جهان در مسیر الگوبرداری از سوئد

رویداد۲۴ : صبح امروز حسن روحانی رییس جمهور ایران از کاهش محدودیت‌های اعمال شده بر برخی مشاغل و اماکن در زمان شیوع کرونا خبر داد. بر اساس ابلاغیه جدید دولت قرار است بعد از ماه رمضان دانشگاه ها، رستوران‌ها و هتل‌ها فعالیت هایشان را از سر خواهند گرفت. اما آنچه مسلم است این است که ایران در رده دهم کشور‌های جهان از حیث تعداد مبتلایان به ویروس کرونا، دز ده روز پیش بار دیگر روند رو به رشد ابتلا را تجربه کرده است.
 
روز‌های ابتدایی فروردین ماه ایران پیک ابتلا به کرونا را تجربه کرده. در ایام پیک کرونا، روزانه بیش از ۳ هزار نفر در کشور مبتلا و بیش از ۱۵۰ تن جانشان را از دست دادند، اما وضعیت ده روز اخیر نیز خبر از وخامت اوضاع میدهد. روز گذشته تعداد مبتلایان از ۲ هزار نفر در یک روز گذشت. این آمار فزاینده از تبعات بازگشایی مشاغل در کشور بوده است.
 
با بازگشایی مشاغل روحانی از ادامه وضعیت همزیستی با ویروس کرونا تا چندین ماه آینده خبر داده و گفته فاصله گذاری اجتماعی باید به بخشی از عادت مردم تبدیل شود.
 
سیاست اخیر دولت در قبال مشاغل، اما منحصر به ایران نیست. به نظر میرسد تجربه سوئد در حال تبدیل شدن به یک الگوی جهانی است.
 
چین ۵۰ میلیون شهروندش را در استان هوبی در ماه ژانویه قرنطینه کامل کرد. بسیاری از کشور‌های آزاد جهان برای مبارزه با کرونا اقدامات اقتدارگرایانه‌ای در پیش گرفتند. از اواسط ماه مارس تقریبا همه جهان ترکیبی از تعطیلی مدارس، دانشگاه ها، مشاغل، حمل و نقل عمومی، مرز‌ها و همایش‌ها را تجربه کردند، اما در این میان یک کشور غربی استثنا بوده است.
 
سوئد به جای اعلام وضعیت اضطراری و قرنطینه از شهروندانش خواست تا فاصله اجتماعی را به طور داوطلبانه رعایت کنند. این کشور برخی محدودیت‌ها را به شکل تقلیل یافته‌ای اعمال کرده و از اجتماعات بیش از ۵۰ نفره و ارائه خدمات بار و کافه جلوگیری کرده، اما از اعمال کنترل‌های شدید و جریمه مالی خودداری کرده است.
 
سوئدی‌ها بعضا رفتار‌های عمومی شان را تغییر داده اند، اما این تغییر در مقایسه با سایر کشور‌های غربی بسیار ناچیز بوده است. رستوران‌ها در سوئد همچنان باز است با اینکه شاید جمعیت کمتری از آن‌ها استفاده کنند. بچه‌ها هنوز به مدرسه میروند و دانشگاه‌ها همچنان برقرار است. برعکس بسیاری از کشور‌های همسایه سوئد نظر نروژ و بسیاری کشور‌های آسیایی، این کشور حتی از اپلیکیشن‌های ردیابی مبتلایان به کرونا هم استفاده نکرده و آن را تهدیدی علیه فضای خصوصی افراد خوانده است.
 
مقامات سوئد رسما هدفشان را از این سهل انگاری اعلام نکرده اند، امان معتقدند روش آن‌ها با هدف ایجاد امنیت جمعی در برابر کرونا بوده است. به اعتقاد کارشناسان این وضعیت میتواند دست کم ۶۰ درصد مردم را در برابر ویروس ایمن کند.
 
آندریاس تگنل رییس بخش اپیدمولوژی آژانس بهداشت عمومی سوئد اعلام کرده که شهر استکهلم اوایل این ماه به ایمنی جمعی دست پیدا کرده است.
 
تام بریتون استاد دانشگاه استکهلم نیز در این باره به فارین افیرز گفته با پیش فرض گرفتن برخی عادات رفتاری نظیر حفظ فاصله گذاری اجتماعی که به یک نرم رفتاری در سوئد تبدیل شده، ۴۰ درصد ایمنی میتواند برای جلوگیری از شیوع مجدد ویروس کافی باشد و این درصد تا اواسط ماه ژوئن در برابر کرونا ایمن خواهند شد.
 
نباید از یاد ببریم که سوئد هزینه گزافی برای این سیاست خود پرداخته است. بر اساس آمارهای دانشگاه جانز هاپکینز روزانه بیش از دو هزار نفر در سوئد به کرونا مبتلا شده اند و این عدد سه برابر کشورهای همسایه سوئد در منطقه نوردیک بوده است.
 
