داستان یک بازگشت؛ پناهجوی ایرانی زندان جمهوری اسلامی را به زندان بومانا ترجیح داد

آریو برزن حالا می‌گوید هرچه در زندان‌های جمهوری اسلامی بر سرش بیاید، باز هم از زندان بومانا بهتر و انسانی‌تر خواهد بودایران وایر :آیدا قجر

نام مستعارش را «آریو برزن» گذاشت و بعد از شش سال حبس در اردوگاه پناه‌جویان در «پاپوآ» گینه‌نو، تصمیم گرفت به ایران بازگردانده شود. البته نه به خاطر شرایطی که در اردوگاه تحمل می‌کرد بلکه بعد از گذراندن ۹ هفته در زندان «بومانا»؛ زندانی که به روایت او و تایید «بهروز بوچانی»، نویسنده و روزنامه‌نگار پناه‌جو کُرد، برای شکنجه طراحی شده است.
 
به گزارش روزنامه «گاردین»، آریو برزن که بالاخره سکوت خود را شکسته و از شرایط طاقت‌فرسایی که بر او و دیگر پناه‌جویان گذشته سخن گفته است، حالا می‌خواهد به ایران برگردانده شود.
 
او شش سال از عمرش را در داخل و خارج از سیم‌های خارداری گذرانده که دور تا دور بازداشتگاه پناه‌جویان در جزیره «مانوس» پاپوآ گینه‌نو کشیده شده است. سال‌ها طاقت آورده بود تا بلکه زندگی امن و بهتری در خاک استرالیا داشته باشد اما در نهایت، ۹ هفته آن‌قدر شکنجه شد تا به گفته خودش، ترجیح داد به ایران برگردد و به زندان‌های جمهوری اسلامی بیفتد.
 
آریو برزن حالا می‌گوید هرچه در زندان‌های جمهوری اسلامی بر سرش بیاید، باز هم از زندان بومانا بهتر و انسانی‌تر خواهد بود؛ زندانی که در سال ۲۰۱۴ با ۲۰میلیون دلار هزینه‌ای که دولت استرالیا پرداخت، بنا شد. در بومانا، بازداشتی‌ها به حمایت‌های قانونی و همین‌طور خانواده‌های‌ خود دسترسی ندارند. تلفن نیست و ارتباطی هم با دنیای خارج برقرار نمی‌شود. حتی هیچ ابزاری برای نوشتن یا مطالعه در اختیار بازداشتی‌ها قرار نمی‌گیرد؛ شرایطی که آریو برزین می‌گوید برای شکنجه طراحی شده است.
 
غذایی که به این پناه‌جویان بازداشتی داده می‌شود، آن‌قدر کم است که آن‌ها همواره گرسنه هستند. کیفیت غذاها هم چنان پایین است که آن‌ها مدام درخواست وعده‌های غذایی زندان‌های پاپوآ گینه‌نو را دارند. پناه‌جویان در سلول‌هایی می‌خوابند که هیچ دریچه‌ای به بیرون ندارند و در هوای گرمسیری، احساس خفگی می‌کنند. دستگاه‌های تهویه هوا در این زندان معمولا شکسته است و آن‌هایی هم که سالم مانده‌اند، به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 
در ماه آگوست سال جاری بود که مقامات پاپوآ گینه‌نو ۵۱ پناه‌جو را به مرکز بومانا منتقل کردند. البته هیچ‌کدام از این پناه‌جوها به عنوان کسانی‌ که درخواست پناهندگی دارند، شناخته نمی‌شوند.
 
آریو برزن می‌گوید مقامات پاپوآ گینه‌نو و همین‌طور استرالیا حتی از او نپرسیده‌اند که چرا کشورش را ترک کرده است  و با آن‌ها مثل مجرمانی برخورد می‌شود که دوران محکومیت خود را سپری می‌کنند: «من پناه‌جوی استرالیا هستم و نه پاپوآ گینه‌نو. اما استرالیا بسیار پست است. آن‌ها من را به این کشور فرستادند. این مثل برده‌داری مدرن است که به کرامت انسانی توهین می‌کند. برای همین من درخواست پناهندگی ندادم.»
 
