۴۷-۴۸ سالگی، سنی که بیشتر از همیشه «احساس بدبختی» می‌کنیم

وقتی به پیری می‌رسیم، حس خوشی و سلامتی دوباره در ما زنده می‌شودبر اساس مطالعات گسترده‌ای که دیوید بلانچ‌فلاور، اقتصاد‌دادن آمریکایی- بریتانیایی روی داده‌های ۱۳۲ کشور انجام داده، نمودار خوشبختی در بیشتر مناطق دنیا شکل "منحنی" دارد و این یعنی با پا گذاشتن به میانسالی به تدریج احساس خوشبختی در ما کاهش می‌یابد.

به این ترتیب بحران میانسالی یک باور غلط به حساب نمی‌آید.

در این مطالعه که ژانویه امسال توسط یک سازمان غیرانتفاعی آمریکایی به نام "دفتر ملی پژوهش اقتصادی" منتشر شده، بلانچ‌فلاور ثابت می‌کند "منحنی خوشبختی" در بیشتر کشورهای دنیا وجود دارد.

بنابراین شاید چیزی فراتر از جامعه و محیط پیرامون، ما را به افسردگی‌ می‌کشاند. بلانچ‌فلاور به بی بی سی گفت:‌ "این چیزی است که در عمق ژن‌های بشر ریشه دارد."

بحران میانسالیبعد از ۵۰ سالگی قدر داشته‌های خود را بیشتر می‌دانیمتیم پژوهشگران این مطالعه در دانشگاه ادینبرو می‌گویند بر اساس تحقیقات آن‌ها بحران میان‌سالی بیشتر به دلایل زیست‌شناختی شکل می‌گیرد و فقط عوامل اجتماعی در آن موثر نیستند.

 

بلانچ‌فلاور، استاد کالج دارتموث دریافته که در کشورهای توسعه یافته انسان‌ها به طور میانگین در سن ۴۷.۲ سالگی بیش از هر زمانی احساس بدبختی می‌کنند. این متوسط سن در کشورهای در حال توسعه ۴۸.۲ سالگی ست.

 

این سن به طور میانگین بدترین دوره از عمر انسان به حساب می‌آید هر چند بعد از آن اوضاع شروع به بهتر شدن می‌کند. اما دلیلش چیست؟

 

بلانچ‌فلاور در این باره گفت:‌ "انسان‌ها در ۴۷ سالگی واقع‌گراتر می‌شوند. آن‌ها در این سن دیگر فهمیده‌اند رییس جمهوری کشورشان نخواهند شد."

 

جالب این که به گفته او ما انسان‌ها تنها موجوداتی نیستیم که چنین احساساتی را تجربه می‌کنیم:‌ " نمودار خوشبختی برای شامپانزه‌ها و اورانگوتان‌ها هم به شکل حرف U انگلیسی است. "

 

اشاره بلانچ‌فلاور به مطالعه‌ای است که سال ۲۰۱۲ روی میمون‌های انسان‌نما انجام شد و نشان داد حس خوشی و سلامتی در این حیوانات از اواخر دهه ۲۰ تا اواسط دهه ۳۰ زندگی‌ - که معادل دوره میانسالی در انسان‌هاست- دچار افت می‌شود.

بدبختی همراهی می‌طلبدشاید باورش سخت باشد اما با وجود زمینه‌های متفاوت فرهنگی و اقتصادی، الگوی U شکل نمودار خوشبختی در سراسر دنیا به شکلی مشابه تکرار شده است.

 

در نوجوانی حس بهتری داریم، با نزدیک شدن به اواخر دهه ۴۰ زندگی احساس شوربختی در ما بیشتر می‌شود و وقتی به سنین پیری می‌رسیم، حس خوشی و سلامتی دوباره در ما زنده می‌شود.

 

اساسا بدترین دوره میانسالی است و این در حالیست که در مراحل ابتدایی زندگی و همین‌طور بعد از ۵۰ سالگی بهترین لحظات عمر خود از نظر خوشبختی و تندرستی را تجربه می‌کنیم.

