فیسبوک میخواهد نشان دهد که چه اطلاعاتی از کاربران خود جمع کرده است؛ اما بسیاری از کاربران از آنچه فیسبوک جمع میکند، خوششان نخواهد آمد.
قراراست گزینهای به تنظیمات فیسبوک به نام Off-Facebook Activity (فعالیتهای خارج از فیسبوک) اضافه شود که در آن تمام اپلیکیشنها و وبسایتهایی که اطلاعاتی در مورد شما به فیسبوک میفرستند را نشان دهد. از این اطلاعات برای مؤثر و هدفمندتر کردن تبلیغات استفاده میشود.
شما میتوانید تاریخچه فعالیتهای خود را پاک کنید و جلوی ردگیری و تعقیب فعالیتهای خود در فیسبوک را بگیرید. یکی از متخصصان بر این باور است که این اقدام تأثیر چندانی بر منافع فیسبوک نخواهد گذاشت.
این گزینه تاکنون به تدریج فقط در ایرلند، کره جنوبی و اسپانیا در دسترس کاربران قرار گرفته است اما هدف این است که در سطح جهانی و برای همه امکانپذیر شود.
این ماجرا با تلاش اپل و موزیلا (شرکت مسئول مرورگر فایرفاکس) شروع شد که اجازه ندادند فیسبوک و سرویسهای دیگر، کاربران آنلاین آنها را از مرورگری به مرورگر دیگری ردگیری کنند.
به علاوه، مقامهای آلمان به فیسبوک اعلام کردند که باید روشهای جمعآوری اطلاعات کاربران را محدود کند، مگر آنکه کاربران رسماً رضایت خود را اعلام کنند.
منافع مشترک وقتی با فیسبوک وارد سایتها و اپلیکیشنهای دیگر میشوید، فیسبوک میتواند اطلاعاتی از شما فراتر از آنچه در فیسبوک وجود دارد گردآوری کند و چون وبسایت از چیزی به نام فیسبوک پیکسل استفاده میکند، میتواند فعالیتهای شما را ردگیری کند.
به همین دلیل است که وقتی به سایتی برای یافتن مثلا کفشهای جدید میروید نیم ساعت پس از آن میبینید در فیسبوک تبلیغ همان چکمههایی که پسندیده بودید، جلوی چشمتان ظاهر میشود.
گزینه تنظیمات Off-Facebook Activity به شما امکان میدهد که دقیقاً بدانید چه اطلاعاتی را اپلیکیشنها و سایتها درباره شما به اشتراک میگذارند.
فیسبوک میگوید به طور متوسط کاربران فیسبوک هر کدام از ۸۰ برنامه استفاده میکنند و حدود۴۰ تا از این اپلیکیشنها هر ماه استفاده میشود، از این رو فهرست این اطلاعات میتواند خیلی طولانی باشد.
شما میتوانید دسترسی فیسبوک به اطلاعات شخصیتان را محدود کنید یا در مورد همه منابع یا تکتک و برای هر مورد خاص. اگر از این گزینه استفاده کنید دیگر تبلیغ کفشها پس از جستجوی کفشها در جای دیگری، در فیسبوک جلوی چشمتان قرار نخواهد گرفت.
باید تأکید کنیم که فیسبوک همچنان به جمعآوری اطلاعات ادامه خواهد داد اما این اطلاعات بینام خواهد بود، ممکن است بدانند که افراد زیادی همان چکمهها را پسندیدهاند یا جستجو کردهاند اما نمیدانند که شما هم جزو آنها بودهاید.
گزینه جدید به کاربران اجازه میدهد که بدانند چه سایتها و اپلیکیشنهای دیگری اطلاعاتی در مورد آنها در اختیار فیسبوک میگذارند اما کاربران در برابر این گزینه چه واکنشی نشان خواهند داد، و چنین کاری چه اثری روی کسبوکار فیسبوک خواهد داشت؟
من فکر میکنم کسانی که از این گزینه استفاده کنند، خیلی وحشت میکنند. اینکه بدانی به طور کلی ردیابی میشوی و اطلاعاتی از تو در اختیار دیگری قرار میگیرد یک طرف قضیه است و اینکه به صورت فهرست مستندی آن را ببینی، موضوع دیگری است.
