آقای دباغ که از اعضای حزب اتحادیە میهنی کردستان عراق هم بهشمار می رود می گوید که در صحنه رقابت میان آمریکا و ایران در عراق، این کشور منافع ملی خود را مدنظر قرار میدهد اما مرزهای جغرافیایی با ایران مساله مهمی است که روابط با ایران را تقویت میکند.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران با همراهی یک هیات اقتصادی به عراق سفر کرده است. سفری که تنها چند روز پس از سفر از پیش اعلام نشده مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به این کشور صورت گرفته بود. مایک پمپئو در این سفر قصد داشت دلخوریهای حاصل از سفر از پیش اعلام نشده دونالد ترامپ به عراق را هم برطرف کند، سفری که در آن ترامپ تنها به پایگاه نظامیان آمریکا در عراق رفت و بدون اینکه به بغداد سفر و با مقامات عراق دیدار کند این کشور را ترک کرد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اما علاوه بر عراق به هفت کشور دیگر در منطقه خاورمیانه هم به منظور رایزنی برای افزایش فشار بر ایران سفر کرد، هرچند که او برای حضور در یک مراسم خاکسپاری خانوادگی در آمریکا، سفرش به کویت را لغو کرد.
ناظم دباغ، عضو حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق و نماینده دولت اقلیم کردستان عراق در ایران می گوید: «یک رقابتی بین آمریکا و ایران در صحنه عراق وجود دارد که همچنان هم این کشمکش ها ادامه خواهد داشت اما به دلیل مرزهای جغرافیایی که با ایران داریم رویکرد ما تقویت رابطه با ایران است و معتقد هستیم که عراق بیشتر باید به فکر منافع ملی خود باشد. به همین دلیل اخیرا شاهد بودیم هم رئیس جمهوری عراق به ایران سفر کرد و هم وزیر خارجه ایران به عراق و اقلیم کردستان رفت و قرار است آقای روحانی هم برای نخستین بار به عراق سفر کند.»
«اقلیم کردستان برای همراهی با تحریمها علیه ایران تحت فشار است» آقای دباغ می گوید که دولت اقلیم کردستان هم از سوی آمریکا برای همراهی با تحریمها علیه ایران تحت فشار قرار گرفته است. او میگوید: «فشارها وجود دارد، چه حضوری و شفاهی و چه علنی. اما اقلیم کردستان و عراق بیشتر به فکر منافع خودشان هستند. اثر قدرتمندیهای کشورهایی مثل آمریکا و بریتانیا محدود است و نمی توانند همه جای دنیا هر کاری میخواهند هر زمان انجام دهند. ما باید شرایط و جغرافیایی که در منطقه داریم چه با ایران یا ترکیه و سوریه را در نظر بگیریم. آمریکا در منطقه همیشه نه حضور داشته و نه خواهد داشت. طبق منافع خودشان در منطقه حضور پیدا میکنند و به همین دلیل فکر نمیکنم عراق بتواند به آمریکا اعتماد کامل داشته باشد.»
نیروهای آمریکایی حاضر در عراقبرخی گزارش ها حکایت از این دارد که نیروهای آمریکایی پس از خروج از سوریه در پایگاه «عین الاسد» عراق که ۶۶ کیلومتر با مرز ایران فاصله دارد مستقر خواهند شد. مسالهای که از سوی مقامات ایران بهعنوان تهدید تلقی شده است. ناظم دباغ می گوید: «عراق، نظر و اعتراض مقامات ایران را در نظر گرفته و اجازه نخواهد داد از زمین عراق استفاده و حمله به ایران انجام دهند ولی کلا حضور آمریکاییها در عراق مال امروز نیست. برای فروپاشی صدام حسین آمدند و بعد برای جنگ داعش حضور دارند. درباره ایران هم باید بگویم که جنگ کار آسانی نیست. جنگهایی که در کشورهای منطقه صورت گرفته از جمله در افغانستان، یمن، سوریه و عراق، عواقبی نداده که اینقدر راحت امریکا بتواند جنگ دیگری در منطقه شروع کند ضمن اینکه جنگ با ایران، جنگ دیگری است و جنگی نخواهد بود که مثل جنگهای دیگر منطقه باشد.»
عراق جزو کشورهایی است که در دور تازه تحریم های آمریکا علیه ایران که از پنج نوامبر شروع شده از این کشور برای واردات انرژی از ایران، معافیت گرفته است. این کشور بهویژه در زمینه گاز و برق نیازمند واردات از ایران است و در وضعیت کنونی بهطور روزانه ۲۸ میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد میکند که برای تغذیه نیروگاههای تولید برق مورد استفاده قرار گیرد. بغداد همچنین بهطور مستقیم ۱۳۰۰ مگاوات برق از ایران وارد می کند.
همزمان آمریکا در تلاش است تا عراق را از واردات انرژی از ایران بینیاز کند. ریک پری، وزیر انرژی آمریکا گفته است که: «اگر عراق با شرکتهای آمریکایی کار کند، از واردات انرژی از ایران بینیاز خواهد شد.»
یک دیپلمات سابق: ایران رفع سوتفاهم کند علی خرم، دیپلمات سابق ایران هم در گفتوگو با یورونیوز می گوید که ایران بایستی آمادگی روبرو شدن با خطرات احتمالی را داشته باشد و در عین حال دیپلماسی به خرج داده و مواضع خودش را برای کشورهای مختلف و به ویژه اروپایی ها به طور کامل توضیح و رفع سوتفاهم کند.
علی خرم، نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان مللنماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل به سوابق روابط دو کشور ایران و عراق اشاره کرده و می گوید: «در روابط ایران و عراق بعد از صدام حسین، خانه تکانی صورت گرفت و هر دو طرف به دنبال منافع مشترک و مسائل مشترک، به هم نزدیک شدند. ایران در موضوع بیرون کردن داعش از عراق در حدی عمل کرد که از طرف خود مردم عراق مورد تحسین واقع شد.»