 

بلانچ‌فلاور در مورد زندگی بعد از ۵۰ سالگی می‌گوید: "در این دوره بیشتر قدردان داشته‌هایمان می‌شویم. "

عمومیت این چرخه در میان ۹۵ کشور در حال توسعه و ۳۷ کشور توسعه یافته مورد مطالعه، موضوعی است که ممکن است برای بسیاری گیج کننده باشد: " این موضوع هم در کشورهایی با متوسط حقوق بالا صدق می‌کند و هم کشورهایی که این طور نیستند. هم جاهایی که مردم معمولا عمر طولانی‌تری دارند و هم مناطقی که متوسط طول عمر در آن‌ها پایین است."
آرزوهای کمترانسان‌ها با بالارفتن سن‌شان یادمی‌گیرند چطور با نقاط قوت و ضعف خود کنار بیاینداز دیدگاه روانشناسی، نظریه‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به توضیح این پدیده کمک کنند.

 

یکی از این نظریه‌ها این است که انسان‌ها با بالارفتن سن‌شان یادمی‌گیرند چطور با نقاط قوت و ضعف خود کنار بیایند. علاوه بر این آرزوهای دست‌نیافتنی کمتری هم دارند.

 

تئوری دیگر، بحثی است که شماری از مطالعات دانشگاهی از آن حمایت می‌کنند و بر اساس آن انسان‌های خوش‌بین‌تر، به طور معمول عمر طولانی‌تری هم خواهند داشت.

 

بلانچ‌فلاور در یک مطالعه دیگر خود که به تازگی منتشر شده و روی موضوع سن و حس بدبختی تمرکز دارد، نوشته: " این احتمال وجود دارد که انسان‌های شاد به طور سیستماتیک از افرادی که حس بدبختی دارند، بیشتر عمر کنند. " و این می‌تواند جوابی برای این سوال باشد که چرا افراد مسن‌تر بیشتر ابراز خوشبختی می‌کنند.

 

البته عامل اقتصادی هم در این مسأله دخیل هستند. بلانچ‌فلاور می‌گوید انسان‌ها در میانسالی در واقع در لحظات آسیب‌پذیر زندگی خود قرار دارند و اگر با شرایط اقتصادی نامناسب مثل بحران مالی ۰۹-۲۰۰۸ هم‌زمان باشد، اوضاع وخیم‌تر هم خواهد شد.

 

و این مسأله به طور کلی رویارویی با چالش‌های زندگی را دشوار تر خواهد کرد
تغییرات در مغز

جاناتان راچ، پژوهشگر موسسه مطالعاتی غیرانتفاعی بروکینگز در واشنگتن هم در کتاب خود با عنوان "منحنی خوشبختی: چرا زندگی بعد از ۵۰ سالگی بهتر می‌شود " که سال ۲۰۱۸ به بازار آمد، به بررسی این مسأله پرداخته است.

 

راچ بعد از گفت و گو با کارشناسان رشته‌های مختلف از جمله خود بلانچ‌فلاور به این نتیجه رسید که مغز انسان با بالا رفتن سن‌ تغییر می‌کند. به این معنا که با گذر زمان تمرکز روی آرزوها کمتر می‌شود و ارتباطات شخصی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.

 

او در مقاله خود نوشته: "این یک تغییر سالم است، هر چند یک دوره گذار ناخوشایند در میانه زندگی وجود دارد."

 

راچ از بحران دهه ۴۰ زندگی با عنوان "شکاف آرزوها" یاد می‌کند، دلیلش هم این است که بسیاری متوجه می‌شوند اهداف گذشته‌شان بسیار جاه‌طلبانه بوده اند.

 

از نظر راچ، جوان‌ها در دام " خطای پیش‌بینی" می‌افتند چون برای حس خوشبختی که به دستیابی به برخی اهداف مشخص منجر می‌شود، ارزشی بیش از اندازه قائلند.

 

از سوی دیگر، افراد مسن‌تر اهمیت کمتری به این آرزوها می‌دهند و مهارت‌های بیشتری برای مدیریت احساسات خود دارند.

 

راچ می‌گوید همه یک چرخه یکسان را تجربه نمی‌کنند چون عواملی نظیر بیماری، طلاق و بیکاری در آن نقش دارند.

 

او نوشته: "با این حال این الگو آن‌قدر زیاد تکرار می‌شود که نمی‌توان آن را نادیده گرفت."

 

راچ می‌گوید به جای تلاش برای مبارزه با این حس، بهتر است از فرصت‌هایی که سر راه‌مان می‌گذارد بیشترین بهره را ببریم: " منحنی خوشبختی هر چند به سختی اما به شکلی تاثیرگذار باعث احیای مجدد احساسات در ما می‌شود، اتفاقی که با بازکردن راه‌های تازه به سوی رضایت و بصیرت، ما را از رقابت دور می‌کند و به سمت جامعه سوق می‌دهد."