آیت الله خامنه ای : اگر شرایط برجام اجرا نشده، وظیفه‌ رهبری این نیست که وارد بشود

بی بی سی :آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران می‌گوید موافقتش با توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی تحت شرایطی بوده و اگر این شرایط اجرا نشده، او وظیفه مداخله در این زمینه را ندارد.
 
آقای خامنه‌ای روز چهارشنبه جلسه‌ای با دانشجویان حامی حکومت داشته که در آن سوالاتی هم از او پرسیده شده است.
 
او گفته است: "تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند. خب شما چشم و گوش دارید و همه‌چیز را می‌بینید. نامه‌ای که درباره‌ برجام نوشته شد و شرایطی که ذکر شده که در این صورت تصویب می‌شود را ببینید."
 
"اگر این شرایط اجرا نشده، وظیفه‌ رهبری این نیست که وارد بشود."
 
آقای خامنه‌ای هنگام تایید مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران درباره توافق هسته‌ای، در نامه‌ای به حسن شرایطی برای اجرای آن تعیین کرد. او همچنین پس از اجرای برجام هشدار داد که اگر رئیس جمهور آمریکا برجام را پاره کند، "جمهوری اسلامی برجام را آتش خواهد زد."
 
یک سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران همچنان در این توافق است، هرچند به تازگی اجرای تعهدات خود را کاهش داده است.
 
آیت‌آلله خامنه‌ای گفته: "آن‌طور که برجام عمل شد، من خیلی اعتقادی نداشتم".
 
او در توضیح مسئولیتش در اجرای برجام گفته است: "نظر ما این است که رهبری وارد کار اجرایی نشود، مگر جایی که به حرکت کل انقلاب ضربه می‌زند."
 
آقای خامنه‌ای در حالی درباره برجام از مداخله نکردن رهبر در امور اجرایی می‌گوید که در موارد دیگر منتقدانش او را به مداخله در کار دیگر نهادهای حکومتی متهم کرده‌اند.
 
در سال ۱۳۷۹ در حالی که مجلس با اکثریت اصلاح‌طلبان قصد تغییر قانون مطبوعات را داشت، بررسی این قانون با آنچه مهدی کروبی، رئیس وقت مجلس، "حکم حکومتی" رهبر خواند، متوقف شد. یک سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در انتقاد از روزنامه‌های آن دوره هم زمینه‌ساز توقیف گسترده مطبوعات شد.
 
همچنین مخالفت او با معاون اولی اسفندیار رحیم مشایی باعث شد محمود احمدی‌نژاد نتواند فرد مورد نظرش را به عنوان معاون اول رئیس جمهور انتخاب کند.
دفاع رهبر از خصوصی‌سازی
آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۸۴ دستوراتی را درباره اصل ۴۴ قانون اساسی ایران به نهادهای حکومتی ابلاغ کرد که به موجب آنها واگذاری دارایی‌ها و شرکت‌های عمومی به بخش خصوصی در ایران شتاب گرفت.
 
آقای خامنه‌ای در جلسه روز چهارشنبه از خصوصی‌سازی دفاع کرده و گفته اشکالات عملی وجود داشته، "منتها اصل خصوصی‌سازی نیاز مبرم اقتصاد است".
 
او گفته در مسیر خصوصی‌سازی "خطاهای بزرگی" رخ داده که او هم درباره‌شان تذکر داده است.
 
آقای خامنه‌ای در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفته نظام پارلمانی مشکلات بیشتری نسبت به نظام ریاستی دارد. به تازگی بحث تغییر قانون اساسی ایران و تغییر آن به نظام ریاستی از طرف چند چهره سیاسی مطرح شده است.
 
آیت‌الله خامنه‌ای درباره تغییر قانون اساسی ایران گفته: "ساختار قانون اساسی خوب است. البته ساختارها می‌توانند تکمیل شوند و نواقصشان برطرف شود... بنابراین ساختار ایرادی ندارد منتها باید کم و زیادش کرد."
 
"نظام پارلمانی هم که درباره‌ آن بحث شد، ما مفصل در مجمع بازنگری قانون اساسی آن را بررسی کردیم و نتیجه این شد که مشکلات نظام پارلمانی از نظام ریاستی بیشتر است. اما ما کارگزاران اشکال داریم؛ ناتوانی و کوتاهی داریم."

آیت الله خامنه‌ای با چه استنادی منکر مسئولیت خود در برجام ‌شد؟ اجرای توافق هسته‌ای، در جلسه ۲۱ مهر ۱۳۹۴ مجلس تصویب شد. در این روز، برخی نمایندگان فاش کردند که شب قبل، اصغر حجازی از بیت رهبری، با رئیس مجلس و دبیر شورای امنیت ملی جلسه گذاشته و مقرر کرده که اجرای برجام به سرعت به تصویب برسد بی بی سی :، حسین باستانی

آیت الله خامنه ای در دیدار امروز اول خرداد خود با تعدادی از دانشجویان، انتساب "تصویب برجام به رهبری" را رد کرد.
 
