ویزای طلایی؛ تابعیت و اقامت اروپا از راه سرمایه‌گذاری

یورونیوز :برنامه‌های متعددی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی تقریبا در همه کشورهای جهان وجود دارد. بر اساس برخی از این برنامه‌ها در ازای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ می‌توان حق اقامت یا حقوق شهروندی دریافت کرد.
 
برنامه‌های جذب مهاجران ثروتمند با سرمایه‌گذاری در ازای حق اقامت یا شهروندی اتحادیه اروپا طی یک دهه گذشته به میزان قابل‌‌‌ توجهی افزایش یافته است، اما استرالیا، ایالات متحده آمریکا یا بریتانیا از سال‌های ۱۹۸۰-۱۹۹۰ چنین برنامه‌هایی را برای جذب سرمایه‌گذاران ثروتمند به اجرا درآورد‌ه‌اند.
 
سنت کیتس و نوویس که مجمع‌الجزایری در حوزه کارائیب است، اولین کشوری بود که در ازای سرمایه گذاری، حقوق شهروندی ارائه می‌داد.
 
در پی بحران مالی جهانی در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی این طرح‌ها را برای رونق اقتصاد تضعیف شده خود تدوین کردند. این برنامه‌ها همچنین باعث رونق شرکت‌هایی شد که در خصوص انتخاب بهترین مقصد برای سرمایه‌گذاری مشاوره می‌دادند.
 
فرصت‌هایی که برنامه‌های‌ تابعیت با سرمایه‌گذاری یا «سی‌بی‌آی» (CBI) به افراد ثروتمند پیشنهاد می‌هد، منجر به تلاش‌هایی برای طبقه‌بندی ملیت‌ها بر اساس یک سری معیارها شده‌است. شاخص کیفیت تابعیتی هنلی و شرکا/کوچنوف (Henley & Partners/Kochenov) به یکی از معیارهای مرجع در انتخاب سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. این شاخص کیفیت برای تشخیص ملیت برتر عوامل مختلفی مانند وضعیت حقوقی، قدرت اقتصادی، توسعه انسانی، صلح، ثبات و همچنین سفر بدون ویزا و امکان اسکان و کار در خارج از کشور بدون انجام تشریفات دست و پا گیر را مورد بررسی قرار می‌دهد.
 
مطابق آخرین رتبه‌بندی شاخص منتشر شده توسط شرکت هنلی و شرکا/کوچنوف که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا جزو ۳۰ کشور برتر مطلوب جهان قرار دارند.
 
دلیل اینکه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در رده بالایی قرار دارند، علاوه بر رونق اقتصادی و ثبات، این است که شهروندان این کشورها می‌توانند بدون ویزا به بسیاری از کشورها سفر کنند. بنابراین، کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه در این رده‌بندی جایگاه خوبی دارند، زیرا ملیت یک کشور عضو اتحادیه اروپا به دارندگان خود امکان دسترسی کامل به همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین همه کشورهای منطقه اقتصادی اروپا را می‌دهد.
«ویزای طلایی» چیست؟
«ویزای طلایی» یا «گذرنامه‌های طلایی» عموماً به سیاست‌های خاصی اطلاق می‌شود که توسط برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای جذب افراد ثروتمند در ازای شهروندی اروپا برنامه‌ریزی شده‌اند و شامل موارد زیر است:
 
۱ . برنامه‌های تابعیت با سرمایه‌گذاری (CBI)
 
۲. برنامه‌های اقامت با سرمایه گذاری (RBI)
 
در سطح اتحادیه اروپا، برنامه‌های تابعیت و اقامت با سرمایه‌گذاری (سی‌بی‌آی / آربی‌آی) به طور کلی دارای ویژگی‌های زیر هستند:
 
• برای اتباع کشورهای ثالث در نظر گرفته شده‌اند.
 
• با ارائه یک فرآیند واضح و مشخص به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند در ازای اقامت یا حقوق شهروندی سرمایه‌گذاری کنند.
 
• این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند فعال باشند (به عنوان مثال تاسیس شرکت که با ایجاد شغل همراه باشد) یا غیر فعال (مانند تزریق سرمایه مالی به یک شرکت خصوصی بدون هیچگونه تعهدی برای مدیریت روز به روز آن یا با انتقال پول به اوراق قرضه دولتی یا در بخش املاک و مستغلات)؛
 
• لزوماً متقاضیان را ملزم به زندگی و اقامت اجباری در کشوری که در آن سرمایه گذاری کرده‌اند، نمی‌کنند.
 
