همه سازمان‌ها و عوامل ایران در عراق را بشناسید

العربیه :هر چند مدت یک بار گروه‌های شبه‌نظامی عراقی وارد صحنه می‌شوند که یا مردم معترض و یا نیروهای خارجی را تهدید می‌کنند. این تهدیدها شامل حمله به پایگاه‌های نظامی در عراق است که نیروهای ائتلاف بین‌المللی در آنجا حضور دارند. وارد کردن اتهامات خیانت به دولت‌ها، مانند آنچه برای مصطفی الکاظمی که مامور تشکیل حکومت شده بود، نیز از جمله اقدامات این گروه‌های شبه‌نظامی است.

در پنج سال گذشته عراق به کانون اصلی نیروهای شبه‌نظامی از جمله حزب‌الله، سرایا الخراسانی، گردان‌های ابوالفضل العباس و غیره مبدل شده، زیرا که به گفته تحلیلگران امور امنیتی، عراق خصوصیات و زمینه مناسب و جذابی برای این گروه‌ها دارد، از جمله هواداری و پیروی این گروه‌ها از تهران، ضعف امنیتی دولت عراق و همچنین سوء استفاده این گروه‌ها از اوضاع اقتصادی نابسامان ایران و فعالیت این گروه برای نجات این اقتصاد از طریق وارد شده به حوزه‌های قاچاق نفت، تجارت مواد مخدر و تلاش برای دور زدن تحریم‌های آمریکا.

العربیه در این گزارش به معرفی بارزترین چهره‌ها و گروه‌های هوادار ایران و منابع تامین مالی آنها می‌پردازد.
گردان‌های حزب الله العراق
یکی از گروه‌های شبه‌نظامی مسلح در عراق است که از تامین مالی، تسلیحات، آموزش و حمایت ایران برخوردار است. پیش از این ابومهدی المهندس که به همراه قاسم سلیمانی در نزدیکی فرودگاه بغداد در ژانویه 2020 کشته شد، فرماندهی این گروه را بر عهده داشت.

گردان‌های حزب‌الله در سال 2003 کار خود را آغاز کرد و از یک گروه تحت حمایت مالی ایران، به یکی از بزرگترین همکاران تهران برای نجات اقتصاد ایران مبدل شد. گردان‌های حزب‌الله عراق منابع مالی زیادی در اختیار دارد که به این گروه امکان تامین مالی عملیاتش و انجام عملیات نظامی موشکی علیه منافع آمریکا در عراق را می‌دهد.

براساس منابع العربیه گردان‌های حزب‌الله منابع مالی متعددی در اختیار دارد که مهم‌ترین آنها تجارت مواد مخدر در عراق است. دولت عراق حدود 800 میلیارد دینار این کشور صرف مبارزه با مواد مخدر کرد، اما به سد این گردان‌ها خورد که منافع زیادی از این تجارت داشتند.

براساس همین منابع تجهیزات ورزشی بدون تعرفه‌های گمرکی از سوریه وارد عراق می‌شود. حزب‌الله این کالاها را به لیر سوریه خریده و در عراق به دلار می‌فروشد. این تجار تحت حمایت حزب‌الله بوده و علاوه بر اینکه به دلیل نبود تعرفه‌های گمرکی سودهای کلان می‌برند، دولت هم نمی‌تواند با آنها کاری داشته باشد.