فیسبوک در بلاگ خود در مورد این گزینه جدید با حالت تدافعی نوشته است: "اینترنت اینطوری کار میکند".
و در جلسهای استفانی مکس، مدیر برنامه این پروژه، ادعا کرده است که جمعآوری این اطلاعات برای کمک به کاربران است " یافتن کسبوکارهایی که شما برایشان اهمیت دارید".
اگر میلیونها نفر از کاربران این گزینه را استفاده کنند و تصمیم بگیرند جریان اطلاعات را متوقف کنند، نظریه صدمه دیدن تبلیغاتکنندگان و بنیانهای فیسبوک مطرح میشود. از استفانی مکس پرسیدیم که چه میزان واکنش کاربران چنین اثری خواهد داشت و او گفت که اگر بیست درصد از کاربران پیوند میان جریان اطلاعات و صفحه شخصی خود در فیسبوک را ببندند.
او میگوید "شواهد بسیاری وجود دارد که کاربران از تجربههای شخصی استقبال میکنند و با روشی که اکنون در فیسبوک رواج دارد، ارتباط خوبی دارند."
به نظر عجیب میرسد که فیسبوک پیشاپیش از اثر این شفافیت بر درآمد و منافعش هیچ تخمین و دورنمایی ندارد اما شاید حق دارد که در این زمینه خونسرد باشد.
از یک طرف، به نظر میرسد یافتن و تغییر گزینه Activity Off-Facebook فعالیت خیلی خوب و مناسبی باشد. از طرف دیگر یکی از متخصصان امور تبلیغات در فیسبوک میگوید این جریان طوری تغییر پیدا کرده است که هدفگیری دقیق و مشخص افراد دیگر اهمیت چندانی ندارد.
مت موریسون، مدیر اجرایی مؤسسه بازاریابی دیجیتال ویسکی، میگوید که تبلیغکنندگان به تدریج دریافتهاند که هدف قرار دادن مردی ۲۳ ساله درشهری کوچک در بریتانیا که به دوچرخهسواری کوهستان و سوشی علاقه دارد، به هیچ دردی نمیخورد.
او ادامه میدهد:"مؤسسات تلاش میکنند تا خیال مشتریان خود را از هدفگیریهای خرد راحت کنند".
"وقتی ما شروع به استفاده از اطلاعات فیسبوک کردیم میتوانستیم به سادگی الگوی هدفگیری خرد را فقط با بیست نفر بسازیم. البته بعداً دریافتیم که این کار وقت و پول همه را هدر میدهد".
ماجرای چند سال پیش این بود که تبلیغات بسیار گرانقیمت میان سریال تلویزیونی برای مخاطبان وسیع پخش میشد جای خود را به هدفگیری دقیق و فردی در تبلیغات شبکههای اجتماعی داد.
حالا موریسون میگوید دوباره آونگ به حرکت درآمده است و تبلیغات فیسبوک به دلیل انبوه مخاطبانش ارزشمند تلقی میشود. "ایجاد خشنودی گسترده در مخاطبان همان هدفی است که تبلیغات همیشه دنبال کرده است".
پس حتی اگر اندکی از جمعیت فیسبوک هم بر ضد ردگیری فعالیتهای آنلاین خود اقداماتی انجام دهند، و یادمان باشد که این شبکه اجتماعی هماکنون هم اطلاعات بسیار زیادی از آنها دراختیار دارد، بعید است که تبلیغاتکنندگان دست از چنین هدف خوبی برای پیامهاشان بکشند.
اهمیت چندانی ندارد که دو تا از کشورهایی که این گزینه فیسبوک در آنها اعمال شده است در اتحادیه اروپا قرار دارند. این غول فناوری میتواند به اروپاییها نشان دهد که دادن اختیار بیشتر کاربران در مورد اطلاعاتشان بدون کوچکترین آسیبی به منافع فیسبوک ممکن است.
مأموریت با موفقیت انجام شده است.