در فوریه سال جاری، مجلس نمایندگان استرالیا طرحی را به تصویب رساند که طبق آن، پناه‌جویان بیمار از کمپ‌های پناه‌جویی، به ویژه خارج از استرالیا، با عنوان نیاز فوری به درمان، به داخل این کشور و مراکز درمانی منتقل شوند. این نخستین‌بار از سال ۱۹۲۹ بود که دولت استرالیا در رای‌گیری برای قانونی کلیدی، از مجلس این کشور شکست می‌خورد. اما دولت ساکت نماند و گفت در مقابله با تصویب این قانون، اردوگاه پناه‌جویان را در جزیره «کریسمس» بازگشایی خواهد کرد. در عین‌حال، گروهی از پناه‌جویان از اردوگاه‌ها به مراکزی مثل بومانا منتقل شدند تا به گفته بوچانی، برای درمان به مراکز درمانی فرستاده نشوند و در نهایت، به خواست خود، به کشور مبدا فرستاده شوند.
برای پناه‌جویان استرالیا که در پاپوآ گینه‌نو و اردوگاه‌های مختلف در جزایر یا مراکزی مثل بومانا نگه‌داری می‌شوند، خشونت، ضرب و شتم و مرگ انگار عادی شده است. انتقال این گروه از پناه‌جویان پس از آن رخ داد که پناه‌جویی ۳۰ ساله در ماه ژوئن سال جاری، پس از آن‌که درخواست پناهندگی‌ او بعد از سال‌ها با پاسخ منفی روبه‌رو شد، اقدام به خودکشی کرد. این پناه‌جو خود را در کانکس خود در اردوگاه به آتش کشید. در پی این واقعه و در حالی ‌که تصویب شده بود پناه‌جویان که نیاز فوری به درمان دارند، از کمپ‌های پناه‌جویی به مراکز دیگر منتقل شوند، قرار شد گروهی از آن‌ها را جابه‌جا کنند. این ۵۱ نفر هم به مرکز مهاجران به نام بومانا منتقل شدند. به آن‌ها گفته شده بود: «شماها اتاق را ترک نخواهید کرد، وعده‌های غذایی و نوشیدنی‌ها در اتاق برای‌تان سرو می‌شود. اگر هم در حال استفاده از دارو هستید، ما به شما ارایه خواهیم داد.»
وعده‌ای که حالا مشخص شده خلاف آن اتفاق افتاده است.
 
در همان زمان، بهروز بوچانی، نویسنده و روزنامه‌نگاری که هنوز در جزیره مانوس به سر می‌برد، گفته بود که این ۵۱ نفر برای انتقال به بومانا انتخاب شده‌اند اما هدف از این انتقال توسط مقامات پاپوآ گینه‌نو، مجازات آن‌ها به عنوان پناه‌جو و هم‌چنین جلوگیری از انتقال‌شان به مراکز درمانی است.
 
این اقدامات را می‌توان به معنای تحت فشار گذاشتن پناه‌جویان برای ارایه درخواست بازگردانده شدن هم ارزیابی کرد؛ اتفاقی که حالا برای آریو برزن و چند تن  دیگر از پناه‌جویان افتاده است.
 
در شب نخست این انتقال، بین ۱۰ تا ۱۲ نفر از پنا‌ه‌جویان به خود آسیب زدند. اما به گفته آریو برزن، بیشتر این افراد هیچ‌گونه درمانی دریافت نکردند و برخی دیگر به قرنطینه منتقل شدند. برای دو ماه از آن تاریخ، هیچ خبری از زندان بومانا بیرون نمی‌آمد و تنها اطلاعات از سوی افرادی داده می‌شد که به بیمارستان منتقل شدند. پس از آزادی آریو برزن و پنج پناه‌جوی دیگر بود که شرایط زندان بومانا برملا شد؛ وقتی آن‌ها درخواست کردند که به کشور خود بازگردند. البته از میان این افراد، تنها آریو برزن حاضر شده است سکوت خود را بشکند. به گفته او، ۴۶ پناه‌جوی دیگر هنوز در آن زندان نگه‌داری می‌شوند.
 
بوچانی می گوید: «آن‌چه در بومانا می‌گذرد، جنایت علیه بشریت و سمبلی از تروریسم دولتی است. هر دو دولت پاپوآ گینه‌نو و استرالیا در آن‌چه در بومانا می‌گذرد، مسوول هستند. آن‌ها هیچ حقی ندارند که حقوق اولیه انسانی را مثل غذای کافی، آب تمیز و ارتباط با خانواده‌ها را از بازداشتی‌ها بگیرند.»
 
