تازهترین آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نشان میدهد که در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی (زمستان ۱۳۹۸) حدود ۲۱۵ هزار ایرانی، در کشورهای دیگر جهان پناهنده یا پناهجو بودهاند. از این تعداد حدود ۱۳۰ هزار نفر به عنوان پناهنده پذیرفته شدهاند و بیش از ۸۶ هزار نفر هم برای دریافت پناهندگی اقدام کردهاند و در انتظار رسیدگی به پرونده خود هستند.
این آمار تجمیعی است، یعنی ۲۱۵ هزار نفر پناهنده و پناهجوی ایرانی، مجموع افرادی است که در سالهای اخیر از ایران خارج شده و در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی در گوشه و کنار جهان، یکی از وضعیتهای پناهندگی یا پناهجویی را داشتهاند. بسیاری از پناهجویان، بعد از زندگی در کشوری که به آن پناه بردهاند، براساس قوانین آن کشور میتوانند شهروند شده و از وضعیت پناهندگی خارج شوند. بعضی از پناهجویان هم بعد از مدتی به کشور خود باز میگردند که در مورد ایران این آمار ناچیز است.
تعداد ایرانیهای پناهنده و پناهجو در کشورهای دیگر (آمار تجمیعی*)
این نمودار موج خروج ایرانیان از کشور بعد از انقلاب، دوران جنگ و آغاز دهههای ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ را نشان میدهد. پناهجویان افرادی هستند که هنوز به عنوان پناهنده قبول نشدهاند و آمارشان از سال ۱۳۷۹ به این سو موجود است.
منبع: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR)* دو نمودار بالا شمار ایرانیهایی که در هر سال در جهان پناهجو یا پناهنده بودهاند را نشان میدهد آمار هر سال شامل بخشی از آمار سالهای قبل هم هست و فقط مربوط به پناهنده یا پناهجویان جدید نمیشود
سالانه چند نفر از ایرانیها به کشورهای دیگر پناه میبرند؟ دادههای سازمان ملل متحد نشان میدهد تعداد ایرانیهایی که برای دریافت پناهندگی در کشورهای دیگر اقدام کردهاند، از سال ۱۳۸۸ روندی صعودی داشته است. این آمار - که البته به گفته سازمان ملل درصدی خطا هم دارد، در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۶۸ هزار نفر رسیده است که بالاترین تعداد در دو دهه اخیر است.
تعداد ایرانیهایی که در کشورهای دیگر درخواست پناهندگی کردهاند شمار پناهجویان ایرانی از سال ۱۳۸۸ روند صعودی داشته است، سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) ۶۹ هزار ایرانی درخواست پناهندگی کردهاند که بالاترین رقم ثبت شده است
منبع: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR)پناهجویان ایرانی به کدام کشورها رفتهاند؟ دادههای سازمان ملل متحد نشان میدهد که بعد از انقلاب و در دوران جنگ ایران و عراق، آمریکا، بریتانیا و سوئد، مقصدهای نهایی بیشتر پناهجویان ایرانی بودهاند. از پایان دهه ۱۳۷۰ آلمان و بعد با فاصله بریتانیا مقصدهای اصلی پناهجویان شدهاند.
نمودار زیر تعداد افرادی را که در هر سال، به عنوان پناهنده یا پناهجو (یا وضعیتهای شبیه به آنها) در کشورهای دیگر حضور داشتهاند، نشان میدهد. این آمار هم مانند بیشتر آمارهای آمده در این گزارش تجمیعی است. یعنی عددی که برای هر کشور در هر سال نشان داده شده، تنها موارد جدید را نشان نمیدهد بلکه شمار همه افرادی را نشان میدهد که در آن زمان وضعیت پناهندگی یا پناهجویی داشتهاند.
کشورهایی که بیشترین تعداد پناهجویان ایرانی را پذیرفتهاند (آمار تجمیعی*) درحالی که آمریکا در سالهای اول انقلاب مقصد اصلی پناهجویان ایرانی بودهاست در سالهای بعد آلمان و با فاصله بریتانیا به پناهگاههای اصلی ایرانیان تبدیل شدهاند.
منبع: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR)* نمودار شمار افرادی را که در هر سال پناهنده یا پناهجو بودهاند نشان میدهد. آمار هر سال شامل بخشی از آمار سالهای قبل هم هست و فقط مربوط به پناهنده یا پناهجویان جدید نمیشود
پناهندهها و پناهجویان ایرانی در کدام کشورها هستند؟ (آمار تجمیعی*) حدود یک سوم ایرانیانی که در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی در جهان پناهجو با پناهنده بودهاند، در آلمان ساکن بودهاند. ترکیه و عراق معمولا محل اسکان موقت پناهجویان ایرانی هستند
* آمار تجمیعی به معنی مجموع افرادی است که در سال گفته شده پناهنده یا پناهجو بودهاند. این رقم شمار موارد جدید نیست و آمار سالهای قبل را هم در خود دارد
منبع: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR)پناهجویان ایرانی چقدر شانس دارند که پذیرفته شوند؟ کشورهایی که تقاضای پناهندگی ایرانیها را دریافت کردهاند، به نوبت به این موارد رسیدگی میکنند. برای نمونه در سال ۲۰۱۹ میلادی (زمستان ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸) در مجموع درخواست پناهندگی حدود ۱۶ هزار ایرانی پذیرفته شده و درخواست حدود ۱۵ هزار نفر هم رد شده است. البته بسیاری از موارد رد شده، درخواست تجدید نظر میکنند که آمار رای نهایی در مورد پرونده آنها، سالهای بعد مشخص میشود. آمارها نشان میدهد که از سال ۱۳۹۰ به این سو، بیشتر پروندههای درخواست پناهندگی ایرانیها در بررسی اول قبول شدهاند.
وضعیت قبول یا رد شدن پروندههای درخواست پناهندگی ایرانیها حدود دو دهه پیش بیشتر درخواستهای پناهندگی ایرانیها رد میشد اما در یک دهه اخیر مخصوصا اوایل دهه ۱۳۹۰ ایرانیان در مجموع بیشتر جواب مثبت میگیرند
منبع: کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (UNHCR)البته وضعیت موفقیت پروندهها در کشورهای مختلف فرق دارد. برای نمونه آلمان در سال گذشته میلادی، نزدیک به سه هزار و ۶۰۰ پرونده را قبول و حدود هشت هزار پرونده را رد کرده است. در همین زمان، بریتانیا، کانادا و آمریکا، به بیشتر پناهجویان ایرانی پاسخ مثبت دادهاند.