برخی گذرگاه‌های مرزی جنوب عراق را نیز در اختیار گردان‌های حزب‌الله قرار دارد. این حزب به قراردادهایی برای خرید تجهیزات برای سازمان‌های دولتی دست یافته‌اند و منطقه جرف‌الصخر را کاملا در اختیار گرفته و پس از بیرون راندن مردم بومی، به کشاورزی در آن منطقه می‌پردازند. تجارت قرص‌های روانگردان نیز یکی از دیگر منابع درآمد این گروه شبه‌نظامی است. این قرص‌ها در ایران تولید و در عراق به فروش می‌رسند. به منابع درآمد گردان‌های حزب‌الله باید تجارت و واردات خودرو به ویژه در بغداد و شهرهای جنوبی نیز اضافه کرد.
عصائب أهل الحق
یک گروه شبه‌نظامی دیگر است که پس از تسلط داعش بر بخش‌های مهمی از عراق در سال 2014 تشکیل شد. این گروه در داخل خاک عراق و سوریه فعالیت می‌کند و منابع العربیه درباره شیوه تامین مالی آن گفته‌اند این گروه با مراحل دشواری مواجه شد. عصائب پس از آنکه از جیش المهدی جدا شد، به سمت اخذ حق‌السهم و اخاذی از تجار رفت و تعدادی از آنها را ربود. از نگاه عصائب تجار براساس نژاد، مذهب دسته‌بندی شده و خانواده تجار ربوده شده، ناچار به پرداخت باج به عصائب شدند. این پول‌ها وارد چرخه سرمایه‌گذاری در اقتصاد شده و عصائب را از یک گروه وابسته به کمک‌های مالی ایران به گروهی از نظر مالی مستقل مبدل کرد. دو عملیات آزادسازی صلاح‌الدین و پالایشگاه بیجی دو مثال از این تغییرات هستند. پس از آن عصائب وارد دنیای سیاست هم شده و تشکل صادقون را در پارلمان عراق به راه انداخت و هزاران پیکارجوی عراقی را هم تجهیز کرد.
قیس الخزعلی قاچاق نفت پالایشگاه القیاره در استان نینوا در دوره جنگ برای آزادسازی این شهر، تجارت آهن نیز به درآمدهای عصائب اضافه شد. در آن زمان مردم شهر موصل، این شهر را "موصل سوار بر خودرو" نامیدند تا اشاره‌ای باشد به این موضوع که هر چیزی که آهن در ساخت آن به کار رود، قاچاق می‌شود، حتی ماشین‌های اسقاطی. این گروه شبه‌نظامی نفت میدان‌های عجیل و علاس در استان صلاح‌الدین را از طریق کامیون‌های نفتکش به ایران قاچاق می‌کند.

منابع دیگری به العربیه گفتند که چهره‌های بانفوذ اقدام به استخراج نفت از پالایشگاه القیاره کرده و آن را به مناطق دیگری مانند سلیمانیه قاچاق می‌کنند. در آنجا هم در پالایشگاه‌های محلی بی‌کیفیت اقدام به پالایش آن و تولید محصولات نفتی با کیفیت پایین و مخالف استانداردهای جهانی می‌کنند.

یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، گفت: «یک راه غیرآسفالته وجود دارد که قاچاقچی‌ها از آن استفاده می‌کنند. آنها دارای نفوذ زیادی هستند و به همین دلیل نسبت به کارهای آنها چشم‌پوشی می‌شود. محموله‌های قاچاق پس از ورود به سلیمانیه وارد منطقه مخمور از سمت دیبکه شده و از آنجا راهی کرکوک می‌شود.»

دیوان‌های داعش از جمله «دیوان المال» یکی از مهم‌ترین منابع تامین مالی گروه‌های شبه‌نظامی است، زیرا که در این دیوان‌ها میلیون‌ها دلار پول نقد پیدا شد که از مردم جزیه گرفته شده یا از بانک‌ها ربوده شده بود.
سرایا الخراسانی
سرایا الخراسانی یا «سرایا طلیعه الخرسانی» یک گروه شبه‌نظامی عراقی است که ارتباط مستقیمی با ایران دارد و آرمی مانند آرم سپاه پاسداران ایران برای خود طراحی کرده است. تعداد پیکارجویان این گروه حدود 7 هزار نفر برآورد شده است و در حال حاضر بخشی از تشکیلات حشد شعبی به شمار می‌رود. این گروه منابع مالی متعددی برای خود تعریف کرده که آدم‌ربایی، کارچاق‌کنی و همکاری با دیگر گروه‌ها مانند «کتائب الإمام علی» که از راه باج‌گیری از شرکت‌های تلفن همراه و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت در عراق ارتزاق می‌کنند، بخشی از آنهاست.
یک تحلیلگر سیاسی به نام مجاهد الطائی به العربیه گفت: «این گروه شبه نظامی بخشی از حشد الشعبی است و اعضای آن علیرغم اینکه برای ایران کار می‌کنند، از دولت عراق حقوق دریافت می‌کنند. این گروه در انتخابات 2018 هم چند کرسی پارلمان را به دست آورد و فروش پست‌ها و قرادادها نیز بخشی از درآمد آن است. سرایا الخراسانی چند گذرگاه مرزی رسمی و غیررسمی هم دارد که در آنها تعرفه‌های گمرکی علاوه بر تعرفه‌های وضع شده از سوی دولت از تجار دریافت می‌شود.»