وی اضافه میکند: «در این حد که اگر ایران نبود قطعا داعش همچنان تا نزدیکی کرکوک و بغداد حضور داشت. ایران با سازماندهی خود عراقی ها و دادن کمک های مستشاری باعث شد که عراق سرزمین خودش را دوباره به دست بیاورد. در زمینه کردها هم وقتی بحث نفت کرکوک شد نقش تاثیرگذار ایران برای وحدت ملی عراق غیرقابل کتمان است که عراقی ها به تعدد هم در جلسات و هم فضای دیپلماتیک مطرح کردهاند. بنابراین عراقیها می دانند که ایران در مواقع سخت به کمک شان آمده و پرونده جنگ هشت ساله را دو طرف بسته اند.»
«آمریکا قادر است روابط ایران و عراق را برهم زند» به گفته آقای خرم اما مساله، سوی دیگری هم دارد. او توضیح می دهد: «طرف دیگر قضیه هم این است که امریکا بهعنوان ابرقدرتی که قدرت تخریبی فراوان دارد قادر است روابط دو کشور را برهم بزند. یعنی دو دوست را هم قادر است به جان هم بیندازد. مثلا در اروپا سعی میکند که بین اروپای شرقی و اروپای غربی فاصله بیندازد. در دوره جرج بوش، او به اروپای غربی میگفت اروپای قدیم و به اروپای شرقی می گفت اروپای جدید و سعی می کرد اینها را در مقابل هم قرار دهد . بههمین خاطر در مورد ایران و عراق هم با اهرمهایی که امریکا و گروه عربستان دارند سعی می کنند که در میان عراقی ها نقش ایفا کرده و عراقی ها را از ایران دور کنند. آنها تلاش میکنند که اگر بتوانند صدام دیگری پیدا کنند که داعیه حمله به ایران داشته باشد و دوباره تاریخی از تنش بین ایران و عراق به وجود بیاید.»
علی خرم می گوید: «وقتی نیروهای امریکایی در ۶۶ کیلومتری ایران می آیند، هر کشوری باشد احساس خطر می کند. حالا اینکه عراقیها اراده ای از خودشان دارند که بتوانند مقابل آمریکاییها بایستند که به جای ۶۶ کیلومتر، نیروهایش به ۸۰۰ کیلومتری ببرد تا ایران احساس نگرانی نکند باید در عمل دید.»
آیا اتحادیه اروپا دست به سینه می ایستد ببیند آمریکا چه می کند؟ وی تصریح میکند: «عراقی ها چنین اراده ای شاید نداشته باشند و ایران می بایستی آمادگی روبرو شدن با چنین خطری را داشته باشد. از طرفی هم اسرائیل از این موقعیت گل آلود استفاده می کند. در حالی که تا دو سال پیش اسرائیل اصلا جرات نمی کرد که به نیروهای ایرانی در سوریه حمله بکند. در ۲۰۱۹ با چنین صحنه ای روبرو هستیم اما مساله این است که بقیه بازیگران چه میکنند؟ آیا بقیه بازیگران یعنی اتحادیه اروپا دست به سینه می ایستد ببیند آمریکا چه می کند؟»
به گفته نماینده پیشین ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل، این فرصتی است برای اروپا که نشان دهد چقدر اراده دارد. وی میگوید: «تصور این بود که در فقدان یک آدم معقول در امریکا بهعنوان رئیس جمهور، اتحادیه اروپا نقش آفرینی خواهد کرد اما متاسفانه راستهای افراطی در اروپا یک به یک دارند رخنه میکنند و با ترامپ و رئیس جمهوری برزیل و بقیه کشورهایی که راست های افراطی سر کار آمده اند، زنجیرهای تشکیل میدهند. در حالی که انتظار این بود که اروپاییها این موضوع را بین خودشان حل می کردند مثلا به لهستان گوشزد لازم را می کردند که اروپا نبایستی لانه ای برای خدشه وارد کردن به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی و وحدت یک کشور دیگر باشد اما در عمل چنین اتفاقی نیفتاد.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که به خاورمیانه سفر کرده اعلام کرده است که در روزهای ١٣ و ١٤ فوریه، کنفرانسی بینالمللی با تمرکز بر سیاستهای منطقهای ایران در لهستان برگزار خواهد شد. وزیر خارجه امریکا در مصاحبه با تلویزیون فاکس نیوز گفته است که کشورها گرد هم میآیند تا به صلح، ثبات، آزادی و امنیت منطقه خاورمیانه بپردازند، و این شامل آن میشود که اطمینان حاصل کنیم ایران یک نیروی بیثباتکننده نخواهد بود.
علی خرم: ایران باید رفع سوتفاهم کند علی خرم می گوید: «در چنین شرایطی ایران باید دیپلماسی به خرج بدهد و مواضع خودش را برای کشورهای مختلف و بهویژه اروپاییها بهطور کامل توضیح و رفع سوتفاهم کند. اگر موشک میفرستد، برای اروپاییها توضیح دهد که تهدیدی علیه اروپا نیست. برخلاف گفته ترامپ که مدعی شده ماهواره ای که ایران به فضا فرستاده تهدیدی علیه اروپا است. ایران بایستی توضیح دهد و فضاسازی کند تا از ایران هراسی جلوگیری شود و سعی کند که ملاحظات اروپایی را مد نظر قرار داده و رفع شبهه بکند. یک چیزهایی هم است که ایران باید در اجرا در پیش بگیرد که ملاحظات اروپایی ها رعایت شود و به این ترتیب به آمریکا فرصت یکه تازی ندهد.»