با وجود این ویژگی‌ها، برنامه‌های سرمایه‌گذاری سی‌بی‌آی و آربی‌آی که در سطح اتحادیه اروپا رایج است ویژگی‌های متفاوت بسیاری از نظر حقوق اعطا شده و الزامات متقاضیان دارند. این ویژگی‌ها اغلب در گزارش‌ها، تحقیقات دانشگاه‌ها یا شرکت‌هایی که این برنامه‌ها را تبلیغ می‌کنند نادیده گرفته می شود.
 
به استثنای ۱۰ کشور عضو اتحادیه اروپا یعنی اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، آلمان، مجارستان، لهستان، اسلواکی، اسلوونی و سوئد که برنامه‌های سرمایه‌گذاری در ازای اقامت یا شهروندی ندارند، سایر کشورهای عضو در حال حاضر نوعی از طرح اقامت با سرمایه‌گذاری (آربی‌آی) را ارائه می‌دهند. برای مثال ۴ کشور عضو اتحادیه اروپا یعنی بلغارستان، قبرس، مالت و رومانی علاوه بر برنامه‌های اقامت با سرمایه‌گذاری (آربی‌آی) برنامه‌های تابعیت با سرمایه‌گذاری (سی‌بی‌آی) را نیز پیشنهاد می‌کنند.
برنامه‌های سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا
اتریش: اعطای تابعیت در اتریش از راه سرمایه‌گذاری کاملا اختیاری است و مبلغ سرمایه‌گذاری مشخص نشده است.
 
بلژیک: این کشور برنامه سرمایه‌گذاری در قبال اقامت یا تابعیت ندارد.
 
کرواسی، فرانسه، لیتوانی، هلند، رومانی و بریتانیا: این شش کشور شرایط سخت‌تری را برای متقاضیان سرمایه‌گذاری در ازای اقامت یا تابعیت اعمال می‌کنند. برای مثال کرواسی، فرانسه و هلند در مقایسه با سایر کشورهای اروپا سرمایه‌گذاری‌های نسبتا فعالی را طلب می‌کنند. در لیتوانی، رومانی و انگلیس حضور شخص متقاضی در کشور مقصد حداقل برای شش ماه در سال نیزضروری است. در رومانی تابعیت در ازای سرمایه‌گذاری حد اقل یک میلیون یورو امکان‌پذیر است، اما تنها پس از هشت سال اقامت دائم.
 
اسپانیا: اگرچه اغلب به عنوان یکی از کشورهای معمولی برای دادن «ویزای طلایی» توصیف می‌شود، اما در مقایسه با سایر کشورها که معمولا به سرمایه‌گذاران اجازه اقامت کمتر از ۵ سال می‌دهند، برنامه آربی‌آی اسپانیا فقط اجازه اقامت کوتاه مدت اعطا می‌کند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در اسپانیا لزوما دسترسی به سیستم مالیاتی ترجیحی یعنی معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد کسب شده از خارج از اسپانیا را امکان‌پذیر نمی‌کند. اسپانیا در سال ۲۰۰۵ این نظام مالیاتی جذب‌کننده‌ را به منظور جلب متخصصان پرمهارت معرفی کرد که از سال ۲۰۱۵ به بعد دیگر شامل سرمایه‌گذاران نمی‌شود. این استثنا پس از سوءاستفاده از این سیستم توسط فوتبالیست‌ها از جمله دیوید بکهام در سال ۲۰۱۵ در نظر گرفته شد که به نام «قانون بکهام» به ثبت رسید. قانون بکهام مستلزم این است که همه - به استثنای بازیکنان فوتبال - که مایل به انتخاب این سیستم مالیاتی پرامتیاز هستند، دارای یک قرارداد کاری باشند. بنابراین، اتخاذ این سیستم مالیاتی ترجیحی فقط برای خارجیانی امکان‌پذیر است که برای شرکتی واقع در اسپانیا کار کنند. شرایط به دست آوردن این وضعیت مالیاتی بیشتر به کارگران مهاجر اختصاص می‌یابد و در هر حال محدودتر از مواردی است که به عنوان مثال در پرتغال یا قبرس اجرا می‌شود.
 
