همه چیزهایی که لازم است درباره گیاه گاوزبان بدانید

گیاه گاوزبان گیاهی است که از مدت ها قبل به دلیل داشتن خواص شگفت انگیز، طرفداران زیادی داشته است. این گیاه به ویژه غنی از اسید گاما لینولئیک (GLA) می باشد. این ترکیب یک اسید چرب امگا ۶ است که به نظر می رسد باعث کاهش التهاب می شود.

گیاه گیاه گاوزبان همچنین ممکن است به درمان چندین بیماری از جمله آسم، آرتریت روماتوئید و درماتیت آتوپیک کمک کند. با این حال، تا کنون عوارض جانبی جدی نیز برای آن شناسایی شده و گروه های خاصی از ارفاد باید از مصرف این ماده به طور کلی اجتناب کنند.

در این مقاله از مجله پیام سلامت نگاهی دقیق تر به فواید، کاربردها و عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف گیاه گاوزبان می پردازیم.
گیاه گاوزبان چیست؟
گیاه گاوزبان گیاهی است که به دلیل داشتن گل های بنفش پر رنگ و خواص دارویی فراوان، بسیار مشهور شده است. در طب سنتی از این گیاه برای گشاد کردن رگ های خونی، آرام کردن اعصاب و درمان تشنج استفاده می شود.

هم برگ و هم گل این گیاه خوراکی بوده و معمولاً به صورت گیاه خشک شده و به شکا دمنوش و نوشیدنی از آن استفاده می کنند. برگ ها این گیاه را پس از پهن کردن زیر نور خورشید، در آب گرم ریخته و چای گیاهی بی نظیری را از آن دم می کنند.

در ضمن، از بذرهای گیاه گاوزبان نیز برای تهیه روغن گیاه گاوزبان استفاده می شود. این روغن را معمولاً به صورت موضعی روی موها و پوست می مالند. فراموش نکنید که گیاه گاوزبان با گیاه گل گاوزبان تفاوت دارد.

علاوه بر این، این گیاه در برخی از داروخانه ها به شکل مکمل نیز موجود است و برای معالجه انواع اختلالات تنفسی و گوارشی از آن استفاده می شود.
گیاه گاوزبان چه فوایدی برای بدن دارد؟
گیاه گاو زبان مزایای بالقوه متعددی برای بدن ما دارد. در ادامه به برخی از این خواص اشاره می کنیم.

ممکن است التهاب را کاهش دهدبرخی تحقیقات نشان داده اند که گیاه گاو زبان ممکن است دارای خواص ضد التهابی قدرتمندی باشد. طبق نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی و حیوانی، روغن بذر این گیاه برای محافظت از بدن در برابر آسیب اکسیداتیو سلولی مفید است. این آسیب می تواند به ایجاد التهاب کمک کند.

یک مطالعه دیگر که روی حیوانات انجام شد نیز نشان داد که استفاده از روغن بذر گیاه گاو زبان برای تغذیه موش ها، باعث کاهش علائم مرتبط با التهاب می شود.

علاوه بر این، یک مطالعه که بر روی ۷۴ نفر انجام شد نیز نشان داد که مصرف مکمل خوراکی این گیاه به مدت ۱۸ ماه، با یا بدون روغن ماهی، علائم آرتریت روماتوئید را کاهش می دهد. آرتریت روماتوئید یک نوع اختلال التهابی است.

ممکن است به درمان آسم کمک کندمطالعات متعددی نشان داده اند که عصاره گیاه گاو زبان با کاهش التهاب و تورم در مجاری تنفسی می تواند به تسکین علائم آسم کمک کند. در یک مطالعه، مصرف کپسول حاوی روغن گیاه گاو زبان و روغن گیاه گل گاوزبان به صورت روزانه به مدت ۳ هفته، باعث کاهش سطح التهاب در ۳۷ فرد مبتلا به آسم خفیف شد.

یک مطالعه ۱۲ هفته ای دیگر نیز که بر روی ۴۳ کودک انجام شد نشان داد که مصرف مکمل حاوی روغن این گیاه به همراه ترکیبی از مواد دیگر مانند روغن ماهی، ویتامین ها و مواد معدنی، باعث کاهش التهاب و علائم آسم می شود. با این حال، مشخص نیست که آیا گیاه گاو زبان عامل ایجاد این تأثیرات مثبت است یا خیر.

از طرف دیگر، یک مطالعه که بر روی ۳۸ نفر انجام شد نشان داد که مصرف ۵ میلی لیتر عصاره گیاه گاو زبان آن هم ۳ بار در روز علائم آسم را بهبود بخشیده اما در مقایسه با گروه کنترل باعث کاهش التهاب نشده است.

بنابراین، به تحقیقات بیشتری برای ارزیابی چگونگی تأثیر عصاره این گیاه بر روی آسم و التهاب نیاز داریم.

ممکن است سلامت پوست را ارتقا بخشدروغن گیاه گاو زبان حاوی مقدار زیادی اسید گاما لینولنیک اسید (GLA) است. این ترکیب یک اسید چرب است که برای ساختار و عملکرد پوست شما ضروری است. روغن این گیاه نیز دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است و می تواند به بهبود زخم کمک کرده و سد طبیعی پوست را ترمیم کند.

