نقدی بر بیانیه رضا پهلوی در چهل ‌سالگی حصر ایران

عبدالستار دوشوکی: شاهزاده رضا پهلوی بمناسبت چهلمین سالگرد انقلاب بیانیه ای تحت عنوان چهل‌سالگی حصر ایران صادر کرده اند که بر خلاف بیانیه های گذشته ایشان, در برخی از متون انشای "فرشگردی" در آن هویداست. این بیانیه با قدری گرایش احساسات نوستالژیک باستانگرایانه ایرانی بمثابه تنها نوش داروی موجود در بازار آشفته امروز با نگاهی فرشگردانه یا "عقب گردانه" ممکن است به تعبیری نسل نو را در مقابل نسل های دیگر قرار دهد. این موضع نامالوف (حداقل برای نگارنده) و به نوعی گسل برانگیز از شخصیتی که خود را همواره فراتر از تقسیم بندی های سیاسی و جناحی و نسلی معرفی می کند, قابل درک نیست. ناسلامتی اگر قرار بر تقسیم بندی های نسلی و سنی باشد, خود ایشان نیز هماننده نگارنده به نسل ماقبل انقلاب تعلق دارند. اگر منظورشان پویایی فکری و آینده نگری است, که در این صورت باید گفت "ای بسا کافر که از صدها مسلمان پاک تر".

ایشان می نویسند "و به راستی که هر بحرانی معلول یک انتخاب است. بحران بقایی که امروز با آن روبرو هستیم معلول انتخابی است که انحطاط اندیشه و سیاست در آوردگاه ۵۷ در پی داشت. ضرورت امروز ما معلول همان انتخاب است. انتخابی که نسل نو در کنار اکثریت مطلق ایران ۹۷ کمترین نقشی در آن نداشت". در مورد معلول با ایشان کاملا موافق هستم. اما باید اشاره ای نیز به "عامل" انحطاط اندیشه و سیاست در آوردگاه ۵۷ داشت. قبل از انقلاب کنترل مطلق آموزش و فرهنگ جامعه و ابزار تولید اندیشه و عنان حیطه سیاست در اختیار چه کسی بود که با تلنگر یک آخوند بدانگونه به انحطاط و تباهی کشیده شد؟ حتی خود شخص اول مملکت خطاب به ملت بپاخاسته گفتند که "شما ملت ایران علیه ظلم و فساد بپا خواستید" و انقلاب را تائید کردند و گفتند که "من نیز پیام انقلاب شما را شنیدم"؛ و با اشاره به ظلم و بی قانونی و فساد قول دادند که آنها دیگر تکرار نخواهند شد. حال چگونه می توان آن صدا را انکار کرد و انحطاط نامید؟

شاهزاده به گونه ای از نسل نو سخن می گویند که گویا اگر ماشین زمان چهل سال به عقب برگردد, این نسل نو با در دست داشتن داده ها و اطلاعات آن زمان ( و نه تجربه و آگاهی چهل سال بعد) اشتباهات "آن نسل نو" را تکرار نمی کرد. بعقیده من اینگونه نیست. جوانان و نوجوانان (نسل نو زمان خویش) و بخصوص دانش جویان که عصاره فکری و علمی جامعه بودند, در خط مقدم انقلاب قرار داشتند. آنها محصول محیط آموزشی و فرهنگ نظام گذشته بودند. اگر به آنها بمثابه "قربانی" و معلول انحطاط اندیشه و سیاست بنگریم, نمی توانیم از این سوال بدیهی و اجتناب ناپذیر فرار کنیم که عامل یا عوامل آن انحطاط اندیشه و سیاست چه کس و یا کسانی بودند. بلی! آیت الله خمینی قلم ها را شکست و مخالفان را به زندان انداخت و احزاب را ممنوع کرد و دستور داد حزب فقط حزب الله باشد و الاغیر! این دستور برای ما نسل نو یا نسل جوان در آن زمان حالت دژاووء (deja vu) یا آشناپنداری چند سال پیشتر از آن را تداعی می کرد که حزب فقط "رستاخیز" باشد و الاغیر!. 

