشور خود را همراه با نیروی هوایی اسرائیل راهی یک تمرین نظامی هوایی در آسمان یونان کرد. این تمرین مشترک نیز ظاهراً به‌قصد آمادگی برای رویدادهای احتمالی در برابر ایران بود.

پیش از آن نیز امارات و بحرین، با حمایت از مواضع پیاپی دولت اسرائیل علیه حزب‌الله لبنان، این کشور را دلگرم کرده بودند.

امارات که تا پیش از بحران کرونا در نظر داشت اکسپوی ۲۰۲۰ را میزبانی کند، گفته بود که اسرائیلی‌ها نیز برای این نمایشگاه عظیم روادید خواهند گرفت.

هم‌زمان، خبرهای بیشتری در خصوص افزایش شمار خانواده‌های یهودی که برای زندگی به امارات رفته‌اند، در رسانه‌های اسرائیل و نیز نشریات یهودی منتشر شده است.

امارات ساکن یهودی نداشت اما ابتدا یک بازرگان یهودی آلمانی برای احداث کارخانه‌های نساجی و تهیه لباس‌های ضیافت برای خانواده‌های حاکمان امارات به دوبی رفت و ماندگار شد و سپس در سه، چهار سال گذشته، نزدیک به ۱۵۰ خانواده یهودی از یهودیان روسیه، لهستان، فرانسه، مراکش و بریتانیا برای زندگی و تجارت ساکن دوبی شدند.

بازرگان آلمانی یادشده که اکنون رئیس «جامعه یهودیان امارات» است، جمعه ۲۴ مرداد به رادیوی دولتی کان اسرائیل گفت، امارات در ساخت اماکن مذهبی برای هر سه دین ابراهیمی، به یهودیان جدید واردشده به این کشور اطمینان داده که زندگی و کار آن‌ها در کنف حمایت حاکمیت است و یهودیان از توافق صلح رسمی دو کشور خشنودند.

بحرین تنها کشور عربی خلیج فارس است که شمار معدودی یهودی در آن باقی مانده و دارای زندگی و جایگاه اجتماعی والایی هستند.

حال نام بحرین و حتی عمان نیز به عنوان دو کشوری به گوش می‌رسد که به احتمال زیاد به‌زودی برای اعلام توافق صلح با اسرائیل به امارات خواهند پیوست.

نظر به مناسبات بسیار نزدیک محمد بن زائد، ولیعهد ۵۹ ساله امارات، با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، و همفکری آن‌ دو که عملاً حاکمان کشورهای خود هستند، این ارزیابی مطرح است که عربستان در حمایت از اقدام امیرنشین‌های خلیج فارس در آشکار کردن رابطه با اسرائیل، حتی اگر سهم ندارد، خشنود است.

اما معلوم نیست ریاض که عنوان اسلامی مهم «خادم حرمین شریفین» را دارد، خود چه زمانی چنین گامی به سمت اسرائیل بردارد.