مستند فنتانیل: نبرد ونکوور برای کنترل بدترین اپیدمی موادمخدر در آمریکای شمالی

تهیه کننده و کارگردان: امیر پیام

حتما شما هم در چند سال اخیر از شنیدن مرگ ناگهانی یکی از کسانی که می شناختید و از نظر شما کاملا سالم و قبراق بود شوکه شدید.

 

خیلی مواقع این جمله رو شنیدید که "بنده خدا جوون و سالم سکته کرده" و درگذشته. بسیاری از ما آلودگی هوا٬ غم و غصه٬ تغذیه ناسالم و کم تحرکی رو علت این مرگهای ناگهانی فرض می کنیم. اما در دو دهه گذشته یکی از مهمترین علل مرگهای این چنینی اوردوز با موادمخدر بوده.

 

شاید جالب باشه بدونید بنابر گزارش سازمان پزشکی قانونی ایران٬ در سال ۱۳۹۵ حدود ۳ هزار و ۲۰۰ نفر در این کشور بر اثر سوء استفاده از مواد جان دادند که اوردوز عامل مرگ حدود نیمی از این افراد اعلام شده. علتی که به علت داغ و ننگ اجتماعی همراه با واژههای اعتیاد و تزریق مواد اغلب پنهان نگه داشته میشه و خیلی طبیعی است که بازماندگان بخوان با گفتن سکته کرده خودشون رو از نگاههای قضاوتآمیز من و شما دور نگه دارند. در ۴ سال گذشته افزایش بیسابقه اوردوز کشورهایی مثل آمریکا و کانادا جان دهها هزار نفر را گرفته و دولتها را وادار به اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی کرده مواد شبه مرفینی خیلی سریع می توانند سیستم طبیعی کنترل درد و احساس لذت در بدن ما را تحت تاثیر قرار بدهند.

البته یکی دیگر از کارهایی که این مواد شبه مرفینی می کنند پایین آوردن فشار خون و کاهش عملکرد مغز در تشخیص دی اکسید کربن است. که این آخری می تواند در صورت زیاد بودن ماده مصرف شده موجب توقف سیستم تنفسی ما بشود و وضعیتی را به وجود بیاورد که به آن اوردوز یا بیش مصرفی میگوییم.

 

اوردوز اگر چه تاریخچه طولانی دارد و محدود به موادمخدری چون مرفین و هرویین هم نمی شود اما در چهار سال اخیر آنچه موجب اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی در آمریکا و کانادا شده اوردوز بر اثر شبه مرفین بسیار قوی به نام فنتالین است. شبه مرفینی شیمیایی که کاملا در آزمایشگاه تهیه می شود و مصارف فراوانی در پزشکی دارد. فنتانیل که قدرت اون ۱۰۰ برابر مرفین و حدود ۵۰ برابر هرویین است از حدود ۵۰ سال پیش به عنوان داروی بیهوشی و مسکن قوی برای دردهای مزمن و شدیدی مثل سرطان های پیشرفته تجویز می شود. اما در چند سال اخیر سوء استفاده از این دارو و تولید غیرقانونی آن به یک اپیدمی در آمریکای شمالی تبدیل شده که فقط سال گذشته در آمریکا ۷۲ هزار قربانی گرفته.

 

ممکن است پیش خودتان فکر کنید که اپیدمی اوردوز و فنتانیل در آمریکا و کانادا چه ربطی به ایران افغانستان و یا تاجیکستان میتواند داشته باشد. پاسخ این سوال را در مستندی که به طور ویژه برایتان تهیه کردیم خواهید یافت. همکارم امیر پیام که خودش سالها در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد در ایران و کانادا فعالیت کرده برای تهیه این مستند به ونکوور رفته. جایی که بنابر برخی گزارش ها نقطه آغاز بحران فنتانیل و اوردوز در کانادا و حتی آمریکای شمالی بوده و محلهای در اون هست که ازش تحت عنوان یکی از پایتختهای اعتیاد در جهان یاد میشود. در این مستند چند راه حل برای پیشگیری از اوردوز و کمکهای اولیه ارایه شده که شما می تونید با استفاده از آنها تا زمان رسیدن ماموران اورژانس قربانی رو حفظ و حتی نجات بدید