صعود بسکتبال ایران به جام جهانی؛ زمانی برای پایان اختلاف‌ها

جام جهانی بسکتبال، که تا سال ۲۰۱۰ مسابقات قهرمانی جهان خوانده می‌شد، مهمترین رویداد جهانی بسکتبال است اما هرگز نتوانست در عمر هفتاد ساله‌اش اهمیتی در حد جام جهانی فوتبال یا حتی مسابقات بسکتبال در المپیک پیدا کند.
 
پس از آخرین دوره جام جهانی که سال ۲۰۱۴ در اسپانیا برگزار شد، فدراسیون جهانی بسکتبال برای ارتقای اهمیت این مسابقات دو تغییر مهم اعمال کرد.
 
تغییر اول این بود که با تاخیر یک ساله زمان برگزاری این جام - که هر چهار سال یکبار برگزار میشود - را از همزمانی با جام جهانی فوتبال خارج کرد تا از زیر سایه سنگین رسانه‌ای فوتبال بیرون بیایید.
 
تغییر دوم افزایش تیم‌های شرکت کننده از ۲۴ تیم به ۳۲ تیم بود. در کنار این تغییرات فیبا از کشورهای صاحب بسکتبال نظیر آمریکا، اسپانیا، صربستان، فرانسه و لیتوانی تضمین همکاری گرفت تا بهترین بسکتبالیست‌های خود را به این مسابقات بفرستند.
 
تغییری که بیشترین تاثیر را روی شانس حضور تیم بسکتبال ایران در جام جهانی داشت، ترکیب شدن سهمیه آسیا و اقیانوسیه و افزایش مجموع سهمیه برای این دو قاره بود. اکنون این دو قاره در مجموع هفت سهمیه در جام جهانی دارند.
 
اگر فرض را بر صعود حتمی بسکتبال نیوزیلند و استرالیا بگذاریم، کشورهای آسیایی حالا به جای سه سهمیه صاحب پنج سهمیه شده‌اند که خبر خوبی برای حضور تضمینی بسکتبال ایران در این رویداد جهانی است.
 
تیم ملی بسکتبال مردان ایران برای صدور بلیت حضورش در جام جهانی بسکتبال در تهران روبروی ژاپن و استرالیا قرار گرفت. در این دو رقابت از آخرین پنجره انتخابی، به ژاپن باخت اما استرالیا را به زانو درآورد. ایران به عنوان تیم سوم گروه اف با ۲۰ امتیاز یکی از هفت سهمیه آسیا-اقیانوسیه شد و به جام جهانی بسکتبال راه یافت.
 
بسکتبال مردان ایران در ده سال گذشته با اقبال بلند ظهور نسل طلایی (حدادی، کامرانی، ساهاکیان، برادران نیکخواه بهرامی، افاق) مقام‌های آسیایی فراوانی کسب کرده و در دو جام جهانی و یک المپیک حاضر شده است.
 
ایران با استفاده از مهره‌های آماده باقی مانده از این نسل به همراه ستاره‌های جوانی مانند ارسلان کاظمی، محمد جمشیدی، بهنام یخچالی و استفاده جسته و گریخته از بازیکنان دو رگه نظیر مایکل رستم پور (امریکا) و نوید نیکتاش (فرانسه) مواد لازم برای صعود بی دردسر به این جام را در اختیار داشت.
شروعی که در دست انداز افتاد
 
در اولین قدم و اولین تجربه مدیریت جدید فدراسیون بسکتبال و سرمربی جدید ایرانی، تیم ملی تیم بسکتبال ایران (بدون حدادی) در برابر عراق شکست خورد. بازی دوم ایران در برابر قطر (آن هم بدون حدادی) در تهران با امتیاز|آوری مثیم میرزایی و سجاد مشایخی و بازی موثر ارسلان کاظمی "ختم به خیر" شد.
 
در بازی بعدی مقابل قزاقستان حامد حدادی و صمد نیکخواه بهرامی ستون فقرات تیم شدند و ۴۱ امتیاز از مجموع ۷۵ امتیاز پیروزی ایران را کسب کردند. از آن نقطه به بعد با حضور کامل بازیکنان کلیدی تیم ایران توانست از سد عراق، قطر، قزاقستان و فیلیپین بدون دردسر عبور کند اما در برابر ژاپن و استرالیا (بدون داشتن تیم کامل ایران) متوقف شد.
 
