مصطفی معین به پرسشهای روزنامه اعتماد در باره جنبش دانشجویی، وضعیت اصلاحطلبان و دولت روحانی پاسخ گفته است. او تاکید میکند که روحانی حلقه بستهای دور خود به وجود آورده و با مردم و به ویژه جوانان هم ارتباط خوبی ندارد.
روزنامه اعتماد روز شنبه، ۱۷ آذر (۸ دسامبر) گفتوگویی را منتشر کرد که به مناسبت روز دانشجو با مصطفی معین، وزیر علوم دولت خاتمی انجام داده است.
معین ضمن پرداختن به وضعیت دانشجویان و جنبش دانشجویی در ایران تاکید میکند که فرآیند دموکراتیزه شدن ساختار جامعه نباید تنها به دانشگاه وابسته باشد. او میگوید: «تاثیرگذارتر از دانشگاه، نهادهای مدنی و احزاب سیاسی و رسانهها هستند. وقتی احزاب به معنای واقعی شکل نگرفته باشد یا رسانهها دچار محدودیتهای شدید باشند، طبیعی است که این فرآیند دچار اختلال شود.»
سیاستمدار اصلاحطلب به این نتیجه رسیده است که «مردم آگاهتر و واقعبینتر شدهاند اما در ساختار نظام اجتماعی و سیاسی این عقبافتادگیها و تنگناها وجود دارد.»
به اعتقاد او، نمونهی بارز این عقب افتادگی ساختاری و سیاسی، استصوابی بودن انتخابات است. معین تاکید میکند: «ما چون نمیتوانیم کاندیداهای خود را وارد صحنه انتخابات کنیم، مجبور شدهایم بسته به شرایط به افرادی روی بیاوریم که اصلا در جریان اصلاحات قابل تعریف نیستند و سابقه و هویت دیگری داشتهاند!»
او در پاسخ به این پرسش که آیا علاقه به ماندن در قدرت، اصلاحطلبان را محافظهکار کرده است میگوید: «بله، اصلاحطلبان تا حدودی محافظهکار شدهاند و معتقدم باید نوع نگاه تغییر کند. ضمن اینکه باید از نسل جوان در تشکیلات و شوراهای خود استفاده کنند. بیش از اینکه نسل جوان به این مشارکت نیاز داشته باشد جریانهای سیاسی و سیاستمداران بازنشسته نیاز به این تغییر و تجدیدنظر رفتاری دارند.»
ائتلاف با اصولگرایان
وزیر علوم اسبق این استدلال را که اصلاحطلبان برای ماندن در صحنهی باید با اصولگرایان ائتلاف کنند "تا مثلا دولت افراطی جدیدی انتخاب نشود" نسخهای برای برونرفتن از بحران اصلاحطلبان نمیداند. به اعتقاد او این گونه اقدامات میتوانند در شرایطی کارساز باشند، اما «با حفظ هویت و معیارهای اصلاحطلبی».
او در این راستا تاکید میکند که اصلاحطلبان باید در صورت امکان «نیروهای خوشفکر، جوان و کسانی که حقوقشان ضایع شده مثل خانمها یا اقلیتهای قومی و مذهبی را بهطور برابر در هر سطحی که نیاز است وارد تشکیلات و مسوولیتها کنند.»
به گفته معین، حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی خود وعدههایی در این زمینهها داده بود اما پس از پیروزی گامهای مهمی در این مسیر برنداشت.
معین معقتد است: «این دولت به صورتی ناکارآمد یا غیراخلاقی به بسیاری از شعارهایش عمل نکرد. روحانی حلقه بستهای دور خود به وجود آورده، با نخبگان مشورت نمیکند و با مردم و به ویژه جوانان هم ارتباط خوبی ندارد ... ضمن اینکه شبهاتی در مورد فسادهای رخ داده و ارتباط مفسدان با ارکان دولت نیز وجود دارد که باید شفاف شود.»
بخش قابل توجهی از جامعهی ایران، بهویژه زنان و جوانان به پیروزی حسن روحانی امید بسته بودند عبور از روحانی؟
سیاستمدار ۶۷ساله با بیان اینکه اعتقادی به عبور از روحانی ندارد و آن را یک راهحل انفعالی میداند تصریح میکند: «نمیدانم کنشهای روحانی را میتوان گردش به راست نامید یا چیز دیگری! من اسم آن را محافظهکاری و عافیتاندیشی میگذارم! به هر حال مصلحتاندیشیهای درون دولت یا شاید تحت تاثیر فشارهای بیرونی باعث این تغییر شده باشد.»
معین با اشاره به اینکه نظارت استصوابی باعث شده که نامزدهای اصلاحطلبان نتوانند در انتخابات ریاستجمهوری حضور یابند، به مجلس شورای اسلامی هم انتقاد میکند. او میگوید: «از سویی مجلسی داریم که آن هم از ضعف برخوردار است هرچند بهاصطلاح فراکسیون امید داشته باشد، چرا که نمایندگانی از فیلتر نظارت استصوابی عبور کردهاند که اغلب یا تازهکار بودهاند یا گرایش سیاسی مشخصی نداشتهاند. من تعجب میکنم از این مجلس و فراکسیون امید آن که برای اصلاح قانون مربوط به نظارت استصوابی تلاشی نمیکند!»
وزیر علوم دولت خاتمی در بارهی شعار "اصلاحطلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا" در ناآرامیهای دیماه میگوید، این شعار «میتواند موجب نقد درونی شود. اساسا اصلاحات از خود شروع میشود نه از دیگران. در واقع این شعار هشداری بود که با انتقاد از خود به ضعفها پی برده شود. دوم اینکه باید حق را به جامعه بدهیم. به هر حال مشکلات زیاد است و اطلاعرسانی دولتی که مورد حمایت اصلاحطلبان بوده کم. دولت با مردم گفتوگو نمیکند، عملکرد شفافی ندارد و توضیح نمیدهد. طبیعی است که وقتی مردم نسبت به دولت بدبین بشوند نسبت به حامیان آن هم بدبین میشوند.»
"حفظ هویت و معیارهای اصلاحات "
او به این پرسش که آیا با محدود کردن مرزهای اصلاحطلبی موافق است و آیا ممکن است که مثلا اصلاحطلبان در انتخابات بعدی علی لاریجانی را به عنوان گزینهی خود معرفی کنند، پاسخ میدهد: «من موافق باز گذاشتن مرزها بدون حفظ هویت و معیارهای اصلاحات نیستم که هر کسی بتواند در آن جای گیرد. حتی اگر هدف در قدرت ماندن نباشد بلکه دور کردن کشور از خطر و منافع ملی هم باشد باز موافق این روش نیستم چون پاسخ نخواهد داد. به هر حال هر چند راهبردها هنوز تدوین نشده اما نباید جوری برخورد شود که هویت اصلاحطلبی و مرزبندیهای آن زیر سوال برود.»
معین در این مورد که چرا در شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان شرکت نمیکند میگوید که به نظر او کارهای سیاسی جمعی باید «بر پایه مطالعه و نظرخواهی یا با اجماع صاحبنظران خوشنام و به صورت مکتوب باشد، در غیر این صورت در حد یک شوخی با موضوع "توسعه سیاسی" است.»
به اعتقاد او وجود این شورا بهتر از نبود هیچ تشکیلاتی است اما "چیزی نیست" که او را برای همیاری مجاب کرده باشد.