دلایل زیادی برای دستکاری تاریخ و تغییر جزییات و حتی کلیات یک اتفاق تاریخی وجود دارد که از آن جمله میتوان به دلایل دینی و سیاسی اشاره کرد. همه ما با چیزهایی روبرو شده ایم که جزئی از تاریخ خودمان یا مناطق دیگر برشمرده میشوند، اما شاید چندان هم منطقی نباشند.
اما گاهی تاریخ و تاریخ سازان (نه تاریخ نویسان) پا را از تحریف جزییات و کلیات فراتر گذاشته و شخصیتهایی خلق میکنند که شاید اصلاً وجود خارجی نداشته اند.
در ادامه این مطلب میخواهیم شما را با برخی از شخصیتهای مهم تاریخی آشنا کنیم که وجود آنها به چالش کشیده شده یا دستکم شبهههایی در مورد واقعی بودن آنها وجود دارد.
۱- شاه آرتور بهترین مکان برای احساسات «شادی بی انتها» قلمرو کاملو (Camelot) به حاکمیت شاه آرتور است که به توصیه مرلین جادوگر گوش داده و رهبری شوالیههای میز گرد (Round Table) را پذیرفت. اما مشکل این است که برخی او را شخصیتی ساختگی میدانند: این روایت در داستانهایی متعلق به قرن هشتم میلادی شکل گرفته و الهام بخش شعر حماسی آلفرد تنیسون شد. اما کارشناسان در این نکته شک دارند که این آثار بر اساس یک شخصیت واقعی نوشته شده و احتمال میرود که جزئی از ادبیات فولکلور آن عصر باشد. شخصیت افسانهای شاه آرتور شاید بر اساس یک جنگجوی واقعی باشد که ارتش بریتانیا را در قرن پنجم یا ششم رهبری میکرده است. اگر چه او الهام بخش نوشتههای تاریخی متعددی بوده، اما کسی نمیتواند با قاطعیت بگوید که آنها در مورد شخصیت آرتور افسانهای یا آرتور واقعی بوده اند.
۲- فیثاغورث بعید میدانم قضیه فیثاغورث را نشنیده باشید که یکی از مبحثهای عمده هندسه، ریاضیات و مثلثات است. اما شاید این فیلسوف و ریاضیدان مشهور یونان باستان اولین کسی نباشد که به این معادله دست پیدا کرده و پیش از او مصریان آن را ابداع کرده باشند. اگر شخصیت فیثاغورث وجود خارجی داشته باشد هیچ سند مکتوبی وجود ندارد که توسط او نوشته شده و در آن به این قضیه هندسی اشاره شده باشد. تنها میتوان فرض را بر این گذاشت که این مبحث بسیار مهم ریاضیات توسط شاگردان او نوشته شده و به دست آیندگان رسیده است.
۳- رابین هود رابین هود را همه میشناسند، مرد زیرکی که از ثروتمندان میدزدید و به فقرا میداد، اما شاید این شخصیت دوست داشتنی تاریخی تنها یک قهرمان داستانی و نه دنیای واقعی بوده باشد. محققان تاریخ قرون وسطی با بررسی آثار و اسناد بجای مانده از آن دوران توانسته اند اسناد مربوط به یک شخص خلافکار به نام «رابهود» و «رابون هود» را پیدا کنند، اما هیچ اطلاعات کافی از مکان این شخصیتها و چگونگی شکل گرفتن این نامها وجود ندارد. چیزی که این محققان میدانند این است که داستانها در مورد یاغیانی که سیستم سیاسی موجود را به چالش میکشند همواره در طول تاریخ محبوبیت داشته است.
۴- سان تزو سان تزو نویسنده کتاب راهنمای پرفروش «هنر جنگ» (The Art of War) است. گمان میرود که این اثر مهم تاریخی در قرن چهارم یا پنجم میلادی نوشته شده باشد، اما هیچ کس تاریخ دقیق نوشته شدن این کتاب را نمیداند. اما قدمت طولانی این کتاب باعث نشده که ژنرالها و مدیر عاملهای دوران معاصر از آن برای کسب راهنمایی و مشاوره استفاده نکند.
هیچ کس مطمئن نیست که این ژنرال چینی متفکر وجود خارجی داشته یا خیر یا اینکه این کتاب کلاسیک در موضوع هنر جنگ توسط یک فرد چینی نوشته شده باشد. برخی بر این باورند که این کتاب در طول قرنها توسط افراد زیادی جمع آوری شده و سپس به یک نویسنده نسبت داده شده است.