برخی از تحقیقات نشان داده اند که گاو زبان ممکن است برای چندین بیماری پوستی شایع از جمله درماتیت آتوپیک، که نوعی اگزما است، مفید باشد.

در یک مطالعه، پوشیدن لباس زیر روتختی آغشته به عصاره این گیاه به مدت ۲ هفته، به طور قابل توجهی قرمزی و خارش را در ۳۲ کودک مبتلا به درماتیت آتوپیک بهبود بخشیده است.

یک بررسی دیگر که بر روی ۱۳ مطالعه انجام شد، نتایج متفاوتی را در مورد اثربخشی روغن گیاه گاوزبان بر روی درماتیت آتوپیک نشان داد. محققان در این بررسی خاطر نشان کردند که اکثر مطالعات نشان داده اند که این ماده ممکن است برای درمان علائم این بیماری تا حدی مفید باشد. یک بررسی بزرگ که بر روی ۲۷ مطالعه انجام شد نیز نشان داد که مصرف خوراکی مکمل روغن گاو زبان در تسکین علائم اگزما مؤثر نیست.

بنابراین در کل، مطالعات بیشتری باید انجام شود تا مشخص شود که مصرف این گیاه به صورت خوراکی و موضعی چه تاثیری بر روی سلامت پوست دارد.
تفاوت گل گاوزبان و گیاه گاو زبان
گل گاوزبانیان دارای دو سرده معروف در ایران هستند که شباهت زیادی با هم دارند و نباید آنها را اشتباه گرفت. گل گاو زبانی که از سرده Echium است بیشتر در دامنه کوه‌های البرز می‌ روید و با گیاه گاو زبانی که از سرده Borage است و بیشتر در اصفهان و آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگر می‌ روید، متفاوت است. درست است که هر دو گیاه از تیره گاوزبانیان هستند؛ ولی از نظر سرده با هم متفاوت‌ می باشند. بیشتر پزشکان و داروسازان سرده Echium را گل گاوزبان ایرانی و سرده Borage را گیاه گاو زبان اروپایی می نامند. این دو گیاه علی رغم تفاوت هایی که دارند؛ شکل گل هایشان کمی شبیه به هم است.
عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف مکمل این گیاه
مانند سایر روغن های گیاهی، روغن گیاه گاو زبان را نباید به صورت خوراکی مصرف کرد. این روغن فقط مخصوص مصرف موضعی است. قبل از استفاده، حتما این روغن را با یک نوع روغن حامل مانند روغن نارگیل یا آووکادو رقیق کنید تا از تحریک شدن پوست جلوگیری شود. به همین منظور باید مقدار کمی از این روغن را روی پوست خود بمالید و هرگونه عوارض جانبی آن را تحت نظر بگیرید.

همچنین می توانید مکمل خوراکی این گیاه را در بسیاری از فروشگاه های بهداشتی و داروخانه ها پیدا کنید. دوز معمولی که توصیه می شود ۳۰۰ الی ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است.

برگ های خشک شده این گیاه یا چای کیسه بسته بندی شده آن نیز در فروشگاه ها موجود است. این مواد را در آب داغ ریخته تا پس از ۵ دقیقه یک فنجان چای تسکین دهنده در اختیار داشته باشید.

مکمل گیاه گاوزبان ممکن است با عوارض گوارشی خفیفی مانند گاز، نفخ و سوء هاضمه همراه باشد. در موارد نادر نیز مصرف دوز بالای روغن این گیاه باعث عوارض جانبی جدی تر از جمله تشنج می شود.

این مکمل ممکن است با برخی از داروها از جمله رقیق کننده های خون نیز در تداخل باشد.
سایر عوارض
به خاطر داشته باشید که گیاه گاوزبان حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین (PA) نیز می باشد. آلکالوئیدها ترکیباتی هستند که برای کبد سمی بوده و ممکن است در رشد سرطان نقش داشته باشند. با این حال، این ترکیبات بیشتر در حین پردازش از بین می روند. بنابراین معمولا مکمل های این گیاه حاوی این ترکیبات سمی نیستند.

البته ناگفته نماند که مکمل ها توسط FDA تنظیم نمی شوند. به همین دلیل، بهتر است محصولی را خریداری کنید که کیفیت آن توسط یک مرجع معتبر مورد آزمایش قرار گرفته است.

علاوه بر این، افرادی که مشکل کبدی دارند یا زنانی که باردار هستند و یا کودک شیر می دهند، نباید از مکمل گیاه گاوزبان استفاده کنند. در نهایت هم اگر داروی خاصی مصرف می کنید و یا به یک نوع بیماری زمینه ای مبتلا هستید، قبل از مصرف مکمل حتما با متخصص مشورت کنید.
خلاصه آنچه که در این مقاله خوانده اید
گاوزبان یک گیاه دارویی است که با فواید قدرتمند زیادی همراه است. به طور خاص تحقیقات نشان داده اند که گیاه گاوزبان باعث کاهش التهاب، بهبود سلامت پوست و کاهش علائم آسم می شود.

با این وجود، استفاده از مکمل این گیاه فقط باید تحت نظر پزشک انجام شود. در ضمن محصولاتی را انتخاب کنید که عاری از PA هستند و قبل از مصرف آنها با یک متخصص مشورت کنید. به خصوص اگر دارو مصرف می کنید یا بیماری زمینه ای دارید.