سیاست سوئد از حیث افزایش نرخ مرگ و میر نسبت به کشور‌های حوزه نوردیک و عدم مراقبت‌های لازم از جمعیت مهاجران و سالمندان قابل انتقاد است. اما فارین افیرز در گزارشی مدعی شده زمانی که جهان قرار است دومین موج کشنده ویروس کرونا را تجربه کند، سوئد به واسطه سیاست‌های سهل گیرانه اش از این پندمی عبور کرده است.
 
واکنش سوئد به پندمی کرونا منجر به اینجاد یک ایمنی عمومی در برابر ویروس در میان جمعیت سالم و جوان کشور شده؛ باز نگه داشتن مدارس و مهد کودک‌ها سبب شده نیرو‌های بهداشتی و پزشکان لازم نباشد وقت شان را بین مراقبت از کودکان و شغلشان تقسیم کنند و از این رو وضعیت بخش درمان این کشور نیز به نسیت خوب بوده اما نرخ مرگ و میر در بین کارگران، مهاجران و سالمندان این کشور باعث تاسف است.
 
چه بسیاری از کشور‌ها به طور علنی قبول کنند یا نکنند، بازگشایی‌ها نشان میدهد مقامات دولت‌ها به سمت الگوبرداری از سوئد رفته اند.
 
دانمارک و فنلاند مدارس را برای کودکان بازگشایی کرده اند. آلمان مغازه‌های کوچک را باز کرده و ایتالیا اعلام کرده پارک‌ها از این بعد باز هستند. فرانسه قرار است برخی مشاغل را بازگشایی کند و این شامل مغازه‌های فروش اقلام کشاورزی و برخی موزه‌ها نیز میشود. آمریکا که با فاصله بیشترین میزان ابتلا و مرگ و میر را به خود اختصاص داده محدودیت‌ها در بسیاری از ایالات کاهش داده و ترامپ اگرچه مدل سوئد را مورد تمسخر قرار داده، اما به نظر می‌رسد به همین سمت در حال حرکت است.
 
برخی کارشناسان مدعی اند تاثیر اقدامات مقابله‌ای با کرونا بر اقتصاد تا چند سال آینده مشخص خواهد شد و احتمالا بسیار بزرگتر از تاثیرات خود ویروس بر اقتصاد است.
 
سازمان توسعه و همکاری اقتصادی اعلام کرده اعمال محدودیت‌های مرتبط با پندمی کرونا میتواند هر ماه دو درصد رشد اقتصادی کشور‌های توسعه یافته را کاهش دهد. فرانسه، آلمان، اسپانیا، انگلیس و آمریکا با کاهش ۲۵ درصدی رشد اقتصادی در یک سال مواجه خواهند شد. بی کاری به حدی کاهش میابد وضعیت از رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ نیز بدتر خواهد بود.
 
بسیاری معتقدند کشور‌ها با کاهش محدودیت‌ها باید اجازه دهند ایمنی لازم در برابر کرونا تا زمان کشف واکسن که ممکن است چندین سال طول بکشد ایجاد شود، اما کشور‌هایی که میخواهند سوئد را الگو قرار دهند باید اشتباهات این کشور را نیز بدانند.
 
سوئد با عدم اعمال محدودیت جان بسیاری از کهنسالان و مهاجران را به خطر انداخت. ماسک و ابزار پزشکی باید برای مراقبت‌های داخل خانه وجود داشته باشد و نباید به افرادی که در برابر بیماری در خطر بیشتری قرار دارند اجازه ترک قرنطینه را داد.
 
شاید قرنطینه افرادی که در خطر ابتلای به بیماری هستند از جمله اقشار ضعیف و کارگران هزینه زیادی بر دوش دولت‌ها بگذارد، اما این هزینه نباید مانع از اعمال این محدودیت‌ها شود. 
 
از سوی دیگر وضعیت سوئد را نباید با بسیاری از کشورهایی که الگوی سوئد را در پیش گرفته اند مقایسه کرد. سوئد اگرچه ظرفیت های بهداشتی لازم برای ارائه خدمات به جمعیت ده میلیونی اش را داشته اما همچنان از ارائه این خدمات به سالمندان و مهاجران بازمانده است. 
 
آنچه مورد تاکید مقامات کشور تا کنون بوده، حفظ اهمیت سالمندان در کنار جوانان از زمان شیوع کرونا در ایران بوده است. رهبری و رییس جمهور بارها نحوه مراقبت های بهداشتی از سالمندان در غرب را مورد تخطئه قرار  داده و به سیستم پزشکی کشور برای تمایزی که با غرب در این زمینه نشان داده بالیده اند. 
 
در پیش گرفتن الگوی سوئد در ایران به معنای پذیرش هزینه های ناشی از این سیاست است. هزینه ای که بارش بر دوش کارگران و سالمندان خواهد بود.