از ترور بختیار تا جنگ ۸ ساله؛ چگونه سیا پیام رمزگذاری شده ایران را شنود کرد؟

یورونیوز :یک تحقیق که توسط روزنامه واشنگتن پست آمریکا و تلویزیون زد.دی.اف آلمان انجام شده نشان میدهد سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، و دستگاه امنیتی آلمان برای دهها سال به طور مخفیانه صاحب یکی از بزرگترین شرکتهای فعال در زمینه تولید تجهیزات رمزگذاری بودهاند و از این طریق از بسیاری از کشورها از جمله ایران جاسوسی میکردهاند.
 
شرکت سوئیسی کریپتو ای.جی (Crypto AG) که در جریان جنگ جهانی دوم برای ارتش آمریکا ماشین‌های رمزگذاری تولید میکرد، در طول دهه‌های بعد و جنگ سرد به یکه تاز عرصه امنیت اطلاعات بدل شد و به بیش از ۱۲۰ کشور خدمات ارائه می داد.
 
اما آنچه مشتریان نمی دانستند این بود که این شرکت طی عملیات فوق محرمانه توسط سازمان سیا و دستگاه اطلاعات آلمان غربی اداره می شد. این نهادها دستگاه های فروخته شده را طوری دستکاری میکردند که بتوانند بعدا پیامهای رمزگذاری شده را به راحتی بشکنند.
 
تخمین زده می شود تجهیزات شرکت کریپتو ای.جی در چهل درصد مکاتبات انجام گرفته میان ارتباطات دیپلماتیک بین المللی و همچنین ارتباطات میان بخش‌های نظامی و امنیتی داخلی کشورها به کار می رفته است. یک سند سازمان سیا اقدام این سازمان را «کودتای اطلاعاتی قرن» خوانده است.
 
رئیس وقت سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) که در زمان بحران اشغال سفارت آمریکا در تهران وظیفه رصد پیامهای رد و بدل شده در ایران را بر عهده داشته است می‌گوید جیمی کارتر، رئیس جمهور اسبق این کشور، به طور مرتب از این نهاد جویای نحوه واکنش مقامات ایران می شده است و «ما قادر بودیم تقریبا در ۸۵ درصد مواقع به او پاسخ بدهیم.»
 
علت امر این بوده است که هم ایران و هم الجزایر، که در حل مساله گروگانگیری وارد شد، از محصولات رمزگذاری شرکت سوئیسی استفاده می کرده‌اند.
 
بنابر اطلاعات منتشره، مقامات آمریکایی با استفاده از همین شکاف اطلاعاتی موفق شدند به محتوای ۱۹ هزار پیام رمزگذاری شده ایران در طول جنگ ایران و عراق دسترسی پیدا کنند.
 
مطابق اعلام مسئولان ایالات متحده، ۸۰ تا ۹۰ درصد ارتباطات ایران توسط جاسوسان آمریکایی خوانده می شدند.
 
با این حال از یک مقطع زمانی، کارکرد شرکت کریپتو ای.جی شبهه برانگیز و ایران به کار آن مشکوک شد.
 
در جریان یک بمبگذاری در دیسکویی در برلین غربی در سال ۱۹۸۶، آمریکا به کمک شنودهای اطلاعاتی متوجه شد که لیبی پشت سر این حمله بوده است. رونالد ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا، طی یک سخنرانی اعلام کرد شواهد آشکاری در دست دارد که نشان می دهد سفارت لیبی در برلین شرقی خبر بازگشت مهاجمان به طرابلس را پس از «موفقیت بزرگ عملیاتشان» مخابره کرده است. این سخنرانی مسجل کرد که ایالات متحده به نحوی به اطلاعات داخل سفارت لیبی دسترسی دارد و از آنجا که ایران و لیبی هر دو از تجهیزات رمزگذاری مشترکی استفاده می کردند باعث شد ظن ایران برانگیخته شود.

EXCLUSIVE: The CIA secretly owned the world's leading supplier of encryption systems to other countries.

Crypto AG sold rigged machines to more than 100 nations, including Iran, India, Egypt, Italy...

"It was the intelligence coup of the century."https://t.co/tStuLX9xgs

— Greg Miller (@gregpmiller) February 11, 2020

بروز شایعات درباره ارتباط شرکت سوئیسی با نهادهای اطلاعاتی باعث شد ۵ کشور شامل عربستان، ایتالیا ، آرژانتین، مصر و اندونزی قراردادهای خود را با آن فسخ کنند. با این حال اسناد سازمان سیا نشان می دهد ایران تا ۶ سال پس از این واقعه همچنان به استفاده از این ابزار و تجهیزات ادامه می داده است.
 
آنچه پس از ۵ سال ایران را بار دیگر به محصولات شرکت کریپتو ای.جی مشکوک کرد حادثه ترور شاپور بختیار در پاریس بود. منابع اطلاعاتی غربی دریافتند که ایران در ۷ اوت ۱۹۹۱، یک روز قبل از آنکه جسد بختیار کشف شود، با ارسال پیامی رمزگذاری شده به سفارت‌هایش گفته «بختیار مرده است؟». خبر یافتن از این درز اطلاعاتی باعث شد تا ایران بیشتر به محصولات رمزگذاری شرکت کریپتو‌ ای.جی مشکوک شود.
دستیابی غرب به پیامهای نهادهای اطلاعاتی ایران در جریان قتل شاپور بختیار، این کشور را به سیستم رمزگذاری تجهیزاتش مشکوک کردبازداشت یک فروشنده آلمانی محصولات شرکت سوئیسی به نام هانس بوهلر در سال ۱۹۹۲، که از کارکرد دوگانه محصولات خبر نداشت، اولین بروز علنی این شک بود. سوال‌های متعدد از وی در دوره بازجویی درباره بمبگذاری لیبی در برلین نشان میداد ایران به نشت اطلاعاتی ظنین شده است. این فرد ۵۱ ساله سرانجام پس از ۹ ماه در قبال ۱ میلیون دلار آزاد شد. این مبلغ را شرکت کریپتو‌ای.جی به مقامات ایران داد، اما در اصل توسط دستگاه اطلاعات آلمان تامین شده بود.
 
سازمان سیا نمی توانست این مبلغ را بپردازد چرا که قوانین ایالات متحده پرداخت باج را برای نهادهای این کشور ممنوع کرده است.
 
مقامات سابق شرکت فروشنده محصولات رمزگذاری شده از ارتباط با نهادهای امنیتی غربی ابراز بی‌اطلاعی کرده اند.
 
از اهمیت شرکت سوئیسی در سالهای دو هزار بدین سو به دلیل رواج رمزگذاری آنلاین و ظهور فناوری های نو کاسته شد و کریپتو‌ ای.جی سرانجام در سال ۲۰۱۸ منحل اعلام شد؛ هرچند بسیاری از کشورهای جهان هنوز از محصولات آن استفاده می کنند.
 
چین و روسیه به دلیل بدگمانی به غرب هرگز مشتری این شرکت نبوده اند. با این حال غرب اطلاعات مرتبط با آن‌ها را به واسطه اطلاعات کشورهایی که طرف قرارداد شرکت بودند، دریافت می کرده است.