کلیدی‌ترین بازی بسکتبال ایران در مسیر راهیابی به جام جهانی بازی روز سوم دسامبر ۲۰۱۸ در برابر تیم مدعی فیلیپین در مانیل بود. ایران در حالی با این تیم روبرو می‌شد که به جز جمشیدی و یخچالی بازیکنان اصلی دیگری تیم را در اختیار نداشت. اما به لطف بازی درخشان این دو جوان و محرومیت گروه بزرگی از بازیکنان کلیدی تیم فیلیپین (که بدلیل زد و خورد در بازی با استرالیا محروم شده بودند) توانست با نتیجه ۷۰-۷۸ فیلیپینی‌ها را شوکه کند.
 
فارغ از شرایط این رقابت این بازی شاید به مهمترین دستاورد عمر ورزشی مهران شاهین طبع به عنوان سرمربی تیم ملی تبدیل شد. به دنبال پیروزی در این بازی ایران در شرایط نزدیک به حتمی برای حضور جام جهانی قرار گرفت.
ایران به جام صعود کرد اما حال تیم خوب نیست صعود به جام جهانی بسکتبال افتخاری برای جامعه بسکتبال ایران است که باید به آن بالید ولی همزمان نباید گذاشت این دستاورد مشکلات تیم‌داری فدراسیون بسکتبال ایران را پنهان کند.
 
به دنبال بیش از یک دهه حضور در راس آسیا، اکنون سطح انتظار از بسکتبال ایران بیشتر از فقط حضور در جام سی و دو تیمی است. بسکتبال ایران توان رقابت در این جام را دارد اما برای این مهم باید از همه بضاعت خود استفاده کند.
 
تیم‌های خوب بسکتبال نظیر استرالیا و نیوزیلند در مسابقات انتخابی جام جهانی از همه بضاعت خود استفاده نمی‌کنند. استرالیا بن سیمنز، پتی میلز، دانته اگزم و تان میکر و نیوزیلند استیون ادمز و آرون بینز را در انتخابی به کار نگرفت.حتی فیلیپین از جوردن کلارکسون هم استفاده نکرد.
 
دلیل عدم حضور این ستاره‌های ملی حضور همزمان آن‌ها در لیگ "ان‌بی‌ای" و دیگر لیگ‌های حرفه‌ای است. اما بسکتبال ایران دلیلی موجهی برای عدم استفاده از حدادی، کاظمی و نیکخواه ندارد.
 
بدیهی است که حق سرمربی تیم ملی است که تیمش را انتخاب کند اما حق جامعه بسکتبال هم هست که بداند چرا در مراحل نهایی حدادی و کاظمی و دیگران برای عضویت تیم در نظر گرفته نشدند. بازیکنانی که عموما قبراق هستند و هیچ گونه محرومیت یا حکم انضباطی (داخلی یا از سوی فیبا) برای آن‌ها صادر نشده است.
 
می‌دانیم عدم رضایت بازیکنان از شرایط اردو و سفرهای تیم ملی (که بعضی در شان ورزشکاران ملی ایران نیست)، برخورد‌های شخصی بین مسئولین و سرپرست‌های تیم با ستارگان ملی و سو تعبیر و نهایتا تضاد شخصیتی بین سرمربی تیم ملی و ستاره‌های تیم باعث شد کلیدی‌ترین مهره‌های بسکتبال ایران در دو بازی آخر همراه تیم نباشند.
 
رقابت‌های جام جهانی شبیه رقابت با تیم "نیمه محروم" فیلیپین و تیم "بی‌بازیکن" استرالیا نیست که ایران بدون مهره‌های کلیدی‌اش بختی برای پیروزی داشته باشد.
برای درخشش هنوز فرصت هستبسکتبال ایران نیاز به آشتی عمومی دارد. چالش فدراسیون بسکتبال در چند ماه باقی مانده تا جام پیدا کردن راهی برای توجیه افکار عمومی و تنبیه و حذف فیزیکی ستاره‌ها به بهانه فرهنگ‌سازی و عبرت گرفتن بقیه نیست.
 
دغدغه فدراسیون باید مدیریت خواسته‌ها و انتظارات بازیکنان تیم (که در مورد بازیکنان ملی ایران در حد نیازهای اولیه و قابل قبول جهانی است)، جذب حداکثری استعداد‌های موجود در داخل و خارج کشور و حل مساله تضاد شخصیتی بین کادر رهبری و مهره‌های کلیدی تیم باشد.
 
تیم ایران با ترکیبی از بازیکنان مستعد جوان و ستاره‌های میدان دیده‌اش می‌تواند در جام جهانی بدرخشد و با کمی شانس شاید توجه جهان را هم در پرنور ترین زمین بسکتبال جهان به خود جلب کند.