نکته دیگری که درک آن برای من مشکل است این است که چطور هزاران نسل قدیمی طرفدار انقلاب که در دهه اول انقلاب و بخصوص در سال ٦٧ اعدام شدند, از جمله خود نگارنده که در اسفند ماه ٥٧ بر علیه حاکمان جدید تظاهرات کردیم و در فروردین ٥٨ صندوق های رفراندوم کذایی را به آتش کشیدیم؛ اکنون جزو نسل قدیمی و معلول انحطاط اندیشه هستیم. اما کس یا کسانی از میان چهل نفر که بعد از چهل سال همانند ژنرال های خودخوانده دستور آماده باش و "عقبگرد" می دهند؛ و حتی بعد از قتل عام وحشتناک سال ٦٧ از آیت الله خمینی تعریف و تمجید می کردند که شواهد آن موجود است؛ جزو نسل پویا هستند که از اشتباه گذشتگان مبرا می باشد؟ 

بر خلاف درک نگارنده از منش همیشگی شاهزاده گرامی که همواره سعی می کردند از تهییج احساسات باستانگرایی و گذشته گرایی بپرهیزند, اما بیانیه, در پاراگراف به پاراگرف خویش اشاره به نستالژی بازگشت به عهد باستان و " بازسازی کهن‌ترین چهارراه تمدنی تاریخ" دارد. و اینکه با اشاره به مولفه نامفهوم "روان‌پارگی ناشی از اختلال هویتی" انتخاب این مسئولیت را فقط بر دوش نسل نو می داند و بس!

ایشان سپس به مقوله "ایرانستان" اشاره می کند و اینکه شرایط فعلی با "ایرانستان" فاصله چندانی ندارد. مشخص نیست که منظور شاهزاده از "ایرانستان" چیست؟ زیرا مسئولین نظام گذشته نیز می گفتند اگر آن نظام سقوط کند, ایران "ایرانستان" خواهد شد؛ که نشد. مسئولین نظام فعلی نیز بارها تاکید کرده اند که اگر این نظام سقوط کند, ایران "ایرانستان" خواهد شد؛ که نخواهد شد. بیانیه علاوه بر دعوت بقیه در زیر درفش کاویانی نسل نو, مجددا تاکید می کند که فروپاشی هدایت شده رژیم جمهوری اسلامی جزو مسوولیت‌های خطیر سیاستمداران ملی‌اندیش و کنشگران نسل نو است.

با توجه به احترامی که برای شاهزاده قائلم و ایشان را یک سرمایه ملی می دانم , نگارنده می توانست این نقد را بصورت خصوصی برای شاهزاده ارسال کند. اما از آنجایی که این نوشتار به هیچ وجه نقد شخصیت فرهیخته و جایگاه ایشان نیست, بلکه نقد "یک بینش سیاسی نو" است که توسط فرشگردی ها تبلیغ شده است و اینکه به درون متن ادبیات سیاسی شاهزاده ره یافته است. بنابراین نیکوتر آن است که با حفظ احترام و علاقه همیشگی به شاهزاده و جایگاه ایشان, این گفتمان نقدگونه در فضای عمومی انعکاس بیابد. زیرا با اتکاء به تجربه شخصی این را می توانم با قاطعیت بگویم که ناآزمودگی و "جوان" بودن نه عین فضیلت است و نه مصداق معرفت. بسیاری از همین جوانان فرشگردی کمتر از ده سال پیش (آن هم بعد از تجربه تلخ سی ساله جمهوری اسلامی) در جنبش سبز و در کنار میلیون ها جوان دیگر برای بازگشت به "دوران طلایی امام" (بخوان دهه شصت) ادعای فضل و کرامات فراوان داشتند.
 
در ضمن همه آن موتورسواران چماق بدست حزب اللهی که بیرحمانه تظاهر کنندگان را سرگوب می کردند همگی جوان و از نسل نو بودند. لذا نمی توان عملکرد آنها را به همه نسل جوان تعمیم داد,  نگارنده برای جنبش فرشگرد, علیرغم کاستی های آن, احترام قائلم. همانگونه که برای همه مبارزین صرفنظر از سن و جنسیت و قومیت و دین و مذهب و ایدئولوژی و غیره احترام قائلم. انتقاد همیشگی نگارنده علاوه بر احتراز از گذشته گرایی افراطی, بر روی این نکته بوده که نباید گسل و انشقاق جدیدی در بین اپوزیسیون و ملت ایران بوجود آورد. به اندازه کافی گسل و شکاف در بین اپوزیسیون وجود دارد, گسل های جناحی, سیاسی, ایدئولوژیکی, جمهوریخواهی, مشروطه خواهی, چپ, راست, ملی, قومی و غیره. بوجود آوردن یک شکاف دیگر بر مبنای نسل یا سن, نه تنها کمکی به همگرایی و انسجام ملی نمی کند, که برعکس باعث پراکندگی و فراپاشی بیشتر می شود که در نهایت به نفع جمهوری اسلامی است. باید بپذیریم که گر حکم شود که مست گیرند/ در شهر هر آنکه هست گیرند. بر این مبنا اساس نقد فعلی نگارنده این است که نباید اجازه داد یک شکاف جدید دیگر در بین اپوزیسیون بوجود بیاید. شکاف نسلی! تعمیق و تولید گسل و شکاف در بین مخالفان, شگرد نظام جمهوری اسلامی است. شاهزاده همواره نقش خود را فراتر از همه گسل ها و شکاف های موجود و در راستای ایجاد اتحاد و همدلی همه ایرانیان تعریف کرده اند.شوربختانه حداقل برخی از نکات مستتر در بیانیه اخیر شاهزاده, از این منظر, برای نگارنده قدری نامانوس بود.
 