۵- هومر هومر، شاعر مشهور، که گفته میشود نویسنده شاهکارهای ادبی باستانی «ادیسه» و «ایلیاد» بوده است به باور برخی محققان شاید اصلاً وجود خارجی نداشته است. آنها بر این باورند که هومر تنها به خاطر نیاز داشتن به یک نویسنده برای این آثار افسانهای یونانی خلق شده است. این آثار احتمالاً بسیار پیشتر از آنچه که تاکنون تصور میشد نوشته شده و توسط نویسندگان بسیاری در طول تاریخ و به شکل شفاهی تدوین شده باشند.
۶- مولان مولان یک جنگجوی مشهور چینی است که کمپانی دیزنی انیمیشنی محبوب بر اساس آن ساخت. این زن جوان حیرت انگیز شخصیتی در یک داستان فولکور چینی است که قدمت آن به قرن پنجم میلادی باز میگردد. نسخهها و روایات متفاوتی از دختری چینی وجود دارد که به خاطر پیر بودن پدرش جای او را به عنوان یک جنگجو میگیرد. او همواره هویت خود را مخفی ساخته و ارتشی را در مسیر پیروزی رهبری میکند. با این وجود محققان میگویند که هیچ سندی دال بر واقعی بودن این شخصیت چینی وجود ندارد.
۷- ویلیام تل ویلیام تل یک کماندار مشهور سوییسی است که به خواست یک حاکم ستمگر مجبور شد به سمت سیبی که روی سر پسر خودش گذاشته شده بود تیراندازی کند. تیر پرتاب شده توسط تل به هدف خورد و سوییسیها به این عمل قهرمانانه به عنوان آغاز جنبش سوییسیها برای تبدیل شدن به یک ملت مستقل توجه میکنند. اگر چه گمان میرود که این واقعه در سال ۱۳۰۷ میلادی صورت پذیرفته باشد، اما محققان هنوز مدرکی دال بر این که داستان ویلیام تل چیزی بیشتر از یک داستان ساختگی الهام بخش بوده است پیدا نکرده اند.
۸- بتی کراکر امروزه بتی کراکر را الهه آشپزخانههای کلاسیک میدانند که هر چیزی را در مورد آشپزی میدانست، اما متاسفانه بتی کراکر یک شخصیت واقعی نیست. کمپانی که بعدها «General Mills» نامیده شد این شخصیت را برای پاسخی به سوالات مشتریان خود خلق کرد. واژه «کراکر» از اسم مدیرعامل کمپانی و «بتی» نیز تنها به این خاطر که یک اسم بامسما و دوستانه شناخته میشد انتخاب گردید. خیلی زود این شخصیت به یک کارشناس قابل اعتماد و دوست داشتنی در زمینه پخت غذا و دستورالعملهای آشپزی تبدیل شد.
۹- جان هنری جان هنری، همان ریل ساز ابرانسانی مشهور بیش از حد خوب به نظر میرسد به همین دلیل نمیتوان او را واقعی دانست. افسانههای جان هنری بعد از پایان جنگهای داخلی ایالات متحده و زمانی که خطوط راه آهن ساخته شده و آمریکا میخواست به قدرت اصلی جهان در عرصه صنعت تبدیل شود شکل گرفت. گفته میشود که هنری یک برده سابق بود که یک قطار بخار را به مبارزه فرا خواند و برنده شد، اما مدت کوتاهی بعد از پایان مبارزه جان سپرد.
این داستان شهامت و مصمم بودن را به نمایش میگذارد، اما پیدا کردن اسنادی که نشان دهند شخصیت جان هنری واقعی بوده بسیار دشوار است. به نظر میرسد که شخصیت او ترکیبی از داستانهای مختلف در مورد شخصیتهای متعددی باشد که بی باکی و مصمم بودن از خصوصیات بارز آنها بوده و آمریکاییها میخواسته اند آنها را الهام بخش حرکات خود سازند.
۱۰- عمو سم عمو سم یک شخصیتی با کلاهی بلند، با لباسهایی به طرح پرچم ایالات متحده و با موهای خاکستری است که به شما اشاره میکند و میگوید «شما را میخواهم» و معمولاً روی پوسترهای جذب سرباز داوطلب به کار گرفته میشد. این شخصیت بر اساس یک شخص واقعی شکل گرفته است: یک تاجر که تجهیزات ارتش را تامین کرده و با لقب عموم سم شناخته میشد. سربازان آمریکایی در دوره جنگ ۱۸۱۲ به شوخی میگفتند که غذاهایشان از طرف عمو سم آمده اند، اما منظور آنها آن تاجر نبود و منظورشان بیشتر ارتش کشور بود. استفاده از این لقب به خصوص در روزنامهها عمومیت یافت و عمو سم در جنگ جهانی اول به یک شخصیت عمومی شناخته شده تبدیل گردید