کاهش صدور ویزای دانشجویی آمریکا برای ایرانیان به بهانه "امنیت ملی"

تحصیل در آمریکا روز به روز برای دانشجویان ایرانی دشوارتر می‌شود. بسیاری از دانشجویان ایرانی که مایل به تحصیل در خارج از کشور هستند، به ناگزیر از تحصیل در آمریکا صرف‌نظر کرده و جذب دانشگاه‌های اروپا می‌شوند.
 
آمریکا از دادن روادید دانشجویی به ایرانیان خودداری می‌کند. همین موضوع باعث کاهش ۲۳ درصدی دانشجویان جدید ایرانی در بازه زمانی شش‌ماهه گذشته در قیاس با سال ۲۰۱۷ شده است.
 
خبرگزاری رویترز روز دوشنبه ۵ آذر (۲۶ نوامبر) گزارشی از وضعیت پذیرش و صدور روادید برای دانشجویان ایرانی منتشر کرده است. در این گزارش تجربه دانشجویی به نام مانی رضایی‌راد به عنوان نمونه‌ای برای فهم دشواری‌های دانشجویان ایرانی برای اخذ ویزای تحصیلی در آمریکا روایت شده است.
 
مانی رضایی‌راد از چهار دانشگاه آمریکا پذیرش تحصیلی دارد. او با هدف تحصیل در آمریکا، حتی به شغل پر درآمد خود در یکی از شرکت‌های وابسته به شرکت زیمنس در تهران خاتمه داده است. همه چیز را برای سفر به آمریکا و تحصیل در آن کشور آماده کرده است. اما خبری از ویزای دانشجویی نیست.
 
مانی به خبرنگار رویترز گفته است که قاعده بر آن است که گرفتن روادید تحصیلی از آمریکا باید چیزی حدود چهار ماه طول بکشد. او ۱۶ ماه منتظر ویزا مانده است. مانی می‌گوید: «چیزی نمانده بود که دچار افسردگی بشوم. احساس پوچی و بی‌فایدگی می‌کردم.»
 
او که مایل به تحصیل در رشته مهندسی برق بود، پس از ۱۶ ماه انتظار، رویای تحصیل در آمریکا را بایگانی می‌کند و تنها ظرف چهار هفته از دانشگاه بارسلونا پذیرش می‌گیرد و زمینه‌ سفر او به اروپا فراهم می‌شود.
 
ایرانیان و تحصیل در آمریکا
 
پس از انقلاب اسلامی ایران و قطع مناسبات دیپلماتیک دو کشور ایران و آمریکا، مسیر تحصیل در آمریکا بر روی ایرانیان باز ماند. همین موضوع باعث آن شد که هزاران دانشجوی ایرانی بتوانند فعالیت‌های آموزشی خود را در آمریکا دنبال کنند. آمریکا با دنبال کردن این سیاست بر آن بوده است که با بازگشت دانش‌آموختگان ایرانی به کشورشان و ایفای نقش در حیات سیاسی آن کشور، نوعی اعتدال سیاسی شکل بگیرد. این گزارش از جمله به شش وزیر دانش‌آموخته آمریکا در کابینه دولت اول روحانی اشاره می‌کند.
 
تعداد دانشجویان ایرانی که در آمریکا تحصیل می‌کنند در حال حاضر حدود ۱۲ هزار و ۸۰۰ نفر اعلام شده است. از این منظر، حتی می‌توان گفت که شمار دانشجویان ایرانی در آمریکا به بیشترین میزان خود در دهه جاری رسیده است. این تصویر اما واقعی نیست. پدیده تحصیل در آمریکا برای ایرانیان روندی نزولی داشته است.
 
تعداد دانشجویان خارجی در آمریکا پس از روی کار آمدن دولت ترامپ کاهش یافته است. کاهش عمومی شمار دانشجویان جدید خارجی در آمریکا معادل پنج درصد است اما در بازه زمانی مارس تا اکتبر سال جاری، تعداد دانشجویان ایرانی جدیدی که وارد دانشگاه‌های آمریکا شده‌اند در قیاس با دوره زمانی مشابه سال گذشته ۳۵۵ نفر کمتر بوده و کاهشی معادل ۲۳ درصد داشته است. بنابراین تعداد دانشجویان ایرانی در قیاس با دانشجویان سایر کشورها به‌شدت کاهش یافته است.
آمریکا یا اروپا
 
وزارت امور خارجه آمریکا آمار مربوط به تعداد ویزاهای صادر شده را رسانه‌ای نمی‌کند. از این رو، روشن نیست که چه تعداد ویزای تحصیلی برای دانشجویان صادر شده و چه تعداد تقاضای دریافت روادید از سوی نمایندگی‌های این کشور رد شده‌است.
 
خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از مسئولان آمریکا که خواستار فاش نشدن هویت خود شده، گفته است که نمایندگی‌های سیاسی آمریکا با ارجاع به "امنیت ملی" آمریکا از صدور ویزا برای دانشجویان ایرانی خودداری می‌کنند.
 
این در حالی است که تعداد دانشجویان ایرانی که در دانشگاه‌های اروپا تحصیل می‌کنند، ظرف سال جاری افزایش یافته است. گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که تعداد دانشجویان ایرانی که در سال جاری به دانشگاه‌های آلمان، اسپانیا و سوئد راه‌یافته‌اند نسبت به سال ۲۰۱۶ افزایش قابل توجهی داشته است.
 
به عنوان نمونه تعداد متقاضیان ایرانی تحصیل در دانشگاه اوپسالا در سوئد در سال جاری ۱۳۵ نفر بیش از سال ۲۰۱۶ بوده است.