خواب و رویا از سالهای دور فیلسوفان و به تازگی روانشناسان را درگیر خود کرده است. اما چند سالی بیشتر از عمر تحقیقات علمی و تجربی درباره آن نمیگذرد و ما شانس آورده ایم که میتوانیم محتوای مرموز خواب خودمان و معنای آن را بفهمیم.
خواب و رویا چیست؟ رویا شامل تصاویر، افکار و احساساتی است که در خواب تجربه میشوند. خواب میتواند فوق العاده طبیعی و واضح و یا مبهم و ساختگی باشد. فرد میتواند دیدن تصاویر و احساسات شاد و یا ترسناک را تجربه کند. رویاها هم میتوانند متمرکز و قابل درک و هم نامشخص و گیج کننده باشند.
خواب و رویا چه اهدافی را دنبال میکند؟ وقتی ما خواب میبینیم روانشناسان راجع به علت آن چه میگویند؟ نظریههای زیادی درباره علت خواب دیدن گفته شده و متخصصین روی آن اتفاق نظر ندارند.
باتوجه به اینکه بشر زمان زیادی از عمر خود را در خواب به سرمی برد، ولی محققان هنوز نتوانستند علت آن را دقیق توضیح دهند.
بعضی از محققان بر این باورند که رویاها پیش زمینه واقعی ندارند و این درحالی است که عدای دیگر معتقدند خواب دیدن برای سلامت ذهنی، احساسی و جسمی ضروری و مفید است. موافقان این نظریه میگویند:" امکان دارد (قطعی ثابت نشده)، عملکرد رویا برای درست کردن و بافتن مواد و موارد جدید در سیستم حافظه هیجانی آن هم برای مقابله با تروما و حوادث استرس زا بسیار مهم باشد.
خواب ها، خلاقترین نوع آگاهیهای ما هستند که هرج و مرجها را بازسازی میکنند و تنظیمات جدیدی را ارائه میدهند نظریه روانکاوها درباره خواب دیدن (رویا) نظریه فروید زیگموند فروید اولین روانشناسی بود که راجع به رویا و خواب دیدن تحقیقات زیادی انجام داد. از نظر او خواب، نمادها، اندیشهها و انگیزههای ناخودآگاه افراد را نشان میدهد. او معتقد بود که غرایز جنسی آدمی که در ضمیر ناخودآگاهش سرکوب شده در خوابهها و رویاها نمایان میشوند.
فروید این نظریه را مطرح کرد که از طریق خوابها میتوانیم به آگاهی نسبت به موضوعاتی که پنهانشان کردهایم دست پبدا کنیم. او در کتاب معروفش " تفسیر رویاها: مینویسد: "حقیقت پوشیده شده از خواستههای سرکوب شده است."
او برای خواب دو مفهوم و محتوا در نظر گرفته: "محتوای آشکار، محتوای پنهان". محتوای آشکار تشکیل شده از تصاویر واقعی، افکار و احساسات روشن هستند که از نظر روانشناسی محتوای پنهانی دارند.
این نظریه فروید با اقبال عمومی مواجه شد و تا به امروز مردم به تفسیر خواب و رویا بسیارعلاقه نشان میدهند. در هر حال محققان این گفته را رد کرده اند که: "معنای ظاهری خواب، مفهوم روانشناختی آن را پنهان میکند"
نظریه سیگنالهای تولیدی فعال در مغز این نظریه را در سال ۱۹۷۷ "آلن هابسون" و "رابرت مک کرارلی" ارائه کردند. بر اساس این طرح زمانی که آدمی خواب است، قسمت REM مغز فعال میشود و احساسات، عواطف و منطق مربوط به خاطرات مثل آمیگدال و هیپوکامپ را در گیر میکند. مغز تلاش میکند تا این فعالیت داخلی را تفسیر و تبیین و در تلاش است که این سیگنال هارا کنترل کند. در واقع این نظریه میوید: "رویاها تفاسیر ذهنی سیگنالهای تولید شده توسط مغز در طول خواب هستند."
رویاها تفاسیر ذهنی سیگنالهای تولید شده توسط مغز در طول خواب هستند هابسون اعتقاد داشت با این که رویا محصول سیگنالهای تولیدی مغز هستند، اما معنایی دارند. در واقع او میگفت: "خواب ها، خلاقترین نوع آگاهیهای ما هستند که هرج و مرجها را بازسازی میکنند و تنظیمات جدیدی را ارائه میدهند. ایدههای جدید در رابلطه با موضوعهای مختلف در خواب دیده میشوند و خلاصه کلام اینکه برخی نتیجه گیریهای خیالی در خواب بسیار مهم و کاربردی میشوند و لحظاتی را که خوابیده ایم به هدر نرفته است.