عبدالستار دوشوکی
مرکز مطالعات بلوچستان ـ لندن
جمعه ١٩ بهمن ١٣٩٧
doshoki@gmail.com
+49
رأی دهید
-25

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۳۸
    scandal - برلین، آلمان
    دوشوکی: چه گفتن داری!؟ کار ما به "جایی‌" کشیده شده، که از ترامپ و نتیاهو جویای. "کمک" هستیم! پس نق نزن، زیرا ما "کار"‌های مهمتر و بیشتری از این قبیل "ایرادگیری ها" داریم!.
    12
    23
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۰:۳۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۶
    مسافران - انکارا، ترکیه

    آقای دوشوکی گرامی، این بنده خدا،شاهزاده عزیز،هنوز در دوران بین پارینه سنگی و مزوزوئیک بسر می برد.همانگونه که من دیروز نیز دو خطی تقریر نمودم،بیانیهُ ایشان به ضرس قاطع توسط افرادی هفتاد هشتاد ساله،که قریب چهل سال از اخبار واقعی داخل ایران منقطع هستند،نگاشته و تحریر شده است.فی الواقع،آخرین بیانیهُ ایشان، ثقیل ترین متن از هزاران بیانیه ای را داشت که تاکنون از خاندان بیانیه نویس پهلوی صادر شده بود.
    43
    20
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۰:۵۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۷
    دوستدار - استهکلم، سوئد
    بله همانطور است که اقای دوشوکی میفرمایند. اقای رضا پهلوی باید هر انتقادی که از ایشان میشود با دل و جان ان را بپذیرد و به این انتقادها کاملا" توجه خاص خودش را داشته باشد. انگاه اگر رژیم اخوندی سقوط کند و شاهزاده انتقاد پذیر بر کشور حکومت کند کشور ایران بهشت سر روی زمین خواهد شد.
    15
    9
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۰:۵۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۸
    scandal - برلین، آلمان
    [::دوستدار - استهکلم، سوئد::]. دوست گرامی اگر دقت کنیم متوجه شهامت ایشان در راستای پاسخهای مشکل امروزی قدم راسخی برداشتند که باید از تابوشکنی فرهنگ سیاسی سرزمین ایران حرف زد زیرا گذشت انزمان که همه فقط خود و پاسخ مشکلاتی که خود انرا پدید اوردند پذیرا باشند! به درود.
    10
    22
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۲:۰۴
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۲
    پرنده ابی - لندن، انگلستان
    [::مسافران - انکارا، ترکیه::]. کاکو مسافر میخوام باهاتون یه شوخی بکنم ناراحت نشی ها نوشته های خودتون هم کم سنگین نیست کاکو ما دیپلم بیشتر نمی فهمیم به جان کاکواونوقت شما درحد پورفسوری ادبیات می نویسی البته خوبه ها ولی فقط واسه خودتون و اونا که ادبیات خوبی دارن
    10
    16
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۳:۱۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    amirgheryou - تهران، ایران
    به جای زرزر کردن و ایراد گرفتن بشینید دعا کنید این حکومت بره. کار دیگه ای که بلد نیستید ای ملت ایراد گیر پوچ.
    5
    18
    شنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ - ۲۱:۵۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۴
    zarduscht - فرانکفورت، آلمان
    [::پرنده ابی - لندن، انگلستان::]. دوست عزیز: در فارسی می‌‌گویند. به قورباغه رو دهید. ابو عطا می‌‌خواند. طرف توی شرت آخوند دنبال مدینه فاضله می‌‌گشت و می‌‌گردد. ولی‌ معتقد است. که رضا پهلوی در پارینه سنگی‌ زندگی‌ می‌‌کند. اینجا هم کلمات قلمبه سلمبه. تا ما همه فکر کنیم. مامان جنتی و آقا .صیغه امانول کانت بوده.
    6
    8
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۳:۲۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۲
    شاه و شیخ - قم، ایران