قاچاق ارز بانک مرکزی عراق به ایران از طریق شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، قاچاق نفت عراق و فروش نفت ایران با نام نفت عراق برای دور زدن تحریم‌های آمریکا بخش دیگری از اقدامات این گروه است. ترویج مواد مخدر در جنوب عراق و قاچاق و فروش آن و همچنین ربودن ثروتمندان عراق و آزادی آنها در ازای دریافت مبالغ هنگفت بخش دیگری از درآمدهای سرایا الخراسانی است.»

الطائی افزود: «ایران به تامین مالی مستقل روی آورده و این گروه اسحله‌ای که دولت عراق برای حشد الشعبی می‌خرد را در اختیار ایران قرار می‌دهند. موشک‌های مورد نیاز آنها اما از ایران برایشان قاچاق می‌شوند. این موشک برای تهدید کشورهای همسایه و همپیمانان واشنگتن در اختیار حزب‌الله عراق و عصائب اهل الحق قرار می‌گیرند.»

سیف الشیخلی، تحلیلگر امور سیاسی هم به العربیه گفت: «گروه‌های هوادار ایران پس از کاهش تامین مالی سخاوتمندانه از سوی این کشور، به گذرگاه‌های امنیتی به عنوان نقطه‌ای برای تامین مالی عملیات و فعالیت‌هایشان می‌نگرند. از این رو این گروه ایست‌های بازرسی متعددی در مسیرهای اصلی میان بغداد و دیگر شهرهای عراق ایجاد می‌کنند.»
سیطره الصفره
ایست بازرسی الصفره در بخش «الخالص» استان دیالی قرار دارد و یکی از مهم‌ترین منابع درآمد گروه‌های شبه‎‌نظامی در عراق است و درآمد آن تا روزی یک میلیون دلار برآورد شده است. این ایست بازرسی به یکی از مهم‌ترین موانع ورود کالا به بازارهای بغداد و دیگر شهرهای عراق است،

زیرا که به شکل مستمر بسته شده و باجی که از رانندگان و کالاهای عبوری دریافت می‌شود، افزایش می‌یابد. در ایست بازرسی الشعب در ورودی بغداد بابت عبور هر گاو 300 دلار باج می‌گیرد و این موضوع باعث افزایش و کمیابی کالاها در بغداد شده و فشار آن روی دوش شهروندان قرار دارد.ایست‌های بازرسی درواقع چاه‌های نفت روی زمین هستند و در سرتاسر کشور مبالغ نجومی را در اختیار شبه‌نظامیان قرار می‌دهد. ایست‌های بازرسی التاجی هم الحسینیه شاهد مرگ صدها راس گوسفند شدند، زیرا که صاحبان آنها حاضر به پرداخت باج نشدند. ایست‌های بازرسی الیوسفیه، جرف النداف هم در جنوب عراق از کالاهای عبور باج می‌گیرن

علیرغم انتقادات فراوانی که از باج‌گیری‌ها در مسیرهای اصلی شده و ویدئوهای متعددی از این اتفاقات در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، دولت هنوز نتوانسته برای حل این مشکل کاری کند، زیرا که این ایست‌های بازرسی میلیون‌ها دلار برای شبه‌نظامیان تحت حمایت تهران درآمد دارند.
منظمه بدر(سازمان بدر)
سازمان بدر که به ریاست هادی عامری فعالیت می‌کند، یکی از ثروتمندترین گروه‌های شبه‌نظامی عراق است و باج‌گیری یکی از منابع درآمد این سازمان است. سازمان بدر ایست‌های بازرسی و گذرگاه‌های مرزی متعددی مانند ایست‌های بازرسی استان دیالی و گذرگاه مرزی سومر در منطقه مندلی استان دیالی را در اختیار دارد.