رهبر جمهوری اسلامی گفت: "نامه‌ای که درباره‌ی برجام نوشته شد و شرایطی که ذکر شده که در این صورت تصویب می‌شود را ببینید. منتها اگر این شرایط اجرا نشده، وظیفه‌ رهبری این نیست که وارد بشود." او تاکید کرد: "آن‌طور که برجام عمل شد، من خیلی اعتقادی نداشتم و بارها هم به رئیس‌جمهور و وزیر خارجه گفتیم و تذکر دادیم."
 
منظور آقای خامنه ای از "شرایط" تصویب برجام، به‌وضوح نامه ۲۹ مهر ۱۳۹۴ است: زمانی که رهبر جمهوری اسلامی، دو ماه و نیم بعد از تصویب برجام در شورای عالی امنیت ملی، فرصت داشت که نظر نهایی خود را در مورد توافق هسته‌ای اعلام کند.
 
وی در آن روز، اجرای برجام را با انتشار مجموعه "شرایطی" تایید کرد؛ مهمتر از همه این شرط که اتحادیه‌ اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا کتبا اعلام کنند که "تمام" تحریم‌های اقتصادی و مالی "لغو" شده اند.
 
دستور رئیس جمهور آمریکا در این مورد، از قضا سه روز پیش از اعلام نظر رهبر صادر شده بود که به وضوح نشان می داد شرط آیت الله خامنه‌ای تامین "نشده است". در دستور باراک اوباما، به نهادهای آمریکایی ابلاغ شده بود که اجرای تحریم های هسته ای ایران را "متوقف" -و نه "لغو"- کنند. متن برجام هم، از سه ماه پیش در دسترس عمومی بود و به صراحت حکایت داشت که تحریم های آمریکا صرفا به دستور رئیس جمهور آمریکا "تعلیق" خواهند شد -چون لغو نهایی آنها نیاز به مصوبه کنگره داشت.
 
آقای خامنه ای اما، با وجود مشخص بودن "عدم لغو" بخش عمده‌ای از تحریم های آمریکا، دستور اجرای برجام را داد. در حالی که گذشته از تمام سخنرانی ها و پیام های سیاسی قبلی، ۲۹ مهر ۱۳۹۴ فرصتی "عملی" برای جلوگیری رهبر از اجرای توافقی بود که به صراحت با شرایط اعلام شده از سوی او تناقض داشت.
 
رهبر جمهوری اسلامی، از قضا حدود یک هفته قبل از تایید اجرای برجام هم، برای تصویب آن در مجلس دخالت خبرسازی کرده بود.
 
اجرای توافق هسته‌ای، موکول به تصویب آن در جلسه ۲۱ مهر ۱۳۹۴ مجلس بود. اما در این روز، برخی نمایندگان فاش کردند که شب قبل، اصغر حجازی از بیت رهبری، با رئیس مجلس و دبیر شورای امنیت ملی جلسه گذاشته و مقرر کرده که اجرای برجام به سرعت به تصویب برسد.
 
نتیجه آنکه در ۲۱ مهر، اجرای توافق هسته ای در عرض ۲۰ دقیقه به تصویب مجلس نهم رسید. درواقع، در مجلس اصولگرایی که مخالفان توافق هسته ای در آن اکثریت قاطع را داشتند، تنها ۵۹ نماینده به اجرای این توافق رای منفی دادند.
 
مهمترین بحث نمایندگانی که -نه از تریبون مجلس، که بر روی صندلی های خود- با تصویب برجام مخالفت کردند هم، انتقاد از علی لاریجانی برای تعیین تکلیف۲۰ دقیقه ای ماجرا بود. یکی-دو نفر هم این ادعای عجیب را مطرح کردند که اقدام اصغر حجازی در ابلاغ نظر رهبر خودسرانه بوده؛ ادعایی که درواکنش به آن، دفتر آیت الله خامنه ای با صدور بیانیه "مطالب غلط و خلاف واقع" در مورد "نقش مستقل برخی مسئولین" دفتر در تصویب اجرای برجام را تکذیب کرد.
 
درنهایت، همه اینها در حالی بود که آیت الله خامنه ای کمتر از سه ماه قبل، در ۲ تیر ۱۳۹۴ به منتقدان مذاکرات توصیه کرده بود توجه داشته باشند "تیم هسته ای برخی از مسائلی را که مورد انتقاد است می‌داند اما بعضی ضرورت ها او را به برخی اقدامات می‌کشاند".
 
این "ضرورت‌ها"، قاعدتا همان‌ها بودند که باعث موافقت رهبر با مذاکره محرمانه ایران و آمریکا در سال ۱۳۹۱، حتی قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم شده بودند. یعنی: رسیدن تحریم‌های هسته‌ای -در همان سال- به مراحل "ویرانگری" که مقام‌های ارشد نظام، هرگز پیش‌بینی نکرده بودند.