خطوط سیاه روی ناخن؛ دلایل و درمان

زمانی که فردی بر روی ناخن‌هایش خطوط یا نقاط تیره و سیاه رنگ ظاهر می‌شود؛ تفسیر آن می‌تواند از بی‌خطر تا مشکلات جدی مانند ملانوما یا ملانوم یا تومور سیاه رنگ سطح عمیق پوست باشد.

ناخن‌های هر فرد می‌تواند اطلاعات جالب و ارزشمندی درباره‌ی وضعیت سلامت فرد به صورت کلی بیان کند. زمانی که فردی بر روی ناخن‌هایش خطوط یا نقاط تیره و سیاه رنگ ظاهر می‌شود؛ تفسیر آن می‌تواند از بی‌خطر تا مشکلات جدی مانند ملانوما یا ملانوم یا تومور سیاه رنگ سطح عمیق پوست باشد. پس ضروری است هر فرد به ظاهر ناخن‌هایش توجه کند خصوصاً اگر آن‌ها دردناک بوده یا بی‌دلیل دچار خون ریزی شوند.
دلایل
دلایل متعددی برای ایجاد چنین حالتی وجود دارد، اعم از دلایل غیر مهم و دلایل جدی و درمان این مسئله بستگی به عامل ایجاد آن دارد؛ پس هر فرد با مشاهده‌ی تغییری غیرقابل توضیح که تروماتیک نبوده و در اثر حادثه‌ای رخ نداده است باید به پزشک مراجعه کند.
معمول‌ترین دلیل این نوارهای تیره‌ی روی ناخن‌ها مربوط به سندرمی است به نام ملانونیچیا (melanonychia). این خطوط در جوانان بیست ساله یا مسن‌تر با نژاد آفریقایی-آمریکایی به وجود می‌آید. به طور کلی این مسئله برای این نژاد طبیعی محسوب می‌شود و در واقع نوعی رنگ ناخن طبیعی است. مطالعات نشان می‌دهد که پنجاه درصد از جمعیت این نژاد این شرایط را دارند و برای آن‌ها کاملاً طبیعی بوده و نشانه‌ی بیماری محسوب نمی‌شود. اما سایر دلایل به وجود آمدن این حالت در سایر نژادها به ترتیب زیر است:
* دریافت درمان‌های خاص مانند مصرف داروهای شیمی درمانی، مسدودکننده‌های بتا، داروهای ضد مالاریا، یا داروی آزیدوتیمیدین (azidothymidine)
* اچ آی وی
* سندروم لاگیِر-هونزیکر (Laugier-Hunziker syndrome)
* لوپوس
* سندروم Peutz-Jeghers
* بیماری تصلب پوست (scleroderma).
 
دلیل دیگر، خون ریزی است و زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی زیر ناخن‌ها در اثر جراحتی مانند ضربه تخریب می‌شوند.
دلیل مهم و جدی دیگر خطوط تیره، نوعی سرطان خطرناک از انواع سرطان‌های پوست به نام ملانوم است. ملانومای زیر ناخن به عنوان ملانوم سابونگوال شناخته می‌شود که به عنوان یکی از انواع ملانوما به عنوان ملانوم آتلانتیک آکروال (ALM) شناخته می‌شود. مطابق گزارش مجله‌ی پژوهش‌های پا و زانو، حدود نیمی از ملانوم های روی دست‌ها و پاها مربوط به ملانوم آتلانتیک آکروال است.
تشخیص
به طور معمول، حتی ناخن‌های سالم نیز رگه‌های کوچک عمودی روی خود دارند که به راحتی از بین نمی‌روند. اما این خطوط تیره مشخص و واضح هستند و تشخیص حضور آن‌ها آسان است.
 
ملانونیچیای خطی (Linear melanonychia)
هنگامی که فردی ملانونیچای خطی دارد، خطوط تیره‌ای را در ناخن‌هایش می‌بیند. که به رنگ‌های تیره از سیاه گرفته تا درجاتی از قهوه‌ای یا خاکستری است. این خطوط معمولاً در دو یا پنج ناخن به وجود می‌آید اما لزوماً در همه‌ی ده انگشت دیده نمی‌شود.
 
