آیا ظریف به دنبال مذاکره بین ایران و آمریکا است؟
به نظر می‌رسد، ظریف در اوج تنش‌های میان ایران و آمریکا و در هنگامه تحریم‌های روز به روز واشنگتن علیه تهران با یک دستور کار جدید به آمریکا سفر کرده است.
بسته‌ای که شاید بتوان آن را خط مستقیم تهران - ترامپ نامید. چندین انگاره می‌تواند تصویر کاملی از این دستور کار احتمالی وزیر خارجه ایران در نیویورک به دست دهد. ظریف این فصل تازه را با هشتگی به نام «گروه بی» کلید زد.
ظریف ۲۴ آوریل از حلقه‌ای چهار نفره شامل (بولتون، بن‌سلمان، بن‌زاید و بی‌بی نتانیاهو) صحبت کرد که به گمان او، در حال هدایت ترامپ به مسیر جنگ هستند.After a wink at the dismembering of a journalist, not a whisper from the Trump administration when Saudi Arabia beheads 37 men in one day—even crucifying one two days after Easter. Membership in the #B_team —Bolton, Bin Salman, Bin Zayed & "Bibi"— gives immunity for any crime. pic.twitter.com/GgtfOqowGq
— Javad Zarif (@JZarif) 23 April 2019
وی در این توییت سعی کرد این پیام را به رئیس جمهوری آمریکا منتقل کند که «تیم بی» در حال هدایت او به سمت یک جنگ با ایران هستند. چیزی که به زعم وزیر خارجه ایران خواسته قلبی ترامپ نیست.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، یک روز پیشتر، در یک توییت دیگر پیام‌های متفاوتی را به ترامپ منتقل کرد. ماجرا از این قرار بود که دونالد ترامپ ۲۲ آوریل در یک پست توییتری جان کری را متهم کرد که به ایران توصیه کرده تا پایان دولت ترامپ صبر کنند.
ظریف در ۲۳ آوریل به این توییت رئیس جمهوری آمریکا پاسخ داد و اعلام کرد که ایرانیان راهبرد خود را بر اساس راهنمایی خارجی‌ها (چه برسد به آمریکایی‌ها) تعیین نمی‌کنند. این توییت ظریف هرچند ظاهر تهاجمی به ترامپ داشت، اما در باطن دو پیام نهفته داشت. نخست آنکه ظریف ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ایران به توصیه جان کری گوش می‌کند را تکذیب کرد و نکته دیگر اینکه، عملا احتمال مذاکره با آمریکا را رد نکرد.Saudi Arabia and others in OPEC will more than make up the Oil Flow difference in our now Full Sanctions on Iranian Oil. Iran is being given VERY BAD advice by @JohnKerry and people who helped him lead the U.S. into the very bad Iran Nuclear Deal. Big violation of Logan Act?
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 22 April 2019
چرا که اگر قرار باشد ایران به توصیه جان کری گوش نکند، پس مذاکره هم می‌تواند محتمل باشد.
مبادله زندانیانEscalating #EconomicTERRORISM against Iranians exposes panic & desperation of US regime—and chronic failures of its client co-conspirators.
— Javad Zarif (@JZarif) 23 April 2019
REAL news, @realdonaldtrump: Inheritors of ancient Persian civilization don't base strategy on "advice" of foreigners—let alone Americans.
تبادل زندانیان به ویژه از نوع سیاسی‌اش اتفاقی مرسوم در عرصه بین‌الملل به شمار می‌رود، اما نامرسوم آن است که یک طرف ماجرا به صورت علنی و در مقابل دوربین‌ها آن را طرح کند. کاری که جواد ظریف ۲۴ آوریل در موسسه آسیایی نیویورک صراحتا از آن سخن گفت. ظریف با اشاره به اینکه هر دو طرف معتقدند، شهروندانشان به ناحق در کشور مقابل زندانی شده‌اند، پیشنهاد داد، طرفین زندانیان خود را مبادله کنند. در حالیکه عموما این تردید مطرح می‌شود که او اختیار چندانی در این زمینه ندارد، به این ابهام هم با گفتن جمله «من برای انجام این کار اختیار لازم را دارم» پاسخ گفت.
