درباره دارویی که دونالد ترامپ برای پیشگیری از کرونا می‌خورد چه می‌دانیم؟

محققان مشغول بررسی تاثیر هیدروکسی کلروکین (یا داروی مشابهش، کلروکین) روی ویروس کرونا هستند. نگاهی می‌کنیم به آنچه درباره این داروها می‌دانیم.
چرا سازمان بهداشت جهانی ابراز نگرانی کرده است؟
سازمان بهداشت جهانی از گزارش‌ موارد خوددرمانی با این داروها که به آسیب‌های جدی منجر شده اظهار نگرانی کرده است. این داروها می‌توانند خطر عوارض جدی، مانند آسیب کلیوی و کبدی داشته باشد. مواردی هم مرگ به علت مصرف دوز یالای این داروها گزارش شد.

دکتر ریک برایت مدیر تولید واکسن دولت آمریکا که ماه پیش برکنار شد نیز نگران ضرر این داروها است:

"تمرکز آقای ترامپ بر این داروها حواس ده‌ها دانشمند فدرال را بشدت پرت کرده است."

سازمان غذا و داروی آمریکا تجویز این داروها را در موارد خاص در بیمارستان مجاز دانسته ولی درباره عوارض آن هشدار داده است.
آیا شواهدی هست که ‌کلروکین‌ها بر کرونا اثر می‌کند؟
آقای ترامپ پیشتر هم درباره تاثیر بالقوه هیدورکسی‌کلروکین بر کرونا اشاراتی کرده بود. پس از اظهارات آقای ترامپ در باره این نوع داروها در اواخر ماه مارس، افزایش شدید تجویز آنها گزارش شد. او بعد در یک کنفرانس مطبوعاتی در آوریل گفت: "مگر چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟ استفاده کنید."

ژائر بولسونارو، رییس جمهور برزیل هم در ویدئویی مدعی شد "هیدروکسی کلروکین همه جا جواب داده است" ولی فیس‌بوک این ویدیو را طبق معیارهای صحت اطلاع‌رسانی خود حذف کرد.

قرص‌های حاوی کلروکین مدت‌هاست که در درمان مالاریا استفاده می‌شوند، این داروها باعث پایین آمدن تب و التهاب می‌شوند و اکنون به این امید خورده می‌شوند که در بیماری کرونا هم همین کارآیی داشته باشند.

در حال حاضر کارآزمایی‌های مختلفی در کشورهای دنیا برای یافتن داروی پیشگیری از کرونا در جریانند، بخشی از این تحقیقات روی کارکنان خط مقدم درمان انجام می‌شود که در معرض این ویروس هستند و هدف شناخت تاثیر دارو در پیشگیری است. در تحقیقات دیگر تاثیر دارو در درمان مبتلایان به کرونا بررسی می‌شود.

در آمریکا، در کارآزمایی‌های مختلف، ترکیب هیدروکسی کلروکین یا کلروکین با آنتی‌بیوتیکی به نام آزیترومایسین بررسی شده که تاکنون هیچ‌یک دلایل کافی برای تاثیر آنها در پیشگیری یا درمان کرونا ارائه نکرده‌اند.

کم گبینیگی پژوهشگر دانشگاه آکسفورد که درباره تاثیر داروهای ضدمالاریا بر کرونا تحقیق کرده می‌گوید: "برای ارزیابی بهینه کارآیی این داروها، به کارآزمایی‌های بالینی وسیع‌تر و با‌کیفیت‌تر نیاز است."
دانشمندان آمریکایی کارآزمایی درباره تاثیر کلروکین بر کرونا را آغار کرده‌انداستفاده از این داروها در کدام کشورها مجاز است؟
اواخر ماه مارس، سازمان غذا و داروی آمریکا "استفاده اضطراری" از کلروکین‌ها را در تعداد محدودی از بیماران بستری مجاز کرد. این سازمان نمی‌گوید این دارو قطعا موثر است ولی در موارد خاص بیمارستان‌ها می‌توانند این دارو را از دولت درخواست کرده و برای درمان کرونا تجویز کنند. نقریبا یک ماه پیش، به دلیل گزارش‌های اختلال ریتم قلب بیماران پس از مصرف دارو، سازمان غذا و دارو هشدارهایی درباره خطر آنها داد.

کشورهای دیگر هم در ابعاد مختلفی داروهای ضد مالاریا را نجویز می‌کنند مثلا فرانسه به پزشکان اجازه داده این داروها را برای درمان کرونا تجویز کنند. با این حال نهاد ناظر در این کشور درباره عوارض جانبی آنها هشدار داده است.

وزارت بهداشت هند هم هیدروکسی کلروکین را با تجویز پزشک، برای پیشگیری به کارکنان بهداشت و درمان و خانواده‌هایی که در آنها مورد اثبات شده ابتلا وجود دارد، توصیه کرده است.

با این حال نهاد تحقیقاتی دولت هند درباره مصرف بی‌ملاحظه داروهای ضد مالاریا هشدار داده و گفته این یک داروی "آزمایشی" است و فقط باید در شرایط اضطراری مصرف شود.

تعدادی از کشورهای خاورمیانه نیز استفاده از آن را مجاز کرده یا مشغول بررسی آن در کارآزمایی هستند.
آیا کلروکین به حد کافی موجود است؟
با مطرح شدن احتمال تاثیر کلروکین‌ها بر کرونا، تقاضا برای آنها زیاد و در برخی کشورها حتی کمیاب شده‌اند.

کلروکین و مشتقات آن مدت‌هاست که در داروخانه‌های کشورهای در حال توسعه برای درمان مالاریا در دسترسند با اینکه تاثیرشان رو به کاهش است چون این بیماری مقاومت فزاینده‌ای به آنها پیدا کرده است. بعضی کشورها فروش آنها را محدود کرده‌اند و به همین دلیل کلروکین‌ها فقط با نسخه پزشک یا در بیمارستان در دسترسند.

هند یکی از تولیدکنندگان اصلی این داروهای ضد مالاریاست که صادرات آن را برای مدتی متوقف کرد ولی بعد از اینکه آقای ترامپ از نارندرا مودی، نخست وزیر هند، شخصا درخواست کرد، او این ممنوعیت را برداشت.

به دلیل کاهش تاثیر، نیجریه در سال ۲۰۰۵ کلروکین را به عنوان درمان خط اول مالاریا ممنوع کرد ولی هنوز مرتب در خانه‌ها برای درمان استفاده می‌شود.

مطرح شدن تاثیر احتمالی این دارو در درمان کرونا باعث افزایش تقاضا برای آن شده و در نتیجه مرکز کنترل بیماری‌های نیجریه از مردم خواسته مصرف آن را قطع کنند.