در حالیکه کشمکش سیاسی میان عربستان سعودی و قطر بسیاری از مسابقات مهم ورزشی جهان را تحتتأثیر قرار داده، مقامهای ارشد فوتبال، از جمله رؤسای لیگ برتر انگلیس، از اپراتورهای ماهوارهای در عربستان خواستهاند به فراهم کردن بستری برای نقض حق نشر پایان دهند.
چه اتفاقی در حال افتادن است و چرا؟
بازیگران اصلی این سناریو چه کسانی هستند؟ لیگ برتر انگلیس و برخی دیگر از رقابتهای ورزشی مهم دنیا از جمله جام جهانی، لیگ قهرمانان اروپا و ویمبلدون حق پخش مسابقات خود را به شبکههای ماهوارهای مختلف در سراسر جهان میفروشند.
حق پخش این مسابقات در بیشتر کشورهای خاور میانه به شبکه ورزشی قطری " بین اسپورت" تعلق دارد که زیرمجموعه شبکه الجزیره است و دفتر مرکزیاش در دوحه، پایتخت این کشور واقع شده.
اما یک شبکه ماهوارهای به نام " بیاوتکیو" برنامههای انحصاری بین اسپورت را بدون مجوز با لوگو و گزارشهای خاص خود در اختیار مخاطبانش که اغلب در عربستان هستند، قرار میدهد. بی اوت کیو البته در سایر کشورهای عربی هم بیننده دارد.
این اتفاق که باعث شده عدهای از مخاطبین بین اسپورت دیگر برای خرید حق اشتراک اقدام نکنند، به کاهش درآمدهای این شبکه منجر شدهاست.
در گزارشهای تحقیقاتی شرکت نرمافزاری "مارکسمانیتور" آمریکا آمده: "جای هیچ شکی نیست که شبکه بیاوتکیو برای پخش خود از زیرساختهای ماهوارهای عربست استفاده میکند." ماهوارهای عربست متعلق به عربستان سعودی است.
با این حال عربستان میگوید رابطهای با این ماجرا ندارد.
ماهواره عربست از ژوئیه ۲۰۰۸ آغاز به کار کرد چرا لیگها ناراضی هستند؟ دلیلش در یک کلمه خلاصه میشود: پول.
لیگها و تورنمنتهای مهم و رویارویی نامهای بزرگ برای مخاطبین بسیار جذاب هستند. به همین دلیل شبکههای ماهوارهای مبالغ نجومی - میلیونها و شاید میلیاردها دلار- برای خرید حق پخش این مسابقات میپردازند و برای بازگرداندن آن از مخاطبان خود به شکل ماهانه پول میگیرند، حق عضویتهای هنگفتی که لیگ برتر انگلیس را به ثروتمندترین لیگ دنیا تبدیل کرده است.
در این میان بین اسپورت یکی از بزرگترین خریداران حق پخش این مسابقات به حساب میآید.
اما اگر یک شبکه، برنامههای که شبکهای دیگر بابت خریدشان پولهای هنگفت پرداخته را مجانی پخش کند، مشتریان را به سمت خود میکشاند، هر چند که این کار غیرقانونی است.
اگر این اتفاق در مقیاس بزرگ بیفتد، تعداد مشتریان حق عضویت شبکههای قانونی به شکل چشمگیری کم میشود و درآمد آنها کاهش خواهد یافت. در نتیجه این شبکهها توانایی مالی خرید حق پخش دوره بعدی را از دست خواهند داد.
اما این چه ربطی به عربستان سعودی دارد؟ اوایل امسال بیناسپورت پخش مسابقات فرمول یک را متوقف کرد و دلیلش را نقض قوانین حق نشر از سوی عربستان سعودی دانست این که هدف از راهاندازی شبکه بیاوتکیو ناراحت کردن قطریهاست در طول جام جهانی ۲۰۱۸ به وضوح مشخص شد. بیاوتکیو این مسابقات را بدون مجوز پخش کرد و برای گزارش بازیها از گزارشگری استفاده کرد که صدایش شبیه به یکی از مفسرین ورزشی سرشناس سعودی بود و نام یکی از یکی از شخصیتهای سیاسی مخالف دولت قطر را روی خود داشت.
آگهیهای بازرگانی که از این شبکه پخش میشد هم قطر و خطوط هواییاش را مسخره میکرد. برهیچکس پوشیده نیست که بیاوتکیو با پخش رایگان برنامههای بیناسپورت ضربه شدیدی به منافع قطریها وارد کرده است.
اما سال ۲۰۱۷ بعد از این که عربستان، قطر را به حمایت از تروریسم متهم کرد، بحران سیاسی میان دو کشور شدت بیشتری گرفت و به دنبال آن سعودیها پخش بین اسپورت را در عربستان متوقف کردند.
این در حالی است که قطر میگوید حامی تروریسم نیست و این بحران به دلیل رابطه نزدیک تجاریاش با دشمن منطقهای عربستان یعنی ایران شکل گرفته است.
سعودیها همچنین بین اسپورت را به انحصارطلبی در حق پخش رویدادهای ورزشی در منطقه و سوء استفاده از آن متهم کرده است، ادعاهایی که به گفته بیناسپورت به دلایل سیاسی شکل گرفتهاند.
بعد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ طبق گزارشها بیاوتکیو پخش خود را متوقف کرده اما ظاهرا این اقدام برای آرام کردن قطریها و سازمانهای ورزشی کافی نبوده است.
آنها از عربست خواستهاند به فراهم کردن بستری برای نقض حق نشر پایان دهد، اتقاقی که به گفته آنها نه تنها به دارندگان مجوزهای قانونی، هواداران و بازیکنان ، بلکه به خود ورزش لطمه میزند.
آنها علاوه بر این تعهد کردهاند که به نقض قوانین حق نشر در ورزش پایان دهند.
آنها نگران این هستند که بین اسپورت از حق خود بگذرد و کنار بکشد؛ درست مثل کاری که در مورد مسابقات فرمول یک انجام داد و نقض حق نشر توسط سعودیها را دلیل کار خود دانست.
اما اگر چنین اتفاقی بیفتد، تکلیف پولهای هنگفتی که از خاورمیانه میرسند، چه خواهد بود؟ موضوعی که باشگاههای بزرگ اروپایی ظاهرا علاقهای به درک آن ندارند.