یک منبع اطلاعاتی عراقی به العربیه گفت که این سازمان به گذرگاه‌های مرزی بین عراق و ایران از سویی و عراق و سوریه از سوی دیگر متکی است و 14 کیلومتر از خاک سوریه را هم در اختیار گرفته تا از آن برای قاچاق کالا میان این دو کشور استفاده کند. از آغاز سال 2014 این سازمان به استقلال مالی رسیده و از کمک‌های مالی ایران بی‌نیاز شده و دفاتر اقتصادی و سرمایه‌گذاری ویژه خود را راه‌اندازی کرده است.
سازمان بدر در دوره بین سال‌های 2012 تا 2014 مسئولیت پولشوئی برای سپاه پاسداران و حزب‌الله لبنان را بر عهده داشت. نوری المالکی و تیمش هم نقش مهمی در تامین مالی گروه‌های شبه‌نظامی که در جنگ داخلی سوریه و در کنار بشار اسد جنگیدند ایفا کرد و برایشان از بودجه عراق پول و تجهیزات نظامی مهیا کرد.

یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود، به العربیه گفت که یاسین مجید از چهره‌های بارز دولت قانون و معاون رسانه‌ای نوری المالکی با همکاری قاطع الرکابی که او هم از یاران مالکی و عضو کمیته امنیت و دفاع در پارلمان عراق بود، مسئولیت پولشویی را بر عهده داشتند. یاسین مجید همچنین بخشی به نام مبین ایجاد کرده بود که زیر نظر سپاه پاسداران در زمینه پولشویی فعالیت می‌کرد.

این منبع همچنین گفت دو تن از نمایندگان پارلمان به نام حبیب الفیلی و احمد الاسدی نیز در این گروه پولشویی حضور و فعالیت دارند. الفیلی مدیر بانک اسلامی در عراق است و ایالات متحده در سال 2018 او را به اتهام همکاری و تامین مالی نیروی قدس تحریم کرد، زیرا که نظام بانکی عراق را برای ارسال پول از تهران به حزب‌الله به کار گرفت و سلامت نظام مالی عراق را تهدید کرد.

یک منبع دیگر نیز به العربیه گفت که در سال 2014 امپراطوری مالی گروه‌های شبه‌نظامی در عراق شکل گرفت و 11 بازوی مسلح در زمان حضور قاسم سلیمانی در عراق ایجاد شد. در دوران فشار کشنده تحریم‌ها بر ایران این گروه‌های شبه‌نظامی به استقلال مالی رسیدند. با آغاز به کار دولت عادل عبدالمهدی این استقلال مالی شکل عینی به خود گرفت و برای نمونه وزارت ارتباطات عراق در احتکار کتائب الامام علی و فرمانده آنها شبل الزیدی قرار گرفت، زیرا که از اپراتورهای تلفن همراه مانند آسیاسل، زین و کورک و دفاتر خدمات اینترنت حق السهم می‌گیرد. این گروه شبه‌نظامی با نوری المالکی که موسس واقعی آنهاست، ارتباط دارد.
شبه‌نظامیان عصائب اهل الحق هم با پیش آمدن جنگ با داعش به شدت ثروتمند شدند زیرا که به میلیون‌ها دلار متعلق به این سازمان دست یافتند، اما منبع درآمد مهم‌تر آنها قاچاق نفت و سرقت همه دارایی‌های پالایشگاه بیجی و فروش ذخیره استراتژیک نفت این پالایشگاه و تجهیزات، دستگاه‌ها وحتی سیم‌های برق این پالایشگاه در بازار سیاه بود.

سرایا الخراسانی هم از ایست بازرسی الصفره به ثروت رسید. این ایست بازرسی پیش از برداشته شدن، مانند یک گذرگاه مرزی میان عراق و اقلیم کردستان بود و پس از اختلاف حیدر العبادی و حکومت کردستان و پس از آن عملیات نظامی سال 2017 برچیده شد.
با این حال هر گروه شبه‌نظامی مسلح در دخل عراق اینک یک منبع مالی دارد و به جز اموالی که از حشدالشعبی دریافت کرده و به عنوان حقوق به نیروهایشان می‌پردازند، از ساختار اداری بغداد مستقل شده‌اند.