یونان: در این کشور نیز مانند اسپانیا سیستم مالیاتی ترجیحی که سرمایه‌گذاران را از پرداخت مالیات بر درآمد کسب شده در خارج از کشور معاف می‌کند ولی مالیات بر درآمد شخصی بیشتری از آنها می‌خواهد، اعمال نمی‌شود. برای مثال یک ایرانی که هم در ایران شرکت خصوصی دارد و هم در یونان سرمایه‌گذاری مالی کرده است، هم باید مالیات بر درآمد کسب شده در ایران را به دولت یونان پرداخت کند، و هم بر درآمدی که در یونان کسب می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که یونان در حال حاضر یکی از ارزان‌ترین برنامه‌های سرمایه‌گذاری آربی‌آی را پیشنهاد می‌کند (سرمایه‌گذاری با خرید ملک با حداقل ۲۵۰ هزار یورو). در ماه مه سال ۲۰۱۸، وزیر اقتصاد و توسعه یونان اعلام کرد مقررات جدیدی علاوه بر برنامه‌های سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، بر برنامه‌های سرمایه‌گذاری با سپرده بانکی یا با اوراق قرضه یونان یا با سهام حداقل ۴۰۰ هزار یورویی اعمال خواهد شد.
 
مجارستان: این کشور از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ به سرمایه‌گذاران اجازه اقامت دائم می‌داد که نوعی برنامه اقامت با سرمایه‌گذاری آربی‌آی به شمار می‌رفت. با این حال، این برنامه در سال ۲۰۱۷ به دلیل جنجال بر سر شفافیت آن و عدم دقت کافی متوقف شد.
ویژگی‌های اصلی برنامه‌های تابعیت و اقامت با سرمایه‌گذاری سی‌بی‌آی و آربی‌آی در سطح اتحادیه اروپا
به طور کلی هدف برنامه‌های سی‌بی‌آی و آربی‌آی سرمایه‌گذاران در اقتصادهای نوظهور یا در کشورهایی هستند که بی‌ثباتی مداوم سیاسی یا اقتصادی را تجربه می‌کنند.
 
انگیزه سرمایه‌گذاران خارجی برای درخواست این برنامه‌ها هم متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
 
• تضمین سریع اجازه اقامت در خارج از کشور یا به دست آوردن گذرنامه دوم که امکان تردد آزاد در کشورهایی با کیفیت زندگی خوب و سطح بالای تحصیلات را فراهم می‌کند.
 
• در صورت بی‌ثباتی در کشور مبدا، سرمایه‌گذار با داشتن این حقوق می‌تواند از آن به مثابه ضمانت استفاده کند.
 
• برخی از کشورهایی که این فرصت‌ها را به سرمایه‌گذاران خارجی می‌دهند، سفر بدون ویزا در سراسر جهان را برای آنها فراهم می‌کنند. بدین ترتیب به دست آوردن تابعیت این کشورها می‌تواند گزینه‌های سفر را گسترش و تسهیلات آن را افزایش دهد.
 
• این برنامه‌ها همچنین امکان استفاده از نظام‌های مالیاتی ترجیحی را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد.
سرمایه‌گذاران چه شرایطی باید داشته باشند؟
• تعهد سرمایه‌گذاری: برای بهره‌وری از تمام برنامه‌های پیشنهاد شده به نوعی به سرمایه‌گذاری فعال یا غیرفعال نیاز است.
 
سرمایه‌گذاری‌های فعال سرمایه‌گذار را ملزم می‌کند تا برنامه‌های شغلی مفصلی ارائه داده و به طور فعال تجارت ایجاد کند، یعنی با استفاده از سرمایه انسانی و ایجاد اشتغال. این شرایط در واقع ویژگی‌های معمولی برای درخواست «مجوزهای تجاری» هستند که کارآفرینان را ملزم به مدیریت مشاغلی می‌کند که خودش ایجاد کرده است.
 
سرمایه‌گذاری‌های غیرفعال نیاز به تزریق سرمایه به مشاغل موجود دارد و سرمایه‌گذار را ملزوم به مدیریت آنها نمی‌کند. او همچنین می‌تواند با انتقال مبالغی به اوراق قرضه دولتی یا املاک سرمایه‌گذاری غیر فعال داشته باشد.
 
• شرط حضور فیزیکی: برای بهره‌وری از شرایط این برنامه‌های سرمایه‌گذاری، متقاضی معمولا باید حداقل شش ماه در آن کشور اقامت داشته باشد.
 
• حقوق اعطا شده: حق شهروندی که اجازه تردد آزاد در کشورهای اتحادیه اروپا و همچنین اجازه برخورداری از همه‌ حقوق شهروندی در کشور مقصد را به سرمایه‌گذاران می‌دهد.
 
• مزایای مالیاتی: علاوه بر حق اقامت یا شهروندی، برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا امکان استفاده از نظام‌های مالیاتی ترجیحی را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
 
برای اطلاعات بیشتر در مورد این برنامه‌ها به این سایت مراجعه کنید.