وزیر نفت ایران: مردم به قیمت بنزین عادت می‌کنند، مصرف افزایش می‌یابد

بی بی سی :علی خردپیر

وزیر نفت ایران گفته اگرچه مصرف بنزین کاهش یافته ولی با "عادت" کردن مردم به قیمت، این میزان دوباره افزایش می‌یابد.
 
بیژن نامدار زنگنه درباره دلیل و چگونگی "عادت کردن به قیمت" توضیحی نداده و گفته: "مصرف بنزین بعد از سهمیه‌بندی، حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافت؛ البته این میزان ممکن است در آینده کمتر شود، زیرا مردم به قیمت بنزین عادت می‌کنند و مصرف دوباره افزایش خواهد یافت".
 
آمار تولید و عرضه و مصرف بنزین را شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی وابسته به وزارت نفت تهیه می‌کند. پس از بازگشت به نظام دو نرخی و سهمیه‌بندی عرضه بنزین، هیچ نهادی ادعای مطرح شده بر سر کاهش مصرف را تشریح نکرده است. آقای زنگنه در "گفت‌وگوی ویژه خبری" شبکه ۲ تلویزیون ایران گفته: "اکنون مصرف بنزین در کشورمان ۷۵ تا ۷۶ میلیون لیتر در روز است".
 
آقای زنگنه که در جمع اصلاح‌طلبان و تکنوکرات‌های ایران، به "شیخ الوزرا" لقب یافته، با احتساب دو دولت محمد خاتمی، دولت پیشین و فعلی حسن روحانی، تا اینجا ۱۴ سال سابقه مدیریت صنعت نفت را در کارنامه دارد.
 
اگرچه وزیر نفت توضیح نداده که چه عاملی دلیل کاهش مصرف بوده ولی همین اتفاق را هم موقت دانسته و گفته: "سهمیه‌بندی بنزین موجب شد افزایش میزان مصرف برای حدود ۳ سال عقب بیفتد، اگر مصرف بنزین به‌صورت قبل ادامه می‌یافت در سال ۱۴۰۰ باید دوباره بنزین وارد می‌کردیم."
 
دولت از روز ۲۴ آبان امسال (۱۳۹۸) با تعیین ۶۰ لیتر سهمیه ماهانه برای خودروهای شخصی با بهای هر لیتر هزار و ۵۰۰ تومان و اعلام نرخ آزاد ۳ هزار تومانی برای هر لیتر بنزین، به نظامی بازگشت که چهار سال پیش پرونده‌اش را بسته بود.
 
پیش و پس از سهیمه‌بندی دوباره، در رابطه با روند افزایشی مصرف بنزین در ایران بسیار گفته شده است. نتیجه‌ طرح این موضوع، بدون اشاره به رشد شمار خودروهای در حال تردد در کشور، "ارزانی بنزین" و توجیه افزایش ناگهانی قیمت است.
 
در دوران بنزین تک نرخی، تحول عمده‌ای مطابق با قانون "توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت" مصوب ۱۳۸۶ دیده نشد. تولید و عرضه خودروهای داخلی، بی‌توجه به رقابت جهانی بر سر میزان مصرف، شتاب گذشته‌اش را حفظ کرد. از این رو مشخص نیست در غیاب توسعه حمل و نقل عمومی در شهرهای بزرگ و همچنین ارتقا نیافتن کیفیت مصرف سوخت در خودروها، چگونه به صرف افزایش قیمت، شهروندان از نیاز خود کاسته‌اند. قابل توجه آن‌که، وزیر نفت در گفت‌وگو با تلویزیون ایران، به مصرف بالای خودروهای تولید داخلی اشاره می‌کند.
 
وزیر نفت همچنین گفته که دولت "پیشنهادی برای سهمیه نوروز خودروها و اصلاح سهمیه‌های بنزین ندارد".
"اعلام رقم صادرات نفت به زیان ماست"
صندوق بین المللی پول گفته ایران به درآمد ۱۹۴ دلار و ۶ سنت به ازای هر بشکه نفت خام نیاز دارد تا در بودجه سال ۱۳۹۹ توازن ایجاد کند. این گزارش پیش‌بینی کرده که ایران در این دوره با کاهش ۵ و یک دهم درصدی تولید ناخالص داخلی رو به رو شود. در همین حال گزارش‌ها حاکی است که متوسط صادرات نفت ایران روزانه کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه و با بهایی کمتر از نرخ رایج بازار است.
 
وزیر نفت در رابطه با دور زدن تحریم فروش نفت ایران گفته: "من درباره میزان صادرات نفت عدد نمی‌گویم. چیزهایی حدس می‌زنند ولی توقع نداشته باشید ما عددی بگوییم؛ چون به ضرر ما تمام می‌شود".
پالایشگاه ستاره خلیج فارس "پارس جنوبی؛ تمام"
وزیر نفت گفته که اکنون "ایران به بزرگ‌ترین صادرکننده بنزین در اوپک بدل شده" است. در حالی که آمار روشنی از میزان صادرات بنزین و فرآورده‌های ایران زیر سایه تحریم‌های ایالات متحده آمریکا روشن نیست، عربستان سعودی، دیگر عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک برای نمونه در سال ۲۰۱۷ میلادی ۱۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار از صادرات فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین، گازوئیل، قیر، و بنزین هواپیما درآمد داشته است.
 
از دیگر سو، روشن نیست که چه میزان درآمد ناشی از فروش نفت خام و بنزین ایران وصول می‌شود. آقای زنگنه به طلب ۲ میلیارد دلاری از عراق اشاره کرده است.
 
او همچنین در رابطه با قطع سهم ۱۴ و نیم درصدی وزارت نفت از درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام، پس از تحریم‌‌های آمریکا گفته: "واقعا ما با دشواری خیلی زیادی مواجه هستیم. یکی از چالش‌های خیلی بزرگ این است که ما صنعت نفت را اداره کنیم".
 
وزیر نفت راه‌کار تامین هزینه‌ها را بورس و بازار سرمایه و "در واقع عقب انداختن بازپرداخت‌ها" عنوان می‌کند. این در حالی است که عرضه نفت‌ خام در بورس موفق نبوده است. آقای زنگنه با بیان این‌که "فروش نفت خام در بورس نسبت به فروش فرآورده‌ کار پیچیده‌ای است گفته "عمده فرآورده‌ای که در بورس می‌فروشیم به کشورهای همسایه، افغانستان، پاکستان، عراق و ارمنستان است. برای هزار بشکه نفت نمی‌توان قیمتی را روی تابلو برد که تمام دنیا مدعی همان قیمت شوند و باز هم تازه نخرند. ضرب المثل ایرانی است که می‌گوید سرم را بشکن، نرخم را نشکن. ما بیش‌تر سعی می‌کنیم در عرضه میعانات گازی پارس جنوبی انعطاف نشان دهیم".
 
آقای زنگنه در بخش دیگری از گفت و گویش با تلویزیون ایران هم به موضوع میعانات گازی میدان پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: "دیگر نمی‌شود پالایشگاه خلیج فارس ساخت. دیگر میعانات گازی نداریم. آینده پارس جنوبی هم از این به بعد رو به افت است. پارس جنوبی؛ تمام".