موج کارگران و دستفروشان ایرانی در عراق

دویچه وله :یک عضو اتاق بازرگانی تهران، حضور کارگران ساده و فروشندگان ایرانی در عراق را پدیده‌ای پرشتاب و صعودی می‌داند که مستلزم ساماندهی، حمایت و آموزش است. او می‌گوید بازار کارهای تخصصی ساختمانی در قبضه استادکاران ایرانی است.
 
علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا می‌گوید، نیروی کار ایرانی در عراق و اقلیم کردستان بسیار بالا رفته و لازم است سفارت و کنسولگری‌های ایران برای حمایت از این نیرو تمهیداتی داشته باشد.
 
او عنوان می‌کند که در ماه‌های اخیر کارفرماهای عراقی تمایل کمتری به استخدام کارگر ساده ایرانی پیدا کرده‌اند و دلیل امر را به کمبود آموزش لازم می‌داند: «کارگر ساده باید یکسری حداقل‌ها را دارا باشد و آن تسلط بر زبان، آداب و فرهنگ اجتماعی، طرز برخورد مناسب با توریست‌ها و به خصوص خانم‌ها است که متاسفانه تعداد کمی از افرادی که به عنوان کارگر ساده از ایران به اقلیم رفته‌اند این شاخص را داشته‌اند. ضمن آنکه با هجوم افراد متقاضی کار، کارفرماهای عراقی افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند را در اولویت قرار می‌دهند چون اکثرا این افراد مشخصات فوق را دارا هستند.»
 
شریعتی می‌گوید اکثر کسانی که به عنوان فروشنده به اقلیم کردستان می‌روند، اهالی آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان، لرستان و خوزستان هستند: «معمولا این افراد ماشین خود را که محل خواب و اقامت آنها نیز محسوب می‌شود کاپوتاژ کرده و با سفر به نقاط مختلف عراق به خصوص مناطق توریستی اقلیم کردستان، اجناس مختلفی چون صنایع دستی، آباژور، تابلوی دیواری یا لوازم جانبی موبایل می‌فروشند.»
 
کاپوتاژ به معنای اخذ مجوز یک ساله گمرگ برای خارج کردن خودرو از کشور است.
 
عضو اتاق بازرگانی تهران یادآوری کرده که بازار کارهای تخصصی ساختمانی در عراق در قبضه استادکارهای ایرانی است و گچ‌کار یا سنگ‌کار ایرانی دستمزدی به مراتب بالاتر از داخل کشور دریافت می‌کند: «آنها حداقل روزی ۲۵ هزار دینار یا ۲۵۰هزار تومان دریافت می‌کنند که حتی در صورت رونق کار ساختمانی در ایران باز هم چنین رقمی به یک اوستا کار پرداخت نمی‌شود.»
 
علی شریعتی در عین حال از عدم سازمان‌دهی مناسب کارگران ایرانی انتقاد کرده و گفته است: «کارگران بنگلادشی، فیلیپینی و اتیوپی توانسته‌اند کارهای خدماتی در عراق را قبضه کنند. آنها علاوه بر این که به حداقل‌ها راضی هستند توسط شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی کشور خودشان ساماندهی می‌شوند. به طور مثال مدیر یک هتل ترجیح می‌دهد با یک شرکت فیلیپینی یا بنگلادشی در خصوص استخدام کارگر قرارداد ببندد تا در خیابان‌ها به دنبال افرادی باشد که ضامن مشخصی ندارند. ضمن آن که کارگران شرکتی کاملا آموزش دیده هستند.»
 
خبرگزاری ایلنا از قول علی شریعتی می‌نویسد: «بیشتر ایرانی‌های حاضر در عراق پس از پایان ویزا و مدت اقامت خود باز هم در این کشور می‌مانند و اگر کارفرما حقوق آنها را به هر علتی پرداخت نکند چون آنها غیرقانونی در این کشور هستند عملا امکان طرح دعوی را ندارند یا اینکه از همان اول پاسپورت آنها به عنوان ضمانت گرفته می‌شود و دیگر اجازه تمدید اقامت به آنها داده نمی‌شود.»
 
او در توضیح وضعیت کارگران ایرانی گفته است: «کارفرماهای ایرانی با سوءاستفاده از احساسات مذهبی به کارگران رقم پایین‌تری پرداخت می‌کنند و در ازای آن برای آنها هر روز سرویس زیارت کربلا یا نجف می‌گذارند یا اینکه اخیرا کارفرماهای عراقی و ایرانی به کارگران دیگر دلار نمی‌دهند و به صورت ریال با آنها توافق می‌کنند.»
 
موج سفرهای کاری، پس از پایین آمدن ارزش پول و رکود ساخت و ساز در ایران ایجاد شد اما هیچ آماری از تعداد کارگران ایرانی در عراق وجود ندارد. یک علت آن است که همه با ویزای توریستی به این کشور می‌روند.
 
خبرگزاری فرانسه پیش‌تر گزارش داده که اکثر کارگران ایرانی با ویزای یک ماهه توریستی وارد کردستان عراق می‌شوند و پس از وقفه‌ای یک هفته‌ای، دوباره به عراق برمی‌گردند. بیشتر کارگران ساختمانی، در مسافرخانه‌های ارزان اربیل با کرایه شبی سه دلار اقامت می‌کنند. در گزارش خبرگزاری فرانسه آمده بود که یک جوان ۲۸ ساله که فارغ التحصیل ریاضی از دانشگاه سنندج است، برای فروش مجسمه‌های دست ساز گچی به اربیل می‌آید.