ملانوم سابونگوال (Subungual melanoma)
در این بیماری، فرد بدون آنکه به ناخنش آسیبی رسیده باشد، خط تیره‌ای روی فقط یک ناخنش می‌بیند. همین خط تیره احتمالاً به مرور زمان تیره‌تر یا پهن‌تر شده و امکان خون ریزی یا دردناک شدن آن وجود دارد. رنگدانه نیز ممکن است به ناحیه‌ی بشره برسد و گسترش یابد. این فقط یک علامت است و اغلب نشان‌دهنده‌ی ملانوما است. نوار می‌تواند بر روی ناخن‌های دست یا پا رخ دهد. به گزارش مجله‌ی مدیریت پادیتری (تخصص پا)، حدود چهل تا پنجاه و پنج درصد از موارد ملانوم سابونگوال، پاها را درگیر می‌کند.
 
خون ریزی رگه‌ای
خون ریزی رگه‌ای زمانی رخ می‌دهد که خط تیره کوچک یا خط قرمز عمیق در اثر جراحت یا رگ‌های ظریف ریز زیر بستر ناخن دچار خونریزی شود. این مشکل معمولاً به خودی خود طی چند روز رفع می‌شود. اگر کسی چند بار در ناخن‌هایش چنین حالتی را مشاهده کرد، لازم است علت زمینه‌ای آن را به کمک پزشک کشف کرده و در پی درمان آن باشد.
مراحل پیش از درمان
مراحل درمان خطوط تیره روی ناخن‌ها معمولاً با مراجعه به پزشک و دریافت شرح حال بیمار آغاز می‌شود. پرسش‌هایی که ممکن است پزشک از فرد بپرسد شامل موارد زیر است:
* چند وقت است که این خطوط تیره ظاهر شده‌اند؟
* اولین بار چه زمانی متوجه وجود این خطوط شدید؟
* آیا اخیراً تغییری در ظاهر خطوط تیره ایجاد شده است؟
* آیا حادثه‌ای برای ناخن‌های شما رخ نداده است؛ حادثه‌ای مانند ضربه یا جراحت؟
همچنین پزشک احتمالاً درباره‌ی داروهایی که مصرف کرده‌اید سؤال خواهد پرسید. اگر فرد داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند آسپرین یا وارفارین مصرف می‌کند می‌تواند همین دلیل خون‌ریزی‌های زیر ناخن باشد.
این امکان وجود دارد که پزشک از ناخن شما نمونه‌برداری کند تا آسیب‌شناس تشخیص دهد که آیا سلول‌های ناخن سالم هستند یا سرطانی شده‌اند.
چه درمان‌هایی برای خطوط تیره وجود دارد؟
بسیاری از علل ایجاد خطوط تیره اصلاً مهم نبوده و نیازی به درمان ندارند. اما بیماری ملانوم استثناست. در این بیماری، پزشک در مرحله‌ی اول بافت آلوده را برمی‌دارد و احتمالاً پس از آن، درمان‌های جراحی برای بهبود ظاهر ناخن انجام می‌شود. اگر ملانوم به قسمت‌های دیگر بدن مانند استخوان‌ها پخش شده باشد، پزشک دستور قطع انگشت را می‌دهد تا از گسترش بیماری به سایر نقاط جلوگیری کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر ناخن دچار خون ریزی شد یا دردناک بود یا تغییراتی بی‌دلیل در خطوط تیره ایجاد شد لازم است با پزشک مشورت شود. در صورت ایجاد هر نوع تغییر در کیفیت ناخن مانند نازک شدن، شکستگی یا تغییراتی در شکل و ظاهر ناخن به وجود آمد، به پزشک مراجعه کنید.
بدانید
بیشتر خطوط تیره، روی ناخن‌های پا و دست بی‌ضرر هستند. ولی اگر فرد دچار ملانوم باشد؛ هرچه سریع‌تر بیماری تشخیص داده شود بهتر است. همچنین ملانوم در پاها یا شست پا راحت‌تر و سریع‌تر از سایر نقاط بدن درمان می‌شود.