اما اینکه چرا ظریف که خود دیپلماتی قدیمی است این شیوه را برگزیده به مدل فکری و اندیشه‌ای دونالد ترامپ باز می‌گردد. او را که بیشتر یک تاجر می‌دانند تا سیاستمدار بیش از اینکه علاقه‌ای به پیچیدگی‌های سیاسی و دیپلماتیک داشته باشد، به داد و ستد بازاری و حل بحران‌های در هم تنیده سیاسی از مسیر معاملات تجاری گرایش دارد.
در نتیجه وزیر خارجه ایران سعی کرد یک سیگنال دیگر برای شخص رئیس جمهوری آمریکا به صورت مستقیم ارسال کند. اتفاقی که در دوره باراک اوباما هرگز صورت نمی‌گرفت و این ظریف و جان کری در وزارت خارجه دو کشور بودند که محوریت مذاکرات را بر عهده داشتند.
گفتگو با فاکس‌نیوز
کمتر کسی است که نداند دونالد ترامپ چه رابطه غیردوستانه‌ای با رسانه‌ها دارد. تقریبا روزی نیست که او در حساب توییتری‌اش به شبکه‌هایی چون سی‌ان‌ان یا روزنامه‌هایی چون نیویورک تایمز حمله نکند. اما در این میان یک استثنا وجود دارد؛ شبکه تلویزیونی فاکس نیوز محبوب رئیس جمهوری آمریکا است.
او نه تنها بارها با این شبکه مصاحبه کرده و لب به تحسین این شبکه گشوده که حتی همچون یک منتقد و یا مخاطب درباره کیفیت برنامه‌های مختلف این شبکه هم اظهار نظر می‌کند.I will be interviewed by @seanhannity tonight at 9:00 PM on @FoxNews. Enjoy!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 25 April 2019
این شبکه محبوب ترامپ، بارها خواستار گفت‌وگو با محمدجواد ظریف شده بود اما این‌بار برخلاف همیشه با پاسخ مثبت وزیر خارجه ایران مواجه شد. این نخستین گفتگوی یکی از مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران با شبکه‌ای بود که به گروه‌های نئومحافظه کار، طرفدار مداخله نظامی آمریکا و البته محافل ضد ایرانی نزدیک است.Sorry to say but @foxandfriends is by far the best of the morning political shows on television. It rightfully has BY FAR the highest ratings, not even close. Morning Psycho (Joe), who helped get me elected in 2016 by having me on (free) all the time, has nosedived, too Angry...
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 23 April 2019
با انتشار خبر انجام گفتگوی فاکس نیوز با محمدجواد ظریف، تحلیلگران بیش از پیش اطمینان حاصل کردند که وزیر خارجه ایران می‌خواهد پالس‌های مستقیمی به دونالد ترامپ ارسال کند.
ظریف همچنین در سخنرانی‌ها و گفتگوهای مختلف خود در نیویورک بارها بر خطرناک بودن آنچه او «گروه بی» نامیده بود تاکید کرد و ترامپ را از گرفتار شدن در این حلقه بر حذر داشت. او همچنین در گفتگو با خبرگزاری رویترز اعلام کرد که گمان نمی‌کند دونالد ترامپ به دنبال جنگ با ایران باشد، اما ممکن است به این سمت کشیده شود.»Tehran is acting on its conclusion that Pompeo and Bolton are trying to trick Trump into war with Iran. To bypass them, Zarif is going to speak directly to Trump. That is, he he is going to go on Fox. https://t.co/sxTiGXzLUA
— Trita Parsi (@tparsi) 26 April 2019
مطالعه سابقه سیاسی و دیپلماتیک ظریف نشان می‌دهد او چنین برنامه مهمی را بدون هماهنگی با مقامات ارشد نظام کلید نمی‌زند. در نتیجه احتمالا تصمیم در تهران بر این بوده تا وزیر خارجه برای برقراری ارتباط مستقیم با رئیس جمهوری آمریکا سیگنال‌هایی را ارسال کند؛ سیگنال های که در صورت به‌ثمر نشستن شاید راهگشای معضلات تهران در روزهای سخت پیش رو باشند.Exclusive: Iran's Zarif believes Trump does not want war, but could be lured into conflict https://t.co/ZhytcaH16N
— Reuters Iran (@ReutersIran) 24 April 2019
البته این پایان ماجرا نبود. ظریف در شرایطی از گوشه ای از «دستور کار جدید» خود پرده برداشت که همزمان و پیش از ترک نیویورک از سفر قریب الوقوع خود به مسکو نیز خبرداد. وزیر خارجه ایران سفر به کره شمالی را نیز از برنامه های آتی خود عنوان کرد.