    [::پرنده ابی - لندن، انگلستان::]. گرامی یکی از بدبختی ها و مشکلات سیاسی کشور ما این است که از فدیم الایام هم شاه پرست و هم شیخ پرست جماعت با افراد کتاب خوان و با سواد مثل جن و بسم الله بوده و هنوز هم هستند. مثلا اونجایی که یکی از شاهپرستان دو آتشه و هم باور شما بنام "آزاده" که آدم زنده را "ملکه فقید" میخواند یا آن [smart vancouver] که در کودتای 28 مرداد شاهد و ناظر بوده ولی هنوز توی 35 سالگی گیر کرده مشکلی ندارید ولی از یکنفر که واژه های به ذعم شما قلمبه سلمبه مینویسد مشکل دارید.!! خب کاریش نمیشه کرد. این طبیعت رهبران دیکتاتوری است که به رده های پایین هم رسوخ میکند.
    7
    7
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۲
    شاه و شیخ - قم، ایران
    ای کاش این شازده یک بیانیه ای جزوه ای چیزی با ادبیات شاهانه خودش بیرون میداد تا به میزان درک و فهم و سواد سیاسی ایشان بیشتر پی ببریم.
    6
    4
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۵:۲۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    smart292 - ونکوور، کانادا
    [::شاه و شیخ - قم، ایران::]. پشت سر کسی که نیست نباید صحبت بکنی ، اسمت را بگذارم باور عمیق، یا لوللیتا یا گولو یا جناب سروان یا هر کوفت و زهر ماری که اسمت را میگذاری شما اطلاعاتی‌ها و ماموران دست بوس خامنه‌ای همیشه از پشت خنجر میزنید ، آخه آدم عتیقه این هم شد استدلال مثلا میخاهی موضوع را منحرف بکنی، در زما شاه رقم بیکاری بود نزدیک ۳ درصد که بیسابقه در دنیا بود،، پدرت هم زمان شاه کار میکرد و بیکار نبود و خرجی آور خانواده بود ، الان نزدیک به بالای ۶۰ درصد افراد زیر ۵۰ سال بیکار هستند.خامنه‌ای در بانک‌های خارج ایران حساب‌های نجومی دارد بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار دزدیده است.البته تو با این همه اسامی کاربری قلابی سر کار هستی نگران مردم گرسنه ایران نیستی.کامنتی چقدر میگیری جیره خور بسیجی ؟
    6
    7
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۶:۵۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    smart292 - ونکوور، کانادا
    [::شاه و شیخ - قم، ایران::]. ولی هر چی میگی تو همان تو همان بچه ملا و ملاپرست بسیجی هستی ، آدم فروش بسیجی که رنگ عوض کرده است.اگه بچه خوبئ باشی شاید رهبرت یک قطعه زمین هم به تو ، توی ولنجک بدهد.باید کاسه لیس خوبئ باشی.اجرت با بت خانه رضا در مشهد
    5
    5
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۶:۵۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۲
    شاه و شیخ - قم، ایران
    [::smart292 - ونکوور، کانادا::]. بی بی, دوباره موهات را آتیش زدن پیدات شد؟؟ یه خرده از این آمارها بنویس بیشتر بخندیم. راستی رفتی آمریکا یه سری به قبر شعبان الدوله بزن بگو رفیق یادت بخیر. چه خاطراتی داشتیم..!!
    5
    4
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۷:۵۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۲
    شاه و شیخ - قم، ایران
    [::smart292 - ونکوور، کانادا::]. بی بی با تو بودم ها!! میگم الان تو ونکوور مظنه دندان مصنوعی چنده؟؟ ولفر به 39 ساله ها دندان مصنوعی رایگان میده؟؟
    4
    4
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۷:۵۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۲
    شاه و شیخ - قم، ایران
    [::smart292 - ونکوور، کانادا::]. بی بی جان یادم نبود پشت سر مرده حرف نزنم. شما بزرگترید نوه و نتیجه داری ببخشید...
    4
    5
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۷:۵۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۶
    دین وحشیگری - اونتاریو، کانادا
    ازبدووجوداین دین شیطانی فرهنگ کثیف و وحشیگری رواج داشته،یادتون باشه روز دادگاهی نزدیکه،خوشحال باشیم ماهیت ادیان را تجربه کردیم در صورتیکه ما میتونستیم از دوران حکومت دینی در اروپا و نابودیش درس بگیریم،اما افسوس روشنفکران ما احمقانی بیش نبودن.
    1
    6
    یکشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۲۰:۱۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.