گسترش سیاست اتوبوس‌های رایگان در فرانسه، موفقیت دانکرک الهام بخش پاریس شد

پاریس، پایتخت فرانسه گامی نوین در راه کاهش آلودگی هوا برداشت و با تصمیم شورای شهر، از یکشنبه اول سپتامبر استفاده از خدمات حمل و نقل شهری برای همه کودکان زیر ۱۱ سال، شهروندان سالخورده‌ای که ماهانه کمتر از ۲ هزار دلار درآمد دارند و جوانان زیر ۲۰ سالِ دارای معلولیت رایگان شد.
 
تصمیم به رایگان سازی خدمات حمل و نقل شهری در پاریس، با الهام از پروژه مشابهی گرفته شد که از یک سال پیش در شهر دانکرک به اجرا گذاشته شده است.
 
شهر ساحلی دانکرک در شمال فرانسه، بطور آزمایشی از سپتامبر سال ۲۰۱۸ میلادی استفاده از اتوبوس‌های شهری را هم برای ساکنان و هم گردشگران رایگان کرده است. با این امید که بتواند در کنار کاهش آلودگی هوا، میزان تحرک مردم بویژه افراد مسن را بیشتر کند و به ساکنان شهر و حومه آن احساس آزادی عمل بیشتری دهد.
 
نتیجه تحقیقات به عمل آمده یک سال پس از اجرای آزمایشی این پروژه نشان داد که این کار نه تنها باعث افزایش پویایی مردم شهر و جذب گردشگر شده بلکه به بهبود وضعیت محیط زیست نیز کمک کرده است.
 
دانکرک که در شمالی‌ترین نقطه خاک فرانسه قرار دارد، در سالهای پایانی جنگ جهانی دوم مرکز درگیری میان متفقین و نیروهای آلمان نازی بود و بشدت آسیب دید. پس از پایان جنگ و در جریان بازسازی‌ها، ساخت مراکزی صنعتی از جمله یک پالایشگاه و یک کارخانه بزرگ فولاد، دانکرک را به یک قطب صنعتی تبدیل کرد.
 
اکنون دانکرک با جمعیت ۸۸ هزار نفریِ خود در پی آن است که با ایجاد زیرساختهایی از جمله یک مزرعه بزرگ توربین بادی در حاشیه ساحل نرماندی همچنین رایگان کردن حمل و نقل شهری، به یک مرکز بزرگ «اقتصاد سبز» در فرانسه تبدیل شود.
 
پروژه استفاده رایگان از اتوبوس‌های شهری نیز با این هدف اجرا شد و علاوه بر اتوبوس‌های داخل شهر، اتوبوس‌های در تردد میان دانکرک و شهرهای همسایه را نیز شامل می‌شد.
 
نتیجه تحقیقات و نظرسنجی‌ها نشان داد که اجرای این پروژه، آرامش را برای این شهر که عمده ساکنان آن را مردم طبقه کارگر تشکیل می‌دهند به ارمغان آورده است. مردم دیگر نه نگران تهیه بلیط و صرف بودجه‌ای برای آن هستند و نه نگران پیدا کردن پارکینگی برای خودروهای خود.
 
بر شمار اتوبوس‌های شهر نیز بطور قابل توجهی افزوده شده؛ بگونه‌ای که حداکثر انتظار برای هر اتوبوس شهری در دانکرک حداکثر ۱۰ دقیقه است.
 
شمار مسافران اتوبوس‌ها در یکسال گذشته بیش از دو برابر شده است؛ این در حالی است که پیش از این بیش از دوسوم ساکنان شهر برای رفت و آمد از خودروهای شخصی استفاده می‌کردند. این پروژه همچنین باعث جذب دانشجویان بیشتری به دانکرک شده است.
 
نظرسنجی از مسافران جدید اتوبوس‌های رایگان نیز نشان داد که ۴۸ درصد از آنها گفته‌اند با تغییر عادات پیشین خود اکنون بطور مرتب از این اتوبوس‌ها به جای خودروهای شخصی استفاده می‌کنند. ۵ درصد از جامعه آماری تحقیق نیز اعلام کرده‌اند که با اجرای پروژه اتوبوس‌های رایگان، خودروی شخصی خود را فروخته‌اند یا از خرید خودروی دوم منصرف شده‌اند.
 
این در حالی است که قبل از اجرای این پروژه، اتوبوس‌های شهری دانکرک عمدتا خالی از مسافر بودند؛ مشکلی که در بسیاری از شهرهای کوچک و متوسط فرانسه دیده می‌شود.
 
از دیگر دلایل اجرای این پروژه اینکه درآمدی که از این راه به دست می‌آمد چندان زیاد نبود. بنا بر اعلام مقامات محلی، حمل و نقل عمومی تنها ۴.۵ میلیون یورو برای شهر درآمد داشت که در مجموع ۱۰ درصد از کل درآمدهای عملیاتی شهر را شامل می‌شد. به همین دلیل مقامات شهر تصمیم گرفتند با حذف بلیط اتوبوس و همزمان با حذف سیستم پرهزینه کنترل مسافران، این کمبود فروش را جبران کنند.
گسترش حمل و نقل رایگان به دیگر شهرهای فرانسه
موفقیت در اجرای آزمایشیِ این پروژه در دانکرک نه تنها باعث شد که شورای شهر اجرای آن را بطور کامل و دائمی تصویب کند، بلکه شهرداران دیگر شهرهای فرانسه نیز تشویق به اتخاذ سیاستی مشابه شوند.
 
آن ایدالگو، شهردار پاریس اکتبر گذشته به دانکرک سفر کرد و حتی سوار یکی از اتوبوس‌های رایگان شهری شد. او چند ماه پس از این سفر اعلام کرد که قصد دارد پروژه مشابهی را در پاریس به اجرا بگذارد.
 
در شهر کاله در حدود ۵۰ کیلومتری دانکرک نیز اجرای آزمایشی این پروژه آغاز شده است. ناتاشا بوشار شهردار کاله این اقدام را پاسخی به خواست معترضان مشهور به «جلیقه زرد» مبنی بر افزایش قدرت خرید و افزایش سطح خدمات عمومی اعلام کرد.
 
شهرهای شاتورو (Chateauroux) در مرکز فرانسه و نیور (Niort) در غرب این کشور نیز اتوبوس‌های شهری خود را رایگان کرده‌اند. ولانسین (Valenciennes) در شمال این کشور نیز از یکشنبه اول سپتامبر استفاده از اتوبوس‌های شهری را برای ساکنان کمتر از ۲۵ سال رایگان کرد.