بنابر اعلام شهرداری تهران، در "قطعه فوتشدگان کرونایی و عفونی" بهشت زهرا، بیماران استان قم و البرز هم دفن میشوند. گزارش شده برخی از قربانیان در قم نیز در "بهشت معصومه" دفن شدهاند.
اما به نظر میرسد رویه دفن جانباختگان کرونا در تمام کشور یکسان نیست.
محمد پذیرا، دبیر ستاد پیشگیری از بیماری کرونا در حوزه معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد میگوید هم امکان شستشوی جسد وجود دارد هم خانواده با شرایطی میتواند جسد را ببیند:
- بلافاصله پس از تایید فوت بیمار، جسد در کیسه مخصوص حمل اجساد قرار داده میشود
- افراد مسئول انتقال متوفی به داخل کیسه مخصوص باید از تجهیزات حفاظت فردی کامل استفاده کنند
- اختصاص خودروی حمل متوفیات ویژه و مشکوک به صورت ۲۴ ساعته
- اجساد پس از آماده شدن در کمترین زمان ممکن باید به محل دفن منتقل شوند
- آگاهسازی کارکنان سردخانه و افراد درگیر در انتقال و تشییع جسد
- در هنگام شستشو از تجهیزات حفاظت فردی استفاده میشود
- پس از پایان شستشو و دفن جسد تمام وسایل به جا مانده از متوفی عفونی محسوب شده و باید مطابق دستورالعملهای کشوری معدوم شود
- به خانواده بیمار در خصوص اهمیت موضوع و دلایل عدم انجام بعضی مراسم، توضیحات لازم داده میشود
- در صورتی که وابستگان فرد متوفی تقاضای مشاهده جسد را داشته باشند ضمن دریافت آموزشهای لازم حفاظت فردی و نداشتن هرگونه تماس، مشاهده جسد با همراهی کارشناس بیمارستان امکان پذیر است
- در قبرستانها آب سردکنها تعطیل شده
- تمهیدات خاص برای کاهش ازدحام جمعیت در بلوکهای تدفین در نظر گرفته خواهد شد
اخیرا علیرضا وهابزاده، مشاور وزیر بهداشت در توئیتی گفته بود دستورالعملهای دفن فوت شدگان بر اثر کرونا به تمام واحدها در سراسر کشور، یکسان و هماهنگ ابلاغ شده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران هم تاکید کرده بود تمام دستگاههای اجرایی باید مصوبات ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا را اجرا کنند. اما این ستاد برای برای تسهیل کار خود، ستادهای استانی تشکیل داده که در پارهای موارد ممکن است متفاوت عمل کنند.
درباره شیوه دفن مردگان جدای از مصوبات دولت، نظرات مراجع دینی هم تعیین کننده است.
مراجع چه میگویند؟ در پاسخ به استفتاهایی که در مورد شیوه شستشوی اجساد افراد فوت کرده بر اثر کرونا صورت گرفته، مراجع تقلید ایرانی نظرهای متفاوتی دادهاند. پس از چند روز بحث بر سر چگونگی تدفین جانباختگان بیماری کرونا در ایران، پای مراجع شیعی نیز به این بحث باز شد. نظر این مراجع میتواند راه برای اجرای پروتکل سازمان جهانی بهداشت باز کند یا ببندد.
در پاسخ به استفتاهایی که در مورد شیوه شستشوی اجساد افراد فوت کرده بر اثر کرونا صورت گرفته، مراجع تقلید ایرانی نظرهای متفاوتی دادهاند.
به عنوان نمونه، آیت الله یوسف صانعی گفته اگر امکان سرایت بیماری وجود داشته باشد، میتوان از مراسم مذهبی شستشوی جسد با آب یا "غسل میت" خودداری کرد.
اما آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران و آیتالله موسی شبیری زنجانی اعلام کردهاند که لازم است اجساد، با رعایت موازین بهداشتی، با آب غسل میت داده شوند.
آنها افزوده اند اما اگر این کار خطر داشته باشد، ممکن است جسد به جای غسل میت، "تیمم" داده شود؛ یعنی باید فردی دست خودش را به خاک بمالد و بعد جسد را با آداب مشخصی لمس کند. هرچند هر دوی این مراجع گفتهاند در صورت لزوم، دست فرد غسال میتواند مستقیما با بدن مرده تماس نداشته باشد.