او هم‌چنین تاکید دارد که بومانا نمونه‌ای از عدم رعایت کنوانسیو‌ن‌های بین‌المللی و قانون اساسی هر دو دولت است: «این مردم از پیش خشونت‌ها و تروماهای بسیاری را تجربه کرده‌اند که اگر این وضعیت شکنجه آن‌ها ادامه پیدا کند، جان خود را از دست خواهند داد.»
 
به نظر می‌رسد دولت‌های استرالیا و پاپوآ گینه‌نو در همکاری با هم، چنین شرایطی را برای پناه‌جویان ایجاد کرده‌اند تا آن‌ها ناچار به درخواست بازگردانده شدن شوند.
 
بنا به شهادت‌ آریوبرزن، یک وعده غذایی که برای کودکان مناسب‌تر است تا بزرگ‌سالان، در سه وعده به آن‌ها داده می‌شود؛ یعنی نصف یک نان تُست، نخود خشک و یک لیوان شیر کوچک برای صبحانه. برنج با دو قطعه کوچک مرغ، وعده‌ای است که تنها دو بار در هفته به آن‌ها داده می‌شود. در روزهای دیگر، ساندویچ با کاهو و سس مایونز، وعده اصلی غذای آن‌ها است. هر بعدازظهر هم یک قهوه کوچک به بازداشتی‌ها می‌دهند.
 
این پناه‌جویان در بومانا اجازه دارند که دوش بگیرند اما آب چنان جوش است که شست‌وشو را غیرممکن می‌کند.
 
آریو برزن بعد از گذراندن دو ماه در این زندان، بدون آن‌ که وسیله‌ای برای مشغول کردن فکرش داشته باشد، حالا می‌خواهد به زندان‌های جمهوری اسلامی برود: «در آن‌جا شما می‌توانید تلفن داشته باشید و تماس برقرار کنید، شما غذا دارید و همین‌طور جای خواب. ملاقاتی هم خواهید داشت. بعضی وقت‌ها شما می‌توانید با مجوز قضایی برای چند روز از زندان خارج شوید.»
 
او بعد از امضای برگه بازگردانده شدن به وطن‌ خود بود که توانست با خانواده‌اش تماس برقرار کند؛ در حالی‌که اعضای خانواده‌اش گمان می‌کردند این پناه‌جو دیگر زنده نیست. خانواده‌های پناه‌جویان به گفته بوچانی مدام به این فکر می‌کنند که جرم عزیزان‌شان چیست که در چنین شرایطی نگه‌داری می‌شوند.
 
هفته گذشته بوچانی به همراه چند تن از نیروهای سازمان عفو بین‌الملل تصمیم داشتند به مرکز بومانا بروند اما نیروهای امنیتی خودروی آن‌ها را متوقف کردند: «ما نمی‌خواستیم داخل شویم، فقط می‌خواستیم آن‌ منطقه را ببینیم. آن‌ها عکس‌های ما را گرفتند و از ما بازجویی کردند که چه کسی هستیم و چه کار می‌کنیم.»
 
آریوبرزن می‌گوید: «این جنایت بزرگی است که در بومانا اتفاق می‌افتد. دولت استرالیا می‌خواهد نشان دهد که سیاست موفقی دارد و برای همین مردم را در زندان بومانا به عنوان سمبل سیاست خود نگه می‌دارد. آن‌ها بیلیون دلار برای این سیاست خرج می‌کنند ولی نمی‌توانند ما را بشکنند. برای همین است که این ۵۰ نفر را به عنوان نمونه [درس عبرت] زندانی کرده‌اند. این منطقی و قابل پذیرش نیست که میان هزار و ۱۰۰ نفر آن‌ها، ۵۰ نفر را رد کرده باشند. این افرادی که چنین طرد شده‌اند، پرونده‌هایی مشابه دیگران دارند. ما همگی  یک سیستم و یک کشور را ترک کرده‌ایم.»
 
برای پناه‌جویان استرالیا که در پاپوآ گینه‌نو و اردوگاه‌های مختلف در جزایر یا مراکزی مثل بومانا نگه‌داری می‌شوند، خشونت، ضرب و شتم و مرگ انگار عادی شده است. به نظر می‌رسد سیاست این دولت‌ها به بهانه مبارزه با قاچاق انسان، شکنجه چندصد پناه‌جو برای سال‌ها است؛ شرایطی که سازمان‌های حقوق بشری بارها نسبت به آن‌ اعتراض کرده‌اند اما انگار هیچ نیرویی را قابلیت مقابله با آن نیست و همگان تن داده‌اند به لحظه‌لحظه شکنجه شدن این